Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
ÌÝ. Ã. ³ÝÑï., ÍÝí»É ¿ ì³Ñϳ<br />
³ÙñáóáõÙ: سѳó»É ¿ Ãáõݳíáñ-<br />
ٳٵ 1439–ÇÝ êÇë ù³Õ³ùáõÙ:<br />
ܳ˳å»ë ºñáõë³Õ»ÙÇ ê. г-<br />
ÏáµÛ³Ýó í³ÝùÇ Ùdzµ³Ý, Éáõë³ñ³ñ³å»ï:<br />
1413–ÇÝ áõÕ³ñÏí»É ¿ γý³`<br />
§í³ëÝ Ýáó³ ëÇñáÛ ¨ ˳ճÕáõ-<br />
û³Ý¦: ì»ñ³¹³éݳÉáõó Ñ»ïá ³Ý-<br />
¹³Ù³·ñí»É ¿ êëÇ Ï³ÃáÕÇÏáë³ñ³ÝÇ<br />
Ùdzµ³ÝáõÃÛ³ÝÁ: ºÕ»É ¿ êëÇ Ï³Ãá-<br />
ÕÇÏáë³Ï³Ý ³ÃáéÇ Ý߳ݳíáñ Ùdz-<br />
µ³ÝÝ»ñÇó: ´³ñÓñ³Ý³Éáí ϳÃáÕÇ-<br />
Ïáë³Ï³Ý ·³Ñ` Îáëï³Ý¹ÇÝ ¼ ì³Ñ-<br />
ϳóÇÝ Ý³Ë ¨ ³é³ç ÷áñÓ»ó í»ñ³-<br />
Ï³Ý·Ý»É êëÇ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáëáõ-<br />
ÃÛ³Ý ²Ù»Ý³ÛÝ Ð³Ûáó ïÇïÕáëÇ Çñ³íáõÝùÝ»ñÁ:<br />
²Û¹ Å³Ù³Ý³Ï áã ÙdzÛÝ<br />
ÎÇÉÇÏdzÛáõÙ, ³Ûɨ г۳ëï³ÝáõÙ<br />
ù³Õ³ù³Ï³Ý ³ÝÇß˳ÝáõÃÛáõÝ ¿ñ<br />
ïÇñáõÙ: ÂáõñùÙ»Ý³Ï³Ý ¨ ùñ¹³Ï³Ý<br />
ó»Õ³å»ïÝ»ñÝ ³ß˳ïáõÙ ¿ÇÝ<br />
ëï»ÕÍ»É ³é³ÝÓÇÝ ³ÝÏ³Ë Çß˳-<br />
ÝáõÃÛáõÝÝ»ñ: гÛÏ³Ï³Ý ù³Õ³ù³-<br />
Ï³Ý áñ¨¿ ϳ½Ù³íáñÙ³Ý µ³ó³Ï³-<br />
ÛáõÃÛ³Ý å³ÛÙ³ÝÝ»ñáõÙ ÙÇ³Ï Ï³éáõÛóÁ,<br />
áñÝ Ç íÇ׳ÏÇ ¿ñ Çñ ßáõñçÁ<br />
ѳٳËÙµ»Éáõ Ñ³Û Ñ³ë³ñ³ÏáõÃÛ³-<br />
ÝÁ` гÛáó »Ï»Õ»óÇÝ ¿ñ, áõëïÇ Îáëï³Ý¹ÇÝ<br />
¼ ì³ÑϳóÇ Ï³ÃáÕÇÏáëÝ<br />
³ß˳ïáõÙ ¿ñ êëÇ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáëáõÃÛáõÝÁ<br />
í»ñëïÇÝ ¹³ñÓÝ»É Ñ³Ù³-<br />
ѳÛÏ³Ï³Ý ÏñáÝ³Ï³Ý Ï»ÝïñáÝ: ä»-<br />
ï³Ï³ÝáõÃÛ³Ý µ³ó³Ï³ÛáõÃÛáõÝÁ<br />
Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ ¿ñ ï³ÉÇë, áñ г-<br />
Ûáó ϳÃáÕÇÏáëáõÃÛáõÝÁ Ûáõñ³óÝ»ñ<br />
³ß˳ñÑÇÏ Çß˳ÝáõÃÛ³ÝÁ ѳïáõÏ<br />
·áñͳéáõÛÃÝ»ñ: ºÉÝ»Éáí ëï»ÕÍí³Í<br />
Çñ³íÇ׳ÏÇó` Îáëï³Ý¹ÇÝ ¼ ì³Ñ-<br />
ϳóÇÝ ³ß˳ïáõÙ ¿ñ êëÇ Ï³ÃáÕÇ-<br />
ÏáëáõÃÛ³ÝÁ í»ñ³¹³ñÓÝ»É Ð³Ûáó »-<br />
