Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
Çñ Ñ»ï ï»Õ³÷áË»É ¿ ²Õóٳñ` ¿°É<br />
³í»ÉÇ Ëáñ³óÝ»Éáí ¾çÙdzÍÝÇ ¨ ²Õ-<br />
óٳñÇ Ñ³Ï³ëáõÃÛáõÝÝ»ñÁ:<br />
¼³ù³ñdz –Ç ¾çÙdzÍÝÇó Ñ»-<br />
é³Ý³Éáõó Ñ»ïá ½³é³ÙÛ³É ñÇ·áñ<br />
Ä æ³É³Éµ»ÏÛ³Ýó ѳÛñ³å»ïÝ ²ñÇëï³Ï»ë<br />
²Ãáé³Ï³ÉÇ ÏáÕùÇÝ ê³ñ·Çë<br />
»åÇëÏáåáëÇÝ Ñéã³ÏáõÙ ¿ ϳÃáÕÇ-<br />
ÏáëÇ »ñÏñáñ¹ ³Ãáé³ÏÇó (1462), ÇÝãÁ<br />
ϳÃáÕÇÏáëÇ í»Ñ³å»ïáõÃÛ³Ý<br />
ßñç³ÝÇ Ý»ñ»Ï»Õ»ó³Ï³Ý ÏÛ³ÝùÇ<br />
ѳϳë³Ï³Ý ¹ñë¨áñáõÙÝ»ñÇó ѳçáñ¹Ý<br />
¿ñ: ²½·³ÛÇÝ–»Ï»Õ»ó³Ï³Ý ³-<br />
í³Ý¹áõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ ¨ »Ï»Õ»ó³Ï³Ý<br />
ϳÝáÝÝ»ñÇÝ Ñ³Ï³¹Çñ §³Ãáé³ÏÇó<br />
ϳÃáÕÇÏáëÝ»ñǦ ÇÝëïÇïáõïÇ Ý»ñ-<br />
ÙáõÍáõÙÁ, ³ÛëÇÝùÝ` §·áñÍÇ íñ³ »-<br />
ÕáÕ ¨ ·áñÍÁ ãÉù³ÝáÕ Ï³ÃáÕÇÏáëÇ<br />
ÙÁ ùáí, ѳٳѳí³ë³ñ ³ÝáõÝáí ¨<br />
¹Çñùáí, ûÍáõÙáí ¨ ³ñïáÝáõÃÛáõÝÝ»-<br />
ñáí ϳÃáÕÇÏáë ÙÁ ¨ë å³Ñ»ÉÁ¦, ÇÝãå»ë<br />
ÝϳïáõÙ ¿ Ø. úñÙ³ÝÛ³ÝÁ, ϳñáÕ<br />
¿ñ ¹áõé µ³Ý³É Ýáñ å³é³ÏïáõÙ-<br />
Ý»ñÇ ³éç¨, ù³ÝÇ áñ ϳÝáÝ³Ï³Ý ³-<br />
éáõÙáí §²Ù»Ý³ÛÝ Ð³Ûáó ѳÛñ³å»-<br />
ïáõÃÛáõÝÁ ѳïáõÏ ¨ ÙÇ³Ï ³Ãáé ÙÁÝ<br />
¿¦, áõëïÇ, §óáñã³÷ ³ÃáéÇ ï»ñ ϳ-<br />
ÃáÕÇÏáë ÙÁ ϻݹ³ÝÇ ¿, áõñÇß ÙÁ ѳ-<br />
ٳѳí³ë³ñ ϳÃáÕÇÏáë ãÇ Ïñݳñ<br />
ÁݹáõÝíÇɦ:<br />
ºÏ»Õ»óáõ Ý»ñùÇÝ Ï³ñ· áõ ϳÝá-<br />
ÝÇ, í³ñã³Ï³Ý ¨ ϳ½Ù³Ï»ñåã³Ï³Ý<br />
ï»ë³ÝÏÛáõÝÝ»ñÇó ³Ãáé³ÏóáõÃÛáõÝÁ<br />
å»ïù ¿ ÁÙµéÝ»É Çµñ¨ §Ï³ÃáÕÇÏáë³ÏÇó`<br />
Édz½áñ ÷á˳Ýáñ¹Ç ϳÙ<br />
·áñͳÏÇó û·Ý³Ï³ÝÇ Ï»ñå³ñ³Ýáí,<br />
¨ áã ³í»ÉǦ: ²Ãáé³ÏóáõÃÛáõÝÁ ϳñáÕ<br />
¿ñ ¹ñ³Ï³Ý ¹»ñ ϳï³ñ»É, »Ã»<br />
³ÛÝ Ñ³Ù³å³ï³ë˳ÝáõÙ ¿ñ Ý»ñ»-<br />
ϻջó³Ï³Ý ѳñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ áõ<br />
ÝáñÙ»ñÇ, Çñ³íáõÝùÝ»ñÇ áõ å³ñï³-<br />
ϳÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³í³Ý¹³Ï³Ý ÁÙµé-<br />
ÝáõÙÝ»ñÇÝ, ³ÛëÇÝùÝ` ÙÇïí³Í ¿ñ<br />
§³Ýѳϳé³Ï ¨ ³é³Ýó ¹Åí³ñáõ-<br />
ÃÛ³Ý Ñ³çáñ¹áõÃ۳ݦ å³Ñå³Ý»-<br />
ÉáõÝ: ²Ãáé³ÏóáõÃÛáõÝÁ ϳñáÕ ¿ñ<br />
¹ñ³Ï³Ý ѳٳñí»É ¨ ³ÛÝ ï»ë³ÝÏ-<br />
ÛáõÝÇó, »ñµ ³Ãáé³ÏÇóÝ»ñÇ Ó»éݳ¹ñáõÙÝ<br />
ÁݹáõÝ»ÉÇ ÏÉÇÝ»ñ »Ï»Õ»óáõ ¨<br />
Ñá·¨áñ ¹³ëÇ ÏáÕÙÇó, ÇÝãÁ ÃáõÛÉ<br />
Ïï³ñ ϳÃáÕÇÏáëÇ Ù³Ñí³ÝÇó Ñ»ïá<br />
ßñç³Ýó»É ÅáÕáí Ññ³íÇñ»Éáõ Ñ»ï<br />
ϳåí³Í µ³½áõÙ ¹Åí³ñáõÃÛáõÝÝ»ñ,<br />
ÇëÏ Ñ³Ûñ³å»ï³Ï³Ý ³ÃáéÁ ϳñáÕ<br />
¿ñ ųé³Ý·»É ³Ãáé³ÏÇóÁ (³Ãáé³-<br />
ÏÇóÝ»ñÇó ³í³·Á): ²ÛÉ Ï»ñå, Ø. úñ-<br />
Ù³ÝÛ³ÝÇ Ëáëù»ñáí ³ë³Í, ³Ãáé³ÏóáõÃÛáõÝÁ<br />
Ð³Û »Ï»Õ»óáõ Ñá·¨áñ<br />
ÏÛ³ÝùÇó Ý»ñë ¹ñë¨áñíáÕ, µ³Ûó ϳ-<br />
ÝáÝ³Ï³Ý ÑÇÙݳíáñáõÙ ãáõÝ»óáÕ<br />
³ÛÝåÇëÇ »ñ¨áõÛà ¿ñ, §»ñµ ϳñ¨áñÁ<br />
Ñݳñ³íáñ ã¿, Ñݳñ³íáñÁ Ï’ÁÉɳ<br />
ϳñ¨áñ¦:<br />
ÆëÏ »Ã» ³Ãáé³ÏÇóÝ»ñÁ ï³ñ-<br />
µ»ñ Ýå³ï³ÏÝ»ñ ¿ÇÝ Ñ»ï³åݹáõÙ,<br />
³ÛÝ Ñ³Ý·»óÝáõÙ ¿ñ ½³Ý³½³Ý å³é³ÏïáõÙÝ»ñÇ,<br />
ÃáõɳóÝáõÙ Ï»Ýïñá-<br />
Ý³Ï³Ý ÝíÇñ³å»ïáõÃÛáõÝÁ, Ùñó³ÏóáõÃÛáõÝ<br />
ÍÝáõ٠ѳí³ÏÝáñ¹ ³Ãáé³-<br />
ÏÇó»ñÇ Ï³Ù ÝíÇñ³å»ïÝ»ñÇ ÙÇç¨:<br />
ñÇ·áñ Ä æ³É³Éµ»ÏÛ³ÝóÇ Ñ³Ûñ³å»ïáõÃÛ³Ý<br />
ßñç³ÝÁ ¹ñ³ É³í³·áõÛÝ<br />
íϳÛáõÃÛáõÝÝ ¿, áñÁ Ø. úñÙ³ÝÛ³ÝÁ<br />
Ùdzݷ³Ù³ÛÝ Çñ³í³óÇáñ»Ý µÝáõ-<br />
ó·ñáõÙ ¿ Ñ»ï¨Û³É Ï»ñå. §Ñ³Ûñ³å»ï³Ï³Ý<br />
³ÃáéÇÝ ÙÇ³Ñ»Í³Ý í»-<br />
ñ³Ýáñá·áõÃÛ³Ý µ³ñ»·áõß³Ï Ó»é-<br />
ݳñÏÁ` Çñ ûñáí ¨ Çñ å³ï׳éáí<br />
íï³Ý·í»ó³í: ÆñÙ» ëÏë³í ݳ¨ ³-<br />
Ãáé³ÏÇó ϳÃáÕÇÏáëÝ»ñáõ ¹ñáõÃÛáõ-<br />
ÝÁ, áõëÏÇó »Ã» ÙÇ å³ï³Ñ³Ï³Ý û-<br />
·áõï ѳé³ç »Ï³í` ѳçáñ¹áõÃÛ³Ýó<br />
³å³Ñáíí»ÉáíÁ, ß³ï ³í»ÉÇ Í³Ýñ áõ<br />
Ñ»ï½Ñ»ï» ³Õ»ï³µ»ñ »Õ³Ý ³Ýáñ<br />
217
Change language