Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
º¼ð ² ö²è²ÄܲκðîòÆ<br />
(630–641)<br />
F³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë 630–Çó: гçáñ¹»É<br />
¿ øñÇëï³÷áñ ´ ²å³Ñáõ-<br />
ÝáõÝ:<br />
ÌÝ. Ã. ³ÝÑï., ÍÝí»É ¿ ²Ûñ³ñ³ï<br />
Ý³Ñ³Ý·Ç ÜÇ· ·³í³éÇ ö³é³Åݳϻñï<br />
·ÛáõÕáõÙ: سѳó»É ¿<br />
641–ÇÝ ¸íÇÝáõÙ ¨ ³Ù÷á÷í»É ï»-<br />
ÕÇ Ñ³Ûñ³å»ï³Ï³Ý ѳݷëï³ñ³ÝáõÙ:<br />
ºÕ»É ¿ ÎáÙÇï³ë ² ²Õó»óÇ Ï³-<br />
ÃáÕÇÏáëÇ »Õµáñ ³Ý»ñáñ¹ÇÝ ¨ í³Û»-<br />
É»É ÎáÙÇï³ëÇ Ñ³ïáõÏ Ñáí³Ý³íáñáõÃÛáõÝÁ:<br />
Àëï 껵»áëÇ` µÝ³íáñáõ-<br />
ÃÛ³Ùµ »Õ»É ¿ ËáݳñÑ ¨ Ñ»½: êϽµáõÙ<br />
Ý߳ݳÏí»É ¿ ¸íÇÝÇ ê. ñÇ·áñ »Ï»-<br />
Õ»óáõ ÷³Ï³Ï³É: ÈÇÝ»Éáí гÛáó<br />
ÇßË³Ý ì³ñ³½ïÇñáó ´³·ñ³ïáõÝáõ<br />
ûÏݳÍáõÝ` ϳÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³-<br />
ÑÇÝ ¿ µ³½Ù»É ³é³Ýó íÇ׳ϳíáñ »-<br />
åÇëÏáåáë ÉÇÝ»Éáõ: Àëï Ø. úñÙ³Ý-<br />
Û³ÝÇ` Ýñ³ ϳÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ßñç³ÝÁ<br />
ï¨»É ¿ 630–641–Ý»ñÇÝ:<br />
º½ñ ² ö³é³Åݳϻñïóáõ ϳÃá-<br />
ÕÇÏáë³Ï³Ý ³Ãáé µ³ñÓñ³Ý³ÉÁ ѳ-<br />
ÙÁÝϳí г۳ëï³ÝÇ ï³ñ³Íùáí<br />
˳ã³÷³ÛïÇ ·»ñ»¹³ñÓÇÝ, áñÁ<br />
å³ñëÇó ´áñ³Ý ó·áõÑÇÝ áõÕ³ñÏ»ó<br />
´Ûáõ½³Ý¹Ç³ÛÇ Ð»ñ³ÏÉ Ï³ÛëñÇÝ:<br />
º½ñ ² ö³é³Åݳϻñïóáõ ûñáù<br />
µÛáõ½³Ý¹³óÇÝ»ñÇ ¨ ³ñ³µÝ»ñÇ Ýí³-<br />
×áÕ³Ï³Ý ëå³éݳÉÇùÝ»ñÁ ͳÝñ³óñ»É<br />
¿ÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ ù³Õ³ù³-<br />
Ï³Ý Ï³óáõÃÛ³ÝÁ: ú·ïí»Éáí ³Û¹ Ç-<br />
ñ³íÇ׳ÏÇó` ´Ûáõ½³Ý¹Ç³ÛÇ Ð»ñ³ÏÉ<br />
ϳÛëñÁ ѳݹ»ë »Ï³í µÛáõ½³Ý¹³-<br />
Ï³Ý ¨ ѳÛÏ³Ï³Ý »Ï»Õ»óÇÝ»ñÇ ¹³í³Ý³ÝùÝ»ñÇ<br />
ÙdzëÝáõÃÛ³Ý ³é³ç³ñÏáí<br />
(áñÁ ù³ÕÏ»¹áݳϳÝáõÃÛ³Ý<br />