ϻջóáõ Ã»Ù³Ï³É ³é³çÝáñ¹Ý»ñÇ<br />
Ó»éݳ¹ñáõÃÛ³Ý ¨ ûÍÙ³Ý Çñ³íáõÝùÁ:<br />
²Ûë ׳ݳå³ñÑáí ݳ ÷áñÓáõÙ<br />
¿ñ гÛáó »Ï»Õ»óáõ Ý»ñëáõÙ ëï»ÕÍ»É<br />
ϳé³í³ñÙ³Ý ÙdzϻÝïñáÝ Ñ³Ù³-<br />
ϳñ·: 1430–ÇÝ Îáëï³Ý¹ÇÝ ¼ ì³Ñ-<br />
ϳóÇÝ ØÏñïÇã ܳճßÇÝ Ó»éݳ¹ñáõÙ<br />
¿ ²ÙÇ¹Ç (¸Ç³ñµ»ùÇñ) ûٳϳÉ<br />
³é³çÝáñ¹:<br />
²Û¹ Å³Ù³Ý³Ï å³å³Ï³Ý ³ñùáõÝÇùáõÙ<br />
ÝáñÇó ëÏë»óÇÝ ùÝݳñÏ»É<br />
ùñÇëïáÝÛ³ »ñÏñÝ»ñÇ ÙdzíáñÙ³Ý<br />
ËݹÇñÁ: سÑÙ»¹³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ³×áÕ<br />
íï³Ý·Á, áñÝ ³ñ¹»Ý ëå³éÝáõÙ ¿ñ<br />
ݳ¨ ´Ûáõ½³Ý¹Ç³ÛÇ ·áÛáõÃÛ³ÝÁ,<br />
ëïÇåáõÙ ¿ñ ׳ݳå³ñÑÝ»ñ ·ïÝ»É<br />
³ÛÝ Ï³ÝË»Éáõ ѳٳñ: ´³óÇ Ë³ã³Ïñ³ó<br />
³ñß³í³ÝùÝ»ñ ϳ½Ù³Ï»ñå»Éáõ<br />
áõÕÕáõÃÛ³Ùµ Ó»éݳñÏí³Í<br />
ù³ÛÉ»ñÇó, ³ß˳ïáõÙ ¿ÇÝ ëï»ÕÍ»É<br />
ѳٳùñÇëïáÝ»³Ï³Ý ¹³ßÇÝù` Áݹ-<br />
¹»Ù Ù³ÑÙ»¹³Ï³ÝáõÃÛ³Ý: êñ³ ѳ-<br />
Ù³ñ Ý³Ë ¨ ³é³ç ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ñ<br />
Ùdzíáñ»É ùñÇëïáÝÛ³ »Ï»Õ»óÇÝ»ñÁ:<br />
²Ûë ËݹñÇ Ï»Ýë³·áñÍáõÙÝ Çñ Ó»éùÁ<br />
í»ñóñ»ó ºí·»ÝÇáë ¸ å³åÁ (1431–-<br />
1441): Æï³ÉdzÛáõÙ ÅáÕáí Ññ³íÇñ»-<br />
Éáõ ¨ »Ï»Õ»óÇÝ»ñÇ ÙdzíáñÙ³Ý<br />
ËݹÇñÁ ÉáõÍ»Éáõ Ýå³ï³Ïáí å³åÁ<br />
ѳÝÓݳé³Ï³Ý ݳٳÏÝ»ñ ¿ áõÕ³ñ-<br />
ÏáõÙ ´Ûáõ½³Ý¹Ç³ÛÇ Ï³ÛëñÇÝ, Î. äáÉëÇ<br />
å³ïñdzñùÇÝ, ùñÇëïáÝÛ³ ÙÛáõë<br />
»Ï»Õ»óÇÝ»ñÇ ³é³çÝáñ¹Ý»ñÇÝ, ÇÝãå»ë<br />
ݳ¨ гÛáó ϳÃáÕÇÏáë Îáëï³Ý¹ÇÝ<br />
¼ ì³ÑϳóáõÝ: øñÇëïáÝÛ³<br />
µáÉáñ »Ï»Õ»óÇÝ»ñÁ å»ïù ¿ Ùdzíáñí»ÇÝ<br />
ϳÃáÉÇÏ »Ï»Õ»óáõ Ñ»ï å³å³-<br />
ϳÝáõÃÛ³Ý ·»ñ³·³ÑáõÃÛ³Ý Ý»ñùá:<br />
гÛáó »Ï»Õ»óáõ ¹ÇñùáñáßáõÙÁ<br />
å³ñ½»Éáõ ѳٳñ Îáëï³Ý¹ÇÝ ¼<br />
ì³ÑϳóÇÝ ¹ÇÙáõÙ ¿ ØÏñïÇã ܳճßÇÝ:<br />
гÛáó ϳÃáÕÇÏáëÇÝ áõÕÕí³Í<br />
114
Change language