Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
ѳۻñÁ, ·Çï³Ïó»Éáí ¹ñ³ Ïáñͳ-<br />
ݳñ³ñ ѻ勉ÝùÝ»ñÁ, §ã³éÇÝ<br />
Û³ÝÓÝ ÷áË»É ½×ßÙ³ñÇï í³ñ¹³å»-<br />
ïáõÃÇõÝ ëñµáÛÝ ñÇ·áñÇ Áëï ø³Õ-<br />
Ï»¹áÝÇ ¹³õ³Ýáõû³Ý¦: ²Ûë å³ï-<br />
׳éáí ϳÃáÕÇÏáëÝ»ñÇ áõ ݳ˳ñ³ñÝ»ñÇ<br />
í×éáí ß³ñ³¹ñí³Í §×ßÙ³ñÇï<br />
»õ áõÕÕ³¹³õ³Ý¦ ݳٳÏáõÙ ³ëíáõÙ<br />
¿, û å³ñëÇó γí³ï ¨ Êáëñáí<br />
³ñù³Ý»ñÇ ûñáù ѳɳͳÝùÝ»ñ<br />
ã»Ý »Õ»É ѳí³ïÇ Ñ³Ù³ñ: ²ÛÝáõÑ»-<br />
ï¨ Ð³Û »Ï»Õ»óáõ` ²ñ¨»ÉùáõÙ áõÝ»-<br />
ó³Í Ñ»ÕÇݳÏáõÃÛáõÝÁ ß»ßï»Éáõ<br />
Ýå³ï³Ïáí ݳٳÏáõÙ íϳ۳ÏáãíáõÙ<br />
¿ Êáëñáí ³ñù³ÛÇ í×ÇéÁ. §²Ù»-<br />
ݳÛÝ ùñÇëïáÝ»³Ûù, áñ Áݹ ÇÙáí Çß-<br />
˳Ýáõû³Ùµ »Ý, ѳõ³ï ½Ð³Ûáó<br />
ϳÉó»Ý¦: ºÉÝ»Éáí ѳۖµÛáõ½³Ý-<br />
¹³Ï³Ý »Ï»Õ»ó³Ï³Ý ѳñ³µ»ñáõ-<br />
ÃÛáõÝÝ»ñáõÙ å³ïß³×Á å³Ñ³Ýç»Éáõ<br />
³ÝÑñ³Å»ßïáõÃÛáõÝÇó` Ü»ñë»ë î³-<br />
Û»óÇÝ áÕç³ËáÑ ¿ ÝϳïáõÙ ÅáÕáí³-<br />
Ï³Ý ³Û¹ ݳٳÏÁ ãáõÕ³ñÏ»É Ï³ÛëñÇÝ:<br />
è³½Ù³ù³Õ³ù³Ï³Ý Ýáñ å³Û-<br />
Ù³ÝÝ»ñáõ٠гÛáó ëå³ñ³å»ï »á-<br />
¹áñáë èßïáõÝÇÝ Ñ³í³ï³ñÇ٠ݳ-<br />
˳ñ³ñÝ»ñÇ Ñ»ï, Ëáñß»Éáí µÛáõ-<br />
½³Ý¹³Ï³Ý ³ñùáõÝÇùÇ Ý»Ý· ¹Çí³-<br />
ݳ·ÇïáõÃÛáõÝÇó, ѳÏíáõÙ ¿ ³ñ³µ-<br />
Ý»ñÇ ÏáÕÙÁ, ÙÇÝã¹»é ѳÝÓÇÝ Ü»ñë»ë<br />
ϳÃáÕÇÏáëÇ, Ð³Û »Ï»Õ»óÇÝ Ýå³ï³Ï³Ñ³ñÙ³ñ<br />
¿ ѳٳñáõÙ ß³ñáõ-<br />
Ý³Ï»É Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ µÛáõ-<br />
½³Ý¹³Ï³Ý ÏáÕÙÇ Ñ»ï:<br />
î»ëÝ»Éáí Ñ³Û Ý³Ë³ñ³ñÝ»ñÇ<br />
í×é³Ï³Ý ¹ÇñùáñáßáõÙÁ` Îáëï³ë ll<br />
ϳÛëñÁ Ù»Í ½áñ³µ³Ý³ÏÇ ·ÉáõË ³Ýó³Í<br />
652–ÇÝ Ý»ñËáõÅáõÙ ¿ г۳ëï³Ý,<br />
·áñͳ¹ñáõÙ µ³½áõÙ µéÝáõ-<br />
ÃÛáõÝÝ»ñ: ²Ñ³·Ý³óáÕ ³í»ñÝ áõ ѳ-<br />
ɳͳÝùÁ ϳÝË»Éáõ Ýå³ï³Ïáí<br />
Ü»ñë»ë î³Û»óÇÝ, Øáõß»Õ Ø³ÙÇ-<br />