¨ »íïÇù»ë³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ÙÇ Ë³é-<br />
Ýáõñ¹ ¿ ¨ áñÁ Ùß³Ï»É ¨ Î. äáÉëÇ<br />
626–Ç ÅáÕáíÇ Å³Ù³Ý³Ï ³Ýóϳóñ»É<br />
¿ñ ê³ñ·Çë å³ïñdzñùÁ): гÛáó Çß-<br />
Ë³Ý ØŻŠÝáõÝáõ ÙÇçáóáí ϳÛëñÁ<br />
º½ñ ² ö³é³ÅݳϻñïóáõÝ Ï³Ýã»É ¿<br />
γñÇÝ: 4 Ñ³Û »åÇëÏáåáëÝ»ñÇ (îÇñ³ïáõñ<br />
²ñï³½»óáõ, øñÇëï³÷áñ<br />
¸³ñáõÝÛ³ÝóÇ, سñïÇñáë áÕÃÝ»-<br />
óáõ ¨ ºåÇ÷³Ý سÙÇÏáÝÛ³ÝóÇ) ¨ 3<br />
í³ñ¹³å»ïÝ»ñÇ (ì³ñ¹³Ý ´³·³éÇ-<br />
×Ç, ÂáíÙ³ë ²ñß³ñáõÝáõ, »á¹áñáë<br />
øéûݳíáñÇ) áõÕ»ÏóáõÃÛ³Ùµ º½ñ ²<br />
ö³é³ÅݳϻñïóÇÝ ·Ý³ó»É ¿ γñÇÝ:<br />
633–ÇÝ Î³ñÇÝáõÙ (»á¹áëáõåá-<br />
ÉÇë), áñÁ µÛáõ½³Ý¹³Ï³Ý ϳÛë»ñ µ³-<br />
ݳϳï»ÕÇÝ ¿ñ, ѳݹÇå»É ¿ лñ³ÏÉ<br />
ϳÛëñÇÝ ¨ µ³Ý³Ïó»É ø³ÕÏ»¹áÝÇ<br />
ÅáÕáíÇ ¨ »ñÏáõ µÝáõÃÛ³Ý Ñ³ñóÇ µ³ó³ïñáõÃÛ³Ý<br />
ßáõñç: ´³Ý³ÏóáõÃÛáõÝ-<br />
Ý»ñÇ Å³Ù³Ý³Ï ùÝݳñÏí»É ¿ ȨáÝÇ<br />
ïáÙ³ñÇ ËݹÇñÁ ¨ ѳÛÏ³Ï³Ý å³ïíÇñ³ÏáõÃÛáõÝÁ<br />
лñ³ÏÉÇó Ëݹñ»É ¿<br />
§Ó»éݳñÏ Ñ³õ³ï ݳٳÏǦ:<br />
²ñ³µ³Ï³Ý Ý»ñËáõÅÙ³Ý íï³Ý-<br />
·Ç ¹»Ù ´Ûáõ½³Ý¹Ç³ÛÇó û·ÝáõÃÛáõÝ<br />
ÁÝϳɻÉáõ ÑáõÛëáí ¨ ѳϳé³Ï л-<br />
ñ³ÏÉ Ï³Ûë»ñ ÝÏñïáõÙÝ»ñÇÝ` Ø»Í<br />
гÛùÇ µÛáõ½³Ý¹³Ï³Ý Ù³ëáõ٠ѳ-<br />
ϳÃáé ϳÃáÕÇÏáëáõÃÛáõÝ ëï»ÕÍ»-<br />
Éáõ Ùï³¹ñáõÃÛ³ÝÁ, ³é»ñ»ë Áݹáõ-<br />
Ý»É ¿ ϳÛë»ñ ³é³ç³ñÏ³Í Ñ³í³ïá<br />
·ÇñÁ` гÛáó »Ï»Õ»óÇÝ ¹³í³Ý³µ³-<br />
Ýáñ»Ý ÙdzóÝ»É Ï³Ûë»ñ³Ï³Ý å³ßïáݳϳÝ<br />
ù³ÕÏ»¹áÝ³Ï³Ý »Ï»Õ»-<br />
óáõÝ: γÛëñÁ ϳٻÝáõÙ ¿ñ ³å³Ñáí»É<br />
áã ÙdzÛÝ Ï³ÛëñáõÃÛ³Ý ¹³í³Ý³-<br />
µ³Ý³Ï³Ý ÙdzëÝáõÃÛáõÝÁ, ³Ûɨ Ýñ³<br />
å»ï³Ï³Ý ³Ýíï³Ý·áõÃÛáõÝÁ:<br />
гÛÏ³Ï³Ý å³ï·³Ù³íáñáõ-<br />
ÃÛ³Ý ³ÝáõÝÇó ϳÃáÕÇÏáëÁ ëïáñ³·ñ»É<br />
¿ ѳٳӳÛÝ»óí³Í ¹³í³-<br />
75
Change language