Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
Ï³Ý ÷á˳Ýáñ¹, ¹³ë³í³Ý¹»É ¿ û-<br />
Ù³Ï³Ý ¨ ù³Õ³ùÇ Ñ³ÛÏ³Ï³Ý ÙÛáõë<br />
¹åñáóÝ»ñáõÙ: Üñ³ ç³Ýù»ñáí ¿, áñ<br />
Üáñ ܳËÇ稳ÝÇ Ñ³ÛÏ³Ï³Ý ¹åñáó-<br />
Ý»ñÁ ¹áõñë »Ý µ»ñí»É Éáõë³íáñáõ-<br />
ÃÛ³Ý Ý³Ë³ñ³ñáõÃÛ³Ý ó³ÝÏÇó ¨<br />
¹ñí»É Ã»Ù³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ<br />
»ÝóϳÛáõÃÛ³Ý Ý»ñùá, ÇëÏ Ñ³Ûáó<br />
É»½áõ ¨ ÏñáÝ ³é³ñϳݻñÁ ׳ݳãí»É<br />
»Ý å³ñï³¹Çñ ûÙÇ ßñç³Ý³Ï-<br />
Ý»ñáõÙ ·ïÝíáÕ Ñ³ÛÏ³Ï³Ý µáÉáñ<br />
¹åñáóÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ: Æñ ѳÛñ»Ý³ëÇñ³Ï³Ý<br />
·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ ó³ñ³Ï³Ý<br />
Çß˳ÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÏáÕÙÇó<br />
å³ñµ»ñ³µ³ñ »ÝóñÏí»É ¿ ѳɳ-<br />
ͳÝùÝ»ñÇ: ȳÛÝ Ù³ëݳÏóáõÃÛáõÝ ¿<br />
áõÝ»ó»É Ø»Í »Õ»éÝÇó ÷ñÏí³Í ·³Õ-<br />
óϳÝáõÃÛ³ÝÁ û·Ý»Éáõ Ó»éݳñÏÝ»-<br />
ñÇÝ, »Õ»É §ºÕµ³Ûñ³Ï³Ý û·ÝáõÃ۳ݦ<br />
ÏáÙÇï»Ç ³Ý¹³Ù, ³å³` ݳ˳·³Ñ<br />
(1916):<br />
1916–ÇÝ ¨áñ· âáñ»ùãÛ³ÝÁ Ññ³íÇñí»É<br />
¿ سÛñ ²Ãáé, Ý߳ݳÏí»É êÇ-<br />
Ýá¹Ç ³Ý¹³Ù: 1917–ÇÝ Ýñ³Ý ßÝáñÑí»É<br />
¿ »åÇëÏáåáëÇ ³ëïÇ׳Ý. í³ñ»É<br />
¿ í³Ý³Ï³Ý ËáñÑñ¹Ç ݳ˳·³ÑÇ ¨<br />
سÛñ î³×³ñÇ Éáõë³ñ³ñ³å»ïÇ<br />
å³ßïáÝÝ»ñÁ: ܳ Ñ»ï¨áճϳÝ<br />
ç³Ýù»ñáí سÛñ ²ÃáéÇ Ù³ï»Ý³¹³ñ³ÝáõÙ<br />
áõ óݷ³ñ³Ýáõ٠ѳí³ù»É<br />
»Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ð³Û³ëï³ÝÇ ï³ñµ»ñ<br />
·³í³éÝ»ñÇó ÷ñÏí³Í ѳÛϳϳÝ<br />
ӻ鳷ñ»ñ, ³ñËÇí³ÛÇÝ ¨ óݷ³ñ³-<br />
ݳÛÇÝ ³ñÅ»ùÝ»ñ: ì³ñ»É ¿ »Ï»Õ»ó³-<br />
Ï³Ý µ³ñÓñ å³ßïáÝÝ»ñ, »Õ»É ìÇñ³-<br />
ѳÛáó ûÙÇ ³é³çÝáñ¹ (1922–1927):<br />
²Û¹ ï³ñÇÝ»ñÇÝ Ñ»ï¨áÕ³Ï³Ý å³Ûù³ñ<br />
¿ ÙÕ»É Ñ³Ù³Ûݳí³ñ Çß˳Ýáõ-<br />
ÃÛáõÝÝ»ñÇ ÏáÕÙÇó ëï»ÕÍí³Í §²-<br />
½³ï »Ï»Õ»óǦ Ïáãí³Í ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý<br />
