Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
·Ý³Ñ³ï³ÝùÇÝ ³ñųݳó³Í ¹»Ùù»ñ:<br />
²Ùë³·ñáõ٠ϳñ¨áñ ï»Õ ¿ÇÝ<br />
·ñ³íáõ٠ݳ¨ ѳÛáõÃÛ³Ý ëáódzɳ-<br />
Ï³Ý áõ ³½·³ÛÇÝ Í³Ýñ íÇ׳ÏÁ Ý»ñ-<br />
ϳ۳óÝáÕ Ñá¹í³ÍÝ»ñÁ, ÑÝãáõÙ ¿ÇÝ<br />
å³Ûù³ñÇ ÙÇçáóáí ³½³ï³·ñí»Éáõ<br />
Ïáã»ñ: àõëáõóÇã–ËÙµ³·ÇñÝ Çñ ë³Ý»-<br />
ñÇ ¨ ·áñÍÁÝÏ»ñÝ»ñÇ Ñ»ï ϳï³ñáõÙ<br />
¿ñ ³éûñÛ³ ïùݳç³Ý ³ß˳ï³Ýù,<br />
µ³óíáõÙ ¿ÇÝ Ýáñ ¹åñáóÝ»ñ, Ñ»ï¨á-<br />
Õ³Ï³Ý ³ß˳ï³Ýù ¿ñ ϳï³ñíáõÙ<br />
Ñ³Û §ßÇݳϳÝǦ ³éûñÛ³ ͳÝñ Ñá·-<br />
ë»ñÁ ûè³óÝ»Éáõ áõÕÕáõÃÛ³Ùµ:<br />
²Û¹ ѳÛñ»Ý³Ýí»ñ ·áñÍáõÝ»áõ-<br />
ÃÛ³Ý Ñéã³ÏÇ ï³ñ³ÍÙ³Ý Ñ»ï¨³Ýùáí<br />
ï³ñáݳѳÛáõÃÛáõÝÁ ѳÝñ³·-<br />
ñ»ñáí ËݹñáõÙ ¿ Î. äáÉëÇ ²½·³ÛÇÝ<br />
ÅáÕáíÇÝ ¨ å³ïñdzñùÇÝ` ÊñÇÙÛ³-<br />
ÝÇÝ Ýß³Ý³Ï»É î³ñáÝÇ Ñá·¨áñ ³-<br />
é³çÝáñ¹ ¨ ê. γñ³å»ï í³ÝùÇ í³-<br />
ݳѳÛñ: 1862–Ç û·áëïáëÇÝ ÊñÇÙ-<br />
Û³ÝÝ ³ÝóÝáõÙ ¿ Çñ å³ñï³Ï³Ýáõ-<br />
ÃÛáõÝÝ»ñÇ Ï³ï³ñÙ³ÝÁ: ²Û¹ í³ÝùáõÙ<br />
¨ë µ³óíáõÙ ¿ §Ä³é³Ý·³íáñ³ó¦<br />
í³ñųñ³Ý, áñÇ ïÝûñ»Ý–áõëáõóÇãÝ<br />
¿ ¹³éÝáõÙ ÊñÇÙÛ³ÝÇ §³ñ-<br />
ųÝÁÝïÇñ ë³ÝÁ¦` ³ñ»·ÇÝ í³ñ-<br />
¹³å»ï êñí³ÝÓïÛ³ÝóÁ: ²Û¹ï»Õ<br />
1863–ÇÝ ëÏëáõÙ ¿ Ññ³ï³ñ³Ï»É г-<br />
Û³ëï³ÝÇ ï³ñ³ÍùÇ »ñÏñáñ¹ å³ñ-<br />
µ»ñ³Ï³ÝÁ` §²ñÍáõÇ î³ñûÝáÛ¦ »ñÏß³µ³Ã³Ã»ñÃÁ`<br />
. êñí³ÝÓïÛ³ÝóÇ<br />
ËÙµ³·ñáõÃÛ³Ùµ: ì³Ý³Ñ³Ûñ ÊñÇÙ-<br />
Û³ÝÁ µ³ñ»Ï³ñ·áõÙ ¿ ÑÇÝ ³í³Ý-<br />
¹áõÛÃÝ»ñ áõÝ»óáÕ ³Û¹ í³ÝùÁ, áñÇ<br />
ѳëáõÛÃÝ»ñÝ û·ï³·áñÍáõÙ ¿ÇÝ<br />
ùáõñ¹ ó»Õ³å»ïÝ»ñÝ áõ Ãáõñù å³ßïáÝ۳ݻñÁ:<br />
ܳ ³Ý½ÇçáõÙ å³Ûù³ñ ¿<br />
ͳí³ÉáõÙ Ýñ³Ýó ¹»Ù, ³ß˳ïáõÙ<br />
ëå»Õ³ÝÇ ¹Ý»É Ñ³Û ·ÛáõÕ³óáõ í»ñù»-<br />
ñÇÝ, ϳÝáݳíáñ»É Ýñ³ÝóÇó ·³ÝÓíáÕ<br />
ѳñÏ»ñÁ: 42 ï³ñ»Ï³Ý í³ñ¹³å»ïÁ<br />
ï³ñáݳѳÛáõÃÛ³Ý ÏáÕÙÇó<br />
