Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
ðÆàð º ø²ð²ìºÄ<br />
(1193–1194)<br />
AٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë<br />
1193–Çó: гçáñ¹»É ¿ ñÇ·áñ ¸<br />
îÕ³ÛÇÝ:<br />
ÌÝí»É ¿ Ùáï³íáñ³å»ë<br />
1172–ÇÝ, ÍÝ. ï»ÕÁ ³ÝÑï., ٳѳó»É<br />
¿ 1194–ÇÝ ÎÇÉÇÏdzÛÇ ÎáåÇï³é<br />
³ÙñáóáõÙ: ²Ù÷á÷í»É ¿<br />
¸ñ³½³ñÏÇ í³ÝùáõÙ:<br />
Ü»ñë»ë ¸ ÞÝáñѳÉáõ »Õµ³Ûñ<br />
ì³ëÇÉ ä³ÑɳíáõÝáõ ÃáéÁ` ¹ëï»ñ<br />
·Íáí: ØÏñïáõÃÛ³Ý ³í³½³ÝÇ ³Ýáõ-<br />
ÝÁ` ì³Ññ³Ù: Æñ Ùáñ»Õµ³Ûñ ñÇ·áñ<br />
¸ îÕ³ÛÇ Ó»éáù ûÍí»É ¿ »åÇëÏáåáë:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ³ÃáéÇÝ ÁÝïñí»É ¿<br />
гÛáó Ø»Í ÇßË³Ý È¨áÝ ll–Ç ³é³ç³ñÏáõÃÛ³Ùµ<br />
¨ سÛñ г۳ëï³ÝÇ<br />
µ³ñÓñ³ëïÇ×³Ý Ñá·¨áñ³Ï³ÝÝ»ñÇ<br />
ѳí³ÝáõÃÛ³Ùµ:<br />
λÝïñáݳó³Í ¨ ѽáñ Ùdzå»-<br />
ïáõÃÛáõÝ Ñ³ëï³ï»Éáõ, ²ñ¨ÙáõïùÇ<br />
ùñÇëïáÝÛ³ å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ»ï<br />
µ³ñ»Ï³Ù³Ï³Ý ϳå»ñÝ ³Ùñ³åÝ-<br />
¹»Éáõ Ùï³Ñá·áõÃÛ³Ùµ` ȨáÝ ll ػͳ-<br />
·áñÍÁ Ñ»ï³Ùï»É ¿ ë³Ñٳݳ÷³Ï»É<br />
гÛáó ϳÃáÕÇÏáëÇ ³í³Ý¹³Ï³Ý Ç-<br />
ñ³í³ëáõÃÛáõÝÝ»ñÁ, ϳë»óÝ»É Ýñ³<br />
ÙÇç³ÙïáõÃÛáõÝÝ»ñÝ ³ß˳ñÑÇÏ Ï³é³í³ñÙ³Ý<br />
·áñÍ»ñÇÝ, ¹³¹³ñ»óÝ»É<br />
ÏñáÝ³Ï³Ý ³ÝåïáõÕ í»×»ñÝ áõ<br />
ÃßݳÙáõÃÛáõÝÝ»ñÁ, áõÝ»Ý³É Çñ ϳÙùÇÝ<br />
Ñݳ½³Ý¹ ѳÛñ³å»ï: ê³Ï³ÛÝ<br />
»ñÇï³ë³ñ¹ ¨ µÝ³íáñáõÃÛ³Ùµ ÁÙ-<br />
µáëï ϳÃáÕÇÏáëÁ, ѳϳé³Ï ȨáÝ ll<br />
ػͳ·áñÍÇ ³ÏÝϳÉÇùÝ»ñÇ, ß³ñáõ-<br />
Ý³Ï»É ¿ í³ñ»É ÇÝùÝÇßË³Ý ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝ`<br />
ѳñáõó»Éáí гÛáó<br />
Ø»Í Çß˳ÝÇ ¨ Ýñ³Ý ßñç³å³ïáÕ<br />
³½¹»óÇÏ Ñá·¨áñ³Ï³ÝÝ»ñÇ ¹Åϳ-<br />
ÙáõÃÛáõÝÁ:<br />
