Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
1436–Ç Ù³ÛÇëÇ 16–Ç Ãí³ÏÇñ ݳٳ-<br />
ÏáõÙ ØÏñïÇã ܳճßÁ ѳÛïÝáõÙ ¿,<br />
áñ гÛáó »Ï»Õ»óÇÝ Ï³ÃáÉÇÏ ¨ Ñáõ-<br />
Ý³Ï³Ý »Ï»Õ»óÇÝ»ñÇ Ñ»ï ÙÇáõÃÛ³Ý<br />
Ù»ç ¿ »Õ»É ³é³çÇÝ »ñ»ù ïÇ»½»ñ³-<br />
Ï³Ý ÅáÕáíÝ»ñÇ ÁݹáõÝ³Í ¹³í³-<br />
ݳÝùÇ ßñç³Ý³ÏÝ»ñáõÙ: ø³ÕÏ»¹áÝÇ<br />
âáññáñ¹ ïÇ»½»ñ³Ï³Ý ÅáÕáíáõÙ<br />
³Û¹ »Ï»Õ»óÇÝ»ñÝ ÁݹáõÝ»óÇÝ »ñ-<br />
ϳµÝ³ÏáõÃÛ³Ý ¹³í³Ý³ÝùÁ: ºÏ»Õ»-<br />
óÇÝ»ñÇ ÙdzíáñÙ³Ý ·áñÍÁÝóóÁ<br />
ϳ½Ù³Ï»ñå»Éáõ ѳٳñ ØÏñïÇã<br />
ܳճßÁ ³é³ç³ñÏáõÙ ¿ñ, áñ ϳÃá-<br />
ÉÇÏ ¨ ÑáõÝ³Ï³Ý »Ï»Õ»óÇÝ»ñÁ Ññ³-<br />
ųñí»Ý »ñϳµÝ³ÏáõÃÛáõÝÇó: êï³-<br />
ݳÉáí ³Û¹åÇëÇ å³ï³ë˳Ý` ϳÃá-<br />
ÕÇÏáëÁ áñáß»ó ³éÅ³Ù³Ý³Ï Ó»éÝå³Ñ<br />
ÙÝ³É »Ï»Õ»óÇÝ»ñÇ ÙdzíáñÙ³Ý<br />
ßáõñç í³ñíáÕ µ³Ý³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñÇó:<br />
гÛáó ϳÃáÕÇÏáëáõÃÛ³Ý ÷á˳ñ»Ý<br />
»Ï»Õ»óÇÝ»ñÇ ÙdzíáñÙ³Ý ß³ñÅ-<br />
Ù³Ý ·ÉáõË Ï³Ý·Ý»ó ÔñÇÙÇ Ã»ñ³ÏÕ-<br />
½áõ٠ѳëï³ïí³Í гÛáó »Ï»Õ»ó³-<br />
Ï³Ý Ã»ÙÁ: ²Ûë ·áñÍáõÙ ÔñÇÙÇ Ñ³Û»-<br />
ñÇÝ ûųݹ³ÏáõÙ ¿ÇÝ ³ÛÝï»Õ ѳëï³ïí³Í<br />
ç»Ýáí³óÇÝ»ñÁ: ÔñÇÙÇ<br />
гÛáó »Ï»Õ»óáõ ³é³çÝáñ¹Ý»ñÁ ¨<br />
µ³ñÓñ³ëïÇ×³Ý ³ß˳ñÑÇÏ ·áñÍÇã-<br />
Ý»ñÁ 1438–Ç Ù³ÛÇëÇ 12–ÇÝ Ý³Ù³Ïáí<br />
¹ÇÙ»óÇÝ Îáëï³Ý¹ÇÝ ¼ ì³ÑϳóÇ<br />
ϳÃáÕÇÏáëÇÝ` Ñáñ¹áñ»Éáí ß³ñáõ-<br />
Ý³Ï»É Ùdzµ³ÝáõÃÛ³Ý ·áñÍÁÝóóÁ<br />
¨ å³ïíÇñ³ÏáõÃÛáõÝ áõÕ³ñÏ»É å³å³Ï³Ý<br />
³ñùáõÝÇù ϳ٠æ»Ýáí³:<br />
Îáëï³Ý¹ÇÝ ¼ ì³ÑϳóÇ Ï³ÃáÕÇÏáëÇ<br />
Ññ³Ñ³Ý·áí ϳ½Ùí»ó Æï³Édz<br />
Ù»ÏÝáÕ å³ïíÇñ³ÏáõÃÛ³Ý Ï³½ÙÁ:<br />
