Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
áõ Ùßï³Ï³Ý ϳå»ñ ѳëï³ï»Éáõ<br />
Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝÇó, سÛñ ²Ãáé<br />
ê. ¾çÙdzÍÇÝÁ, ³ÛÝáõ³Ù»Ý³ÛÝÇí,<br />
½³Ýó ³éÝ»Éáí µáÉáñ ³ñ·»ÉùÝ»ñÁ,<br />
áõÕÇÝ»ñ ¿ áñáÝ»É ³ß˳ñѳë÷Ûáõé<br />
ѳۻñÇÝ Ñ³Ûñ»ÝÇùÇ ¨ Ù³Ûñ »Ï»Õ»óáõ<br />
Ñ»ï ß³Õϳå»Éáõ áõÕÕáõÃÛ³Ùµ:<br />
ä»ïù ¿ »Ýó¹ñ»É, áñ ³Û¹ Ýå³ï³-<br />
ÏÇÝ ¿ ͳé³Û»É ï³ñ³ß˳ñÑáõÙ Ðáí-<br />
ѳÝÝ»ë ¾ ²ç³ÏÇñÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõ-<br />
ÝÁ, áñÁ, ù³ç³Í³Ýáà ÉÇÝ»Éáí ÇÝãå»ë<br />
г۳ëï³ÝáõÙ, ³ÛÝå»ë ¿É سÛñ<br />
²Ãáé ê. ¾çÙdzÍÝáõÙ ïÇñáÕ ³Ý»É³-<br />
Ý»ÉÇ Çñ³íÇ׳ÏÇÝ, ³ÝÓݳå»ë ÷áñ-<br />
Ó»É ¿ ϳå ëï»ÕÍ»É ·³ÕáõóѳÛáõ-<br />
ÃÛ³Ý Ñ»ï, ϳñ·³íáñ»É سÛñ ²ÃáéÇ<br />
Ñ»ï í»ñçÇÝÇë ѳñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ<br />
¨, Ñݳñ³íáñáõÃÛ³Ý ë³ÑÙ³ÝÝ»ñáõÙ,<br />
Ç Ýå³ëï ê. ¾çÙdzÍÝÇ íÇ׳ÏÇ µ³ñ»É³íÙ³Ý`<br />
ϳ½Ù³Ï»ñå»É ѳݷ³-<br />
ݳÏáõÃÛáõÝ:<br />
ê³ñ·Çë ØÛáõë³ÛÉÇ Ï³ÃáÕÇÏáëáõÃÛ³Ý<br />
ßñç³ÝáõÙ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ<br />
ãÇ »Õ»É ݳ¨ í³Ý³Ï³Ý ¹åñáóÝ»ñÇ<br />
·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ: ´Ý³Ï³Ý³-<br />
µ³ñ µ³ó³Ï³Û»É »Ý ݳ¨ Ñá·¨áñ³-<br />
ϳÝÝ»ñÇ å³ïñ³ëïÙ³Ý ¨ Ùß³Ïáõ-<br />
óÛÇÝ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ:<br />
àõ û¨ ëïáõÛ· ï»Õ»-<br />
ÏáõÃÛáõÝÝ»ñ ã»Ý å³Ñå³Ýí»É ³ÛÝ<br />
Ù³ëÇÝ, û Ð³Û »Ï»Õ»óÇÝ ÇÝã Ù³ë-<br />
ݳÏóáõÃÛáõÝ ¿ áõÝ»ó»É ³Û¹ ·áñÍáõÙ,<br />
ÇÝãå»ë Ø. úñÙ³ÝÛ³ÝÝ ¿ åݹáõÙ, ѳÛ<br />
ÙïùÇ ½³ñ·³óÙ³ÝÁ Ýå³ëïáÕ Ï³ñ¨áñ³·áõÛÝ<br />
Çñ³¹³ñÓáõÃÛáõÝ å»ïù<br />
¿ ѳٳñ»É ¨ §Ý߳ݳíáñ ¹Çåí³Í<br />
ÙÁ, áñ ³Ûë ÙÇçáóÇÝ ÏÁ å³ïϳÝÇ,<br />