³ñųݳÝáõÙ ¿ §Ð³ÛñÇϦ å³ïí³-<br />
ÝáõÝÇÝ: Üñ³ ¹»Ù »ñÏáõ ³Ý·³Ù Ù³-<br />
ѳ÷áñÓ ¿ ϳï³ñíáõÙ: ø³Õ³ù³-<br />
Ï³Ý Ù³ïÝáõÃÛ³Ùµ ÷³ÏíáõÙ ¿ §²ñ-<br />
ÍáõÇÏÁ¦, ë³Ï³ÛÝ Ø. ÊñÇÙÛ³ÝÝ áõ Çñ<br />
ë³ÝÁ ã»Ý ÁÝÏñÏáõÙ:<br />
1868–ÇÝ ØÏñïÇã ÊñÇÙÛ³ÝÁ ¾ç-<br />
ÙdzÍÝáõÙ Ó»éݳ¹ñíáõÙ ¿ »åÇëÏáåáë,<br />
ÇëÏ 1869–ÇÝ ÁÝïñíáõÙ ¿ Î.<br />
äáÉëÇ Ð³Ûáó å³ñdzñù: ÜáñÁÝïÇñ<br />
å³ïñdzñùÁ ²½·³ÛÇÝ ÅáÕáíáõÙ<br />
µ³ñÓñ³óÝáõÙ ¿ ²½·³ÛÇÝ ë³ÑÙ³-<br />
ݳ¹ñáõÃÛ³Ý í»ñ³ùÝÝáõÃÛ³Ý Ñ³ñóÁ`<br />
å³Ñ³Ýç»Éáí ëï»ÕÍ»É ·³í³é³Ñ³-<br />
ÛáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ ѳïáõÏ Ñ³ÝÓݳÅá-<br />
Õáí: ÊñÇÙÛ³ÝÇ ³ÝÑáÕ¹áÕ¹ ϳÙùÇ ¨<br />
Ñ»ï¨áճϳÝáõÃÛ³Ý ßÝáñÑÇí ²½·³-<br />
ÛÇÝ ÅáÕáíáõ٠ϳ½Ùí»ó ·³í³éÝ»ñÇ<br />
(³ÛëÇÝùÝ` µáõÝ ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ð³Û³ëï³ÝÇ<br />
ѳٳñ) ѳïáõÏ §ê³Ñٳݳ¹ñáõÃÛ³Ý<br />
Ññ³Ñ³Ý·¦, áñáí Ñݳñ³íáñ<br />
¿ñ ¹³éݳÉáõ ë³Ñٳݳ¹ñáõÃÛ³Ý<br />
·áñͳ¹ñáõÙÁ ѳÛÏ³Ï³Ý ·³í³éÝ»-<br />
ñáõÙ: ¸ñ³ ѻ勉Ýùáí ëñí»óÇÝ ²½-<br />
·³ÛÇÝ ÅáÕáíáõÙ µáõÝ ¹ñ³Í ¿ý»Ý-<br />
¹Ç³Ï³Ý ¹³ëÇ ¨ §·³í³é³óǦ å³ïñdzñùÇ<br />
ѳϳëáõÃÛáõÝÝ»ñÁ: 1873–Ç<br />
û·áëïáëÇÝ ÊñÇÙÛ³ÝÁ Ññ³Å³ñ³-<br />
Ï³Ý ïí»ó:<br />
1878–ÇÝ` éáõë–Ãáõñù³Ï³Ý å³ï»ñ³½ÙÇ<br />
³í³ñïÇó Ñ»ïá, ÊñÇÙÛ³-<br />
ÝÁ å³Ñ³Ýç»ó ѳÛÏ³Ï³Ý Ñ³ñëï³-<br />
ѳñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ, Ó·ïáõÙÝ»ñÇ áõ<br />
³ÏÝϳÉÇùÝ»ñÇ ËݹÇñÝ ³ñï³Ñ³Ûï»É<br />
ѳßïáõÃÛ³Ý å³Ûٳݳ·ñÇ Ù»ç:<br />
Üñ³ ³é³ç³ñÏáí Î. äáÉëÇ å³ïñdzñù<br />
Ü»ñë»ë ì³ñųå»ïÛ³ÝÁ ¨<br />
²½·³ÛÇÝ ÅáÕáíÁ µ³Ý³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñ<br />
ëÏë»óÇÝ ÙÇ ÏáÕÙÇó` ´. ¸é³Ý, ÙÛáõë<br />
ÏáÕÙÇó` éáõë³Ï³Ý ¹Çí³Ý³·Çïáõ-<br />
ÃÛ³Ý Ý»ñϳ۳óáõóÇãÝ»ñÇ Ñ»ï:<br />
172
Change language