Üñ³ÝóÇó »ñ»ùÁ` ê³ñ·Çë, سñÏáë ¨<br />
ÂáíÙ³ í³ñ¹³å»ïÝ»ñÁ Ý»ñϳ۳ó-<br />
ÝáõÙ ¿ÇÝ ÔñÇÙÇ Ã»ÙÁ, ÇëÏ Ðáí³ÏÇÙÁ<br />
гɻåÇ »åÇëÏáåáëÝ ¿ñ: Ø»Í Ð³ÛùÁ<br />
¨ ÎÇÉÇÏÇ³Ý å³ïíÇñ³ÏáõÃÛ³Ý Ï³½-<br />
ÙáõÙ Ý»ñϳ۳óáõóÇãÝ»ñ ãáõÝ»ÇÝ ¨<br />
Ñ»éáõ ÙݳóÇÝ Ï³ÃáÕÇÏáëÇ Ó»éݳñ-<br />
ÏáõÙÝ»ñÇó:<br />
øñÇëïáÝ»³Ï³Ý »Ï»Õ»óÇÝ»ñÇ<br />
ÙdzíáñÙ³Ý Ñ³Ù³ñ ÅáÕáíÁ Ññ³íÇñí»É<br />
¿ñ 1438–Ç ÑáõÝí³ñÇÝ ü»ññ³ñ³<br />
ù³Õ³ùáõÙ ¨ ß³ñáõݳÏí»ó üÉáñ»ÝódzÛáõÙ:<br />
1439–Ç ÑáõÉÇëÇ 6–ÇÝ ÁÝ-<br />
¹áõÝí»ó Ñéã³Ï³·Çñ ϳÃáÉÇÏ ¨ Ñáõ-<br />
Ý³Ï³Ý »Ï»Õ»óÇÝ»ñÇ ÙdzíáñÙ³Ý<br />
Ù³ëÇÝ: гÛáó å³ïíÇñ³ÏáõÃÛáõÝÁ<br />
üÉáñ»Ýódz ѳë³í 1439–Ç û·áëïáëÇÝ,<br />
»ñµ ³ñ¹»Ý ÁݹáõÝí»É ¿ñ Ùdz-<br />
µ³ÝáõÃÛ³Ý Ñéã³Ï³·ÇñÁ: ø³ÝÇ áñ<br />
Ñ³Û å³ïíÇñ³ÏáõÃÛáõÝÁ ã¿ñ Ù³ë-<br />
ݳÏó»É Ñéã³Ï³·ñÇ ÁݹáõÝÙ³ÝÁ, ³-<br />
å³ ºí·»ÝÇáë ¸ å³åÁ ѳۖÑéáÙ»³-<br />
Ï³Ý »Ï»Õ»óÇÝ»ñÇ ÙdzíáñÙ³Ý Ñ³-<br />
Ù³ñ 1439–Ç ÝáÛ»Ùµ»ñÇ 22–ÇÝ Áݹáõ-<br />
Ý»ó ѳïáõÏ Ïáݹ³Ï. §Ðñ³Ñ³Ý· ³é<br />
ѳÛë¦: Æñ³Ï³Ýáõ٠ѳۖÑéáÙ»³Ï³Ý<br />
»Ï»Õ»óÇÝ»ñÇ ÙdzíáñáõÙ ³Û¹å»ë ¿É<br />
ï»ÕÇ ãáõÝ»ó³í ¨ §Ñéã³Ï³·ÇñÁ¦<br />
Ùݳó ÃÕÃÇ íñ³: ØÇÝ㨠å³ïíÇñ³-<br />
ÏáõÃÛ³Ý í»ñ³¹³ñÓÁ` 1439–ÇÝ Îáëï³Ý¹ÇÝ<br />
¼ ì³ÑϳóÇÝ Ãáõݳíáñ-<br />
ٳٵ ³ñ¹»Ý í³Ë׳Ýí»É ¿ñ:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ Îáëï³Ý¹ÇÝ<br />
¼ ì³ÑϳóáõÝ Ñ³çáñ¹»É ¿<br />
ñÇ·áñ  Øáõë³µ»ÏÛ³ÝóÁ:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. úñÙ³ÝÛ³Ý Ø.,<br />
²½·³å³áõÙ, ѳï. ´, ê. ¾çÙdzÍÇÝ,<br />
2001:<br />
²ÆΠвðàôÂÚàôÜÚ²Ü<br />
115
Change language