Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
ØÆÜ²ê ² ²ÎܺòÆ<br />
(1751–1753)<br />
AٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë<br />
1751–Çó: гçáñ¹»É ¿ Ô³½³ñ ²<br />
æ³ÑÏ»óáõÝ:<br />
ÌÝ. Ã. ³ÝÑï., ²ÏÝ, ٳѳó»É ¿<br />
ì³Õ³ñß³å³ïáõÙ 1753–Ç Ù³ÛÇëÇ<br />
12–ÇÝ: ²Ù÷á÷í»É ¿ ê. ³Û³Ý»<br />
í³ÝùÇ µ³ÏÇ Ó³Ë³ÏáÕÙÛ³Ý<br />
ѳïí³ÍáõÙ:<br />
àõëáõÙݳéáõÃÛáõÝÝ ³Ýóϳóñ»É ¿<br />
´³Õ»ßÇ ²Ùñ¹áÉáõ í³ÝùÇ ¹åñáóáõÙ,<br />
³ß³Ï»ñï»É ì³ñ¹³Ý ´³ÕÇß»óáõÝ:<br />
ºÕ»É ¿ Øßá ê. γñ³å»ïÇ í³ÝùÇ<br />
Ùdzµ³Ý, ³å³` ³é³çÝáñ¹ (1730–-<br />
1749): 1749–Ç Ù³ñïÇÝ ÁÝïñí»É ¿ Î.<br />
äáÉëÇ Ð³Ûáó å³ïñdzñù: »¨ å³ßïáݳí³ñ»É<br />
¿ áã ß³ï »ñϳñ ųٳ-<br />
ݳÏáí (1749–1751), ë³Ï³ÛÝ »é³Ý-<br />
¹áõÝ ç³Ýù»ñÇ ßÝáñÑÇí ϳñáÕ³ó»É ¿<br />
³Ùñ³åݹ»É ÇÝãå»ë Î. äáÉëÇ, ³ÛÝå»ë<br />
¿É ºñáõë³Õ»ÙÇ å³ïñdzñù³ñ³ÝÝ»ñÇ<br />
¹Çñù»ñÁ: Üå³ëï»É ¿, áñ<br />
ÐáíѳÝÝ»ë ÎáÉáïÁ Ý߳ݳÏíÇ ºñáõë³Õ»ÙÇ<br />
гÛáó å³ïñdzñù: ²ãùÇ ¿<br />
ÁÝÏ»É Çñ ËáѳϳÝ, Ñ»½³µ³ñá ˳-<br />
Õ³Õ³ëÇñ³Ï³Ý ÁÝóóùáí: ijٳ-<br />
ݳϳÏÇóÁ Ýñ³Ý Ý»ñϳ۳óÝáõÙ ¿<br />
áñå»ë §Ñ»½³Ñá·Ç, ù³Õóñ³µ³ñáÛ,<br />
³ëïáõ³Í³Ñ³Ý׳ñ í³ñ¹³å»ï¦:<br />
гïϳÝÇßÝ»ñ, áñ ϳñ¨áñ ¹»ñ »Ý<br />
˳ճó»É Ýñ³ ѻﳷ³ ·áñÍáõÝ»áõ-<br />
ÃÛ³Ý ÁÝóóùáõÙ: Ô³½³ñ ² æ³ÑÏ»-<br />
óáõ Ù³ÑÇó Ñ»ïá ê. ¾çÙdzÍÝÇ Ùdz-<br />
µ³ÝÝ»ñÁ ¨ Î. äáÉëÇ ³½·³ÛÇÝ–»Ï»-<br />
Õ»ó³Ï³Ý ßñç³ÝÝ»ñÁ Ýñ³ ûÏݳ-<br />
ÍáõÃÛáõÝÁ ѳٻñ³ßË ³é³ç³¹ñ»É »Ý<br />
ϳÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ÁÝïñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ<br />
ųٳݳÏ: 1751–Ç Ù³ÛÇëÇÝ ÁÝïñí»É<br />
¿ ²Ù»Ý³ÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë: γÃá-<br />
ÕÇÏáë³Ï³Ý ûÍáõÙÁ ëï³ó»É ¿<br />
1751–Ç ë»åï»Ùµ»ñÇ 15–ÇÝ: γÃá-<br />
ÕÇÏáë ÁÝïñí»Éáõó Ñ»ïá ØÇÝ³ë ²<br />
²ÏÝ»óÇÝ í»ñç ¿ ïí»É ê. ¾çÙdzÍÝÇ<br />
Ùdzµ³ÝáõÃÛáõÝáõÙ Ñá·¨áñ³