Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. â³ÙãÛ³Ý Ø., ä³ï-<br />
ÙáõÃÇõÝ Ð³Ûáó, ѳï. , ì»Ý»ïÇÏ, 1786:<br />
²é³ù»É ¸³íñÇÅ»óÇ, Çñù å³ïÙáõ-<br />
û³Ýó, ºñ¨³Ý, 1990: úñÙ³ÝÛ³Ý Ø., ²½-<br />
·³å³ïáõÙ, ѳï. ´, ê. ¾çÙdzÍÇÝ, 2001:<br />
ê²ÂºÜÆÎ ´²´²Ú²Ü<br />
ðÆàð  Øàôê²´ºÎÚ²Üò<br />
(1439–1441)<br />
AٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë<br />
1439–Çó: гçáñ¹»É ¿ Îáëï³Ý¹ÇÝ<br />
¼ ì³ÑϳóáõÝ:<br />
ÌÝÝ¹Û³Ý ¨ Ù³Ñí³Ý Ãí³Ï³Ý-<br />
Ý»ñÝ ³ÝѳÛï »Ý:<br />
ê»ñ»É ¿ ³½Ýí³Ï³Ý ÁÝï³ÝÇùÇó,<br />
áñ¹ÇÝ ¿ Øáíë»ë Çß˳ÝÇ: ijٳݳÏÇ<br />
Ù³ÑÙ»¹³Ï³Ý ëáíáñáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³-<br />
Ó³ÛÝ` Øáíë»ë Çß˳ÝÁ ³Ýí³Ýí»É ¿<br />
Øáõë³ µ»·, áñï»ÕÇó ¿É ͳ·»É ¿ ϳ-<br />
ÃáÕÇÏáëÇ Øáõë³µ»ÏÛ³Ýó ³½·³Ýáõ-<br />
ÝÁ: Îáëï³Ý¹ÇÝ ¼ ì³Ñϳóáõ Ù³ÑÇó<br />
Ñ»ïá ϳ߳éùáí ¨ ÎÇÉÇÏdzÛÇ Ù³Ñ-<br />
Ù»¹³Ï³Ý ïÇñ³Ï³ÉÝ»ñÇ Ñáí³Ý³íáñáõÃÛ³Ùµ<br />
§³é³Ýó ѳõ³Ýáõû³Ý »-<br />
ñ»õ»ÉÇ ³é³çÝáñ¹³ó »õ ³Ãáéáó¦,<br />
·ñ³í»É ¿ ϳÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÁ:<br />
ÄáÕáíñ¹³Ï³ÝáõÃÛáõÝ ãÇ í³Û»É»É:<br />
Üñ³ ûñáù ã³÷³½³Ýó ÁÝÏ»É ¿ ϳÃá-<br />
ÕÇÏáë³Ï³Ý ³ÃáéÇ ¹»ñÝ áõ Ý߳ݳ-<br />
ÏáõÃÛáõÝÁ: ijٳݳϳÏÇó å³ïÙÇãÁ<br />
÷³ëïáõÙ ¿, áñ §Ýáñ »¹»³É ϳÃáÕÇ-<br />
ÏáëÝ áã ÇßË¿, ½Ç µ³Õ³Ûë ³ÝáõÕÕ³Ûë<br />
»¹»³É áõÝ¿ñ Ç í»ñ³Û ÇÝù»³Ý¦: ²Ûë Ç-<br />
ñáÕáõÃÛáõÝÝ ³ñ³·³óñ»É ¿ áã ÙdzÛÝ<br />
µáõÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ, ³Ûɨ ÏÇÉÇÏÛ³Ý Ñá-<br />