ÇÝãå»ë ¿ ³é³çÇÝ ³Ý·³Ù ϳï³ñí³Í<br />
ѳۻñ»Ý ïå³·ñáõÃÛáõÝÁ¦:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ ê³ñ-<br />
·Çë ØÛáõë³ÛÉÇÝ Ñ³çáñ¹»É ¿ ¼³ù³ñdz<br />
´ ì³Õ³ñß³å³ïóÇÝ:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. â³ÙãÛ³Ý Ø., ä³ï-<br />
ÙáõÃÇõÝ Ð³Ûáó, ѳï. ´, ì»Ý»ïÇÏ, 1785:<br />
êÇÙ»áÝ ºñ¨³ÝóÇ, æ³Ùµé, ì³Õ³ñß³å³ï,<br />
1873: §Äº ¹³ñÇ Ñ³Û»ñ»Ý ӻ鳷-<br />
ñ»ñÇ ÑÇß³ï³Ï³ñ³ÝÝ»ñ¦, ѳï. ², º-<br />
ñ¨³Ý, 1955: ²é³ù»É ¸³íñÇÅ»óÇ, Çñù<br />
å³ïÙáõû³Ýó, ºñ¨³Ý, 1990: úñÙ³Ý-<br />
Û³Ý Ø., ²½·³å³ïáõÙ, ѳï. ´, ê. ¾ç-<br />
ÙdzÍÇÝ, 2001:<br />
²ìºîÆê ø²È²ÞÚ²Ü<br />
ê²ðÆê ¸ ìð²êî²ÜòÆ<br />
(1520–1536)<br />
AٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë<br />
1520–Çó: гçáñ¹»É ¿ ¼³ù³ñdz ´<br />
ì³Õ³ñß³å³ïóáõÝ:<br />
ÌÝ. Ã. ¨ í³ÛñÁ ³ÝÑï., ٳѳó»É<br />
¿ 1536–ÇÝ ì³Õ³ñß³å³ïáõÙ:<br />
ܳ˳å»ë »Õ»É ¿ ìñ³ëï³ÝÇ<br />
гÛáó Ñá·¨áñ ûÙÇ ³é³çÝáñ¹<br />
(1496–1515), ¼³ù³ñdz ´ ì³Õ³ñß³å³ïóáõ<br />
³Ãáé³ÏÇó (1515–1520):<br />
1520–ÇÝ ÁÝïñí»É ¿ ²Ù»Ý³ÛÝ Ð³Ûáó<br />
ϳÃáÕÇÏáë: ijٳݳÏÇ »½³ÏÇ Ï³-<br />
ÃáÕÇÏáëÝ»ñÇó ¿, áñ ·³Ñ³Ï³É»É ¿ ³-<br />
é³Ýó ³Ãáé³ÏóÇ ³ç³ÏóáõÃÛ³Ý:<br />
ê³ñ·Çë ¸ ìñ³ëï³Ýóáõ ·³Ñ³Ï³É-<br />
Ù³Ý í»ñçÇÝ ï³ñÇÝ»ñÇÝ í»ñëÏëí»-<br />
óÇÝ å³ñëϳ–ûëÙ³ÝÛ³Ý å³ï»-<br />
ñ³½ÙÝ»ñÁ: ²Û¹ ÁÝóóùáõÙ Ýáñ ·³í³éÝ»ñ<br />
¨ ѳñÛáõñ ѳ½³ñ³íáñ ѳ-<br />
Û»ñ ³Ýó³Ý úëÙ³ÝÛ³Ý Ï³ÛëñáõÃÛ³Ý<br />
·»ñÇß˳ÝáõÃÛ³Ý ï³Ï, ÇëÏ ¾çÙdz-<br />
ÍÇÝÁ ÙÇßï ¿É Ùݳó ä³ñëϳëï³ÝÇ<br />
·»ñÇß˳ÝáõÃÛ³Ý Ý»ñùá:<br />
гÛáó »Ï»Õ»óÇÝ, ßñç³å³ïí³Í<br />
³ñï³ùÇÝ ÃßݳÙÇÝ»ñáí, ˳éݳß-<br />
÷áà ¨ ïϳñ íÇ׳ÏáõÙ ¿ñ, ÇÝãÁ ËáãÁݹáïáõÙ<br />
¿ñ ¾çÙdzÍÝÇ ·³Ñ³Ï³É-<br />
223
Change language