¹»Ù, ÷áñÓ»É ³Ý³Õ³ñï<br />
å³Ñ»É Ð³Û ²é³ù»É³Ï³Ý »Ï»Õ»óÇÝ<br />
½³Ý³½³Ý ³Õ³Ý¹³íáñ³Ï³Ý Ñáë³ÝùÝ»ñÇó:<br />
1927–ÇÝ ÁÝïñí»É ¿ »-<br />
ñ³·áõÛÝ Ñá·¨áñ ËáñÑñ¹Ç ³Ý¹³Ù:<br />
Êáñ»Ý ² Øáõñ³¹µ»ÏÛ³ÝÇ »Õ»ñ³Ï³Ý<br />
ëå³ÝáõÃÛáõÝÇó Ñ»ïá` ÙÇÝ㨠1941–Á,<br />
ջϳí³ñ»É ¿ Ð³Û »Ï»Õ»óáõ ·áñÍ»ñÁ:<br />
ܳ˳ӻéÝ»É ¨ 1941–Ç ³åñÇÉÇÝ ¾ç-<br />
ÙdzÍÝáõÙ Ññ³íÇñ»É ¿ ²½·³ÛÇÝ–»Ï»-<br />
Õ»ó³Ï³Ý ÅáÕáí, áñï»Õ ÙdzӳÛÝ<br />
ÁÝïñí»É ¿ ϳÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ï»Õ³å³Ñ:<br />
1945–Ç ÑáõÝÇëÇ 19–Çó 22–Á<br />
ê. ¾çÙdzÍÝáõÙ Ññ³íÇñí³Í ²½·³-<br />
ÛÇÝ–»Ï»Õ»ó³Ï³Ý ÅáÕáíÇ ÏáÕÙÇó<br />
ÁÝïñí»É ¿ ²Ù»Ý³ÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇ-<br />
Ïáë: ºñÏñáñ¹ ѳٳß˳ñѳÛÇÝ å³ï»ñ³½ÙÇ<br />
ï³ñÇÝ»ñÇÝ Ýñ³ ݳ˳-<br />
Ó»éÝáõÃÛ³Ùµ ë÷Ûáõéù³Ñ³ÛáõÃÛ³Ý<br />
ÝíÇñ³ïíáõÃÛáõÝÝ»ñáí ëï»ÕÍí»É »Ý<br />
§ê³ëáõÝóÇ ¸³íÇæ ¨ §»Ý»ñ³É<br />
´³Õñ³Ù۳ݦ ï³ÝϳÛÇÝ ß³ñ³ëÛáõ-<br />
Ý»ñÁ: ¨áñ· ¼ âáñ»ùãÛ³ÝÁ ½·³ÉÇ ³-<br />
í³Ý¹ áõÝÇ Ø³Ûñ гÛñ»ÝÇùÇ ¨ ë÷Ûáõéù³Ñ³ÛáõÃÛ³Ý<br />
ϳå»ñÇ ³Ùñ³åݹ-<br />
Ù³Ý µÝ³·³í³éáõÙ:<br />
ݳѳï»ÉÇ ¿ ѳïϳå»ë Ýñ³<br />
¹»ñÁ ï³ñ³·Çñ ѳÛáõÃÛ³Ý Ñ³Ûñ»Ý³¹³ñÓáõÃÛ³Ý<br />
ϳ½Ù³Ï»ñåÙ³Ý<br />
(1946–1948), ÇÝãå»ë ݳ¨ ê÷ÛáõéùÇ<br />
»Ï»Õ»ó³Ï³Ý ¨ ³½·³ÛÇÝ ÙdzëÝáõ-<br />
ÃÛ³Ý ³å³ÑáíÙ³Ý ·áñÍáõÙ: Üñ³ û-<br />
ñáù í»ñ³½³ñÃáÝù »Ý ³åñ»É ÊêÐØ<br />
ï³ñ³ÍùáõÙ ·áñÍáÕ Ñ³Ûáó »Ï»Õ»-<br />
ó³Ï³Ý ûٻñÁ, Çñ³íáõÝù ¿ ëï³ó»É<br />
Ññ³ï³ñ³Ï»Éáõ §¾çÙdzÍÇݦ ³Ùë³-<br />
·ÇñÁ, í»ñ³µ³ó»É ¿ ¾çÙdzÍÝÇ Ñá-<br />
·¨áñ ×»Ù³ñ³ÝÁ, ïå³ñ³ÝÁ, ϳñá-<br />
Õ³ó»É ¿ í»ñ³¹³ñÓÝ»É ·ñ³¹³ñ³ÝÇ<br />
ÙÇ Ù³ëÁ, í³Ýù³å³ïÏ³Ý ß»Ýù»ñÇó<br />
ÙÇ ù³ÝÇëÁ, ê. »Õ³ñ¹³í³ÝùÁ,<br />
ê. ÐéÇ÷ëÇÙ» ¨ Êáñ íÇñ³åÇ í³Ýù»-<br />
ñÁ: Ü߳ݳϳÉÇó ¹»ñ ¿ ˳ճó»É<br />
гÛÏ³Ï³Ý Ñ³ñóÇ í»ñëïÇÝ µ³ñÓ-<br />
44
Change language