·¨áñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý µáõéÝ ½³ÛñáõÛÃÁ:<br />
ñÇ·áñ  Øáõë³µ»ÏÛ³ÝóÇ ·³Ñ³Ï³-<br />
ÉáõÙÁ ³ñ³·³óñ»É ¿ ϳÃáÕÇÏáë³-<br />
Ï³Ý ³ÃáéÁ êëÇó ì³Õ³ñß³å³ï<br />
ï»Õ³÷áË»Éáõ ·áñÍÁÝóóÁ: ²ÃáéÇ<br />
ï»Õ³÷áËÙ³Ý Ý³Ë³ÝÓ³ËݹÇñ<br />
í³ñ¹³å»ïÝ»ñÁ` ÂáíÙ³ Ø»Íá÷»-<br />
óáõ ¨ ÐáíѳÝÝ»ë лñÙáÝ»óáõ ·É˳íáñáõÃÛ³Ùµ,<br />
å³ï·³Ù³íáñáõÃÛáõÝ<br />
»Ý áõÕ³ñÏ»É êÇë` ϳÃáÕÇÏáëÇÝ ³-<br />
é³ç³ñÏ»Éáí ·³Ñ³Ï³É»Éáõ سÛñ ²-<br />
Ãáé ê. ¾çÙdzÍÝáõÙ: ²ÝѳÛï å³ï-<br />
׳éÝ»ñáí ñÇ·áñ  Øáõë³µ»Ï-<br />
Û³ÝóÁ Ññ³í»ñÁ Ù»ñÅ»É ¿: 1441–Ç Ù³-<br />
ÛÇëÇ í»ñç»ñÇÝ ì³Õ³ñß³å³ïáõÙ<br />
Ññ³íÇñí³Í ²½·³ÛÇÝ–»Ï»Õ»ó³Ï³Ý<br />
ÅáÕáíÁ ñÇ·áñ  Øáõë³µ»ÏÛ³ÝóÇÝ<br />
ѳÛï³ñ³ñ»É ¿ ·³ÑÁÝÏ»ó ¨ ÁÝïñ»É<br />
²Ù»Ý³ÛÝ Ð³Ûáó Ýáñ ϳÃáÕÇÏáë:<br />
ñÇ·áñ  Øáõë³µ»ÏÛ³ÝóÁ ѳٳ-<br />
Ï»ñåí»É ¿ ³Ûë ÁÝïñáõÃÛ³ÝÁ ¨ ׳-<br />
ݳã»É Ýáñ ϳÃáÕÇÏáëÇ ·»ñ³·³Ñáõ-<br />
ÃÛáõÝÁ: 1441–Çó Ñ»ïá ³éųٳݳÏ<br />
Øáõë³µ»ÏÛ³ÝóÁ ß³ñáõÝ³Ï»É ¿ ÑÇßí»É<br />
áñå»ë ϳÃáÕÇÏáë, ÙÇÝ㨠áñ<br />
1447–ÇÝ Î³ñ³å»ï ºí¹áϳóáõ ·³-<br />
ѳϳÉáõÃÛ³Ùµ í»ñçݳϳݳå»ë<br />
Ó¨³íáñí»É ¿ ÎÇÉÇÏÇá гÛáó ϳÃá-<br />
ÕÇÏáë³Ï³Ý ³ÃáéÁ:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ ñÇ-<br />
·áñ  Øáõë³µ»ÏÛ³ÝóÇÝ Ñ³çáñ¹»É ¿<br />
ÎÇñ³Ïáë ² ìÇñ³å»óÇÝ:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. ÂáíÙ³ Ø»Íá÷»-<br />
óÇ, ÚÇß³ï³Ï³ñ³Ý, ÂÇýÉÇë, 1892: Ðáíë»÷Û³Ý<br />
., ÂáíÙ³ Ø»Íá÷»óáõ ÏÛ³ÝùÁ,<br />
ì³Õ³ñß³å³ï, 1914: úñÙ³ÝÛ³Ý Ø.,<br />
²½·³å³ïáõÙ, ѳï. ´, ê. ¾çÙdzÍÇÝ,<br />
2001:<br />
´²´ÎºÜ вðàôÂÚàôÜÚ²Ü<br />
64
Change language