Þáõïáí ȨáÝ ll ػͳ·áñÍÁ` êëÇ<br />
³ñù»åÇëÏáåáë ÐáíѳÝÝ»ëÇ (Ñ»-<br />
ï³·³ÛáõÙ ²Ù»Ý³ÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇ-<br />
Ïáë ÐáíѳÝÝ»ë ¼ êë»óÇ) ·áñͳÏóáõÃÛ³Ùµ<br />
ϳÃáÕÇÏáëÇ ³Ãáé³ÝÇëï<br />
ÐéáÙÏɳÛáõÙ Ó»ñµ³Ï³É»É ¿ ñÇ·áñ º<br />
ø³ñ³í»ÅÇÝ, ï³ñ»É êÇë, ³å³ µ³Ýï³ñÏ»É<br />
ÎáåÇï³éÇ µ»ñ¹áõÙ: ²Û¹ ³-<br />
ñ³ñùÁ ѳñáõó»É ¿ Ù³ëݳíáñ³å»ë<br />
سÛñ г۳ëï³ÝÇ Ñá·¨áñ³Ï³ÝÝ»-<br />
ñÇ ¹Å·áÑáõÃÛáõÝÁ: Æß˳ÝáõÃÛáõÝÁ<br />
Ëáëï³ó»É ¿ ñÇ·áñ º ø³ñ³í»ÅÇ<br />
Ù»Õ³íáñáõÃÛ³Ý Ñ³ñóÁ ùÝÝ»É µ³ñÓñ³·áõÛÝ<br />
¹³ï³Ï³Ý ³ïÛ³ÝáõÙ, µ³Ûó<br />
µ³Ýï³ñÏí³Í ϳÃáÕÇÏáëÇÝ ßáõïáí<br />
ѳÛïݳµ»ñ»É »Ý µ»ñ¹³å³ñëåÇ<br />
ëïáñáïÇÝ` ųÛé»ñÇ Ù»ç, ç³Ëç³Ëí³Í,<br />
Ù»çùÇÝ` Ïï³í» å³ñ³Ý: ä³ßïáݳå»ë<br />
ѳÛï³ñ³ñí»É ¿, áñ ϳ-<br />
ÃáÕÇÏáëÁ ù³ñ³í»Å ¿ »Õ»É ÷³ËáõëïÇ<br />
÷áñÓ Ï³ï³ñ»Éáõ å³ÑÇÝ:<br />
ä³ïÙÇãÝ»ñÇ íϳÛáõÃÛ³Ùµ` ñÇ-<br />
·áñ º ø³ñ³í»ÅÇ ÑáõÕ³ñϳíáñáõ-<br />
ÃÛáõÝÁ ϳï³ñí»É ¿ óáõó³¹ñ³Ï³Ý<br />
ѳݹÇë³íáñáõÃÛ³Ùµ, Ýñ³ ³×ÛáõÝÝ<br />
³Ù÷á÷í»É ¿ ¸ñ³½³ñÏÇ í³ÝùáõÙ`<br />
ñÇ·áñ ¸ îÕ³ÛÇ ßÇñÇÙÇ ÏáÕùÇÝ:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ ñÇ-<br />
·áñ º ø³ñ³í»ÅÇÝ Ñ³çáñ¹»É ¿ ñÇ-<br />
·áñ ¼ ²åÇñ³ïÁ:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. ê³Ùáõ»É ²Ý»óÇ,<br />
гõ³ùÙáõÝù Ç ·ñáó å³ïÙ³·ñ³ó, ì³-<br />
Õ³ñß³å³ï, 1893: êÙµ³ï êå³ñ³å»ï,<br />
î³ñ»·Çñù, ì»Ý»ïÇÏ, 1956: ÎÇñ³-<br />
Ïáë ³ÝӳϻóÇ, ä³ïÙáõÃÇõÝ Ð³Ûáó, º-<br />
ñ¨³Ý, 1961: ì³ñ¹³Ý ²ñ¨»ÉóÇ, îÇ»-<br />
½»ñ³Ï³Ý å³ïÙáõÃÛáõÝ, ºñ¨³Ý, 2001:<br />
úñÙ³ÝÛ³Ý Ø., ²½·³å³ïáõÙ, ѳï. ²,<br />
ê. ¾çÙdzÍÇÝ, 2001:<br />
زøêÆØ Î²îì²ÈÚ²Ü<br />
59
Change language