ÏáÝÛ³Ý ëå³ñ³å»ïÁ, ÙÇ ß³ñù ݳ-<br />
˳ñ³ñÝ»ñ, ¹ÇÙ»Éáí ϳÛëñÇÝ, Çñ»Ýó<br />
³Ýí»ñ³å³Ñ Ñݳ½³Ý¹áõÃÛáõÝÝ »Ý<br />
ѳÛïÝáõÙ Ýñ³Ý: Æ Ñ³ëï³ïáõÙÝ ³¹<br />
Ñݳ½³Ý¹áõÃÛ³Ý Ü»ñë»ë î³Û»óÇÝ,<br />
Øáõß»Õ ëå³ñ³å»ïÁ ¨ §³Ù¿Ý »åÇë-<br />
ÏáåáëáõÝù »õ áñ ϳٳõ »õ áñ ³Ï³-<br />
Ù³Û¦ Ù³ëݳÏóáõÙ »Ý ϳÛë»ñ ϳñ-<br />
·³¹ñáõÃÛ³Ùµ ¸íÇÝÇ ê. ñÇ·áñ ï³-<br />
׳ñáõ٠ϳ۳ó³Í ÑáõÝ³Ï³Ý å³ï³ñ³·ÇÝ:<br />
ê³Ï³ÛÝ ù³Õ³ù³Ï³Ý<br />
¹Åí³ñÇÝ Ï³óáõÃÛ³Ý Ã»É³¹ñ³Ýùáí<br />
ϳï³ñí³Í ³Ûë ù³ÛÉÁ áã ³ÛÝù³Ý<br />
¹³í³Ý³Ï³Ý ݳѳÝç ¿ñ, áñù³Ý ÙÇç»Ï»Õ»ó³Ï³Ý<br />
ѳñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ<br />
å³Ñå³ÝÙ³ÝÁ ͳé³ÛáÕ ßñç³Ñ³Û³ó<br />
Ùáï»óáõÙ, áñ ³ñ¹³ñ³óíáõÙ ¿ »ñ-<br />
Ïáõëï»ù ÁݹáõÝí³Í ÙdzϳÙÛ³ ï»-<br />
ëáõÃÛ³Ùµ: ¼³Ýó ³éÝ»Éáí µÝáõÃÛ³Ý<br />
ËݹÇñÁ` ¹³í³Ý³Ï³Ý ÁݹѳÝáõñ<br />
»½ñ»ñ áõÝ»óáÕ ³Ûë ï»ëáõÃÛáõÝÁ á-<br />
ñáß ³å³ÑáíáõÃÛáõÝ ¿ñ »ñ³ß˳íáñáõÙ<br />
ѳÛáó ѳٳñ: γÃáÕÇÏáëÇ áñ-<br />
¹»·ñ³Í ¹ÇñùáñáßáõÙÁ å³Ûٳݳíáñí³Í<br />
¿ñ áã ÙdzÛÝ é³½Ù³ù³Õ³ù³Ï³Ý<br />
Çñ³íÇ׳Ïáí, ³Ûɨ ³ñ¹ÛáõÝù<br />
¿ñ Çñ í³ÕÝç³Ï³Ý ѳÙá½áõÙÝ»ñÇ:<br />
652–ÇÝ, »ñµ µÛáõ½³Ý¹³óÇÝ»ñÁ ݳ-<br />
ѳÝçáõÙ »Ý ¨ »á¹áñáë èßïáõÝÇÝ<br />
³ñ³µ³Ï³Ý ½áñù»ñÇ û·ÝáõÃÛ³Ùµ ³-<br />
½³ï³·ñáõÙ ¿ г۳ëï³ÝÁ, Ü»ñë»ë<br />
î³Û»óÇÝ, Ëáõë³÷»Éáí ³ñ³µ³-<br />
Ù»ï ݳ˳ñ³ñÝ»ñÇ Ñ»ï Áݹѳñáõ-<br />
ÙÇó, Ù»ÏÝáõÙ ¿ Î. äáÉÇë` ÑáõÛë ÷³Û-<br />
÷³Û»Éáí å³ßïå³ÝáõÃÛáõÝ ·ïÝ»É<br />
ϳÛë»ñ Ùáï: ê³Ï³ÛÝ Ýñ³ ÑáõÛë»ñÝ Ç<br />
¹»ñ¨ »É³Ý: ÜáõÛÝ Ãí³Ï³ÝÇ í»ñçÇÝ<br />
ݳ í»ñ³¹³éÝáõÙ ¿ г۳ëï³Ý áõ<br />
ÙÇÝ㨠»á¹áñáë èßïáõÝáõ Ù³ÑÁ ¨<br />
³ñ³µ³Ï³Ý ×ÝßÙ³Ý Ù»ÕÙ³óáõÙÁ<br />
(658), ãÑ»é³Ý³Éáí ϳÃáÕÇÏáë³Ï³Ý<br />
³é³çÝáñ¹áõÃÛáõÝÇó, Ù»Ïáõë³ÝáõÙ ¿<br />
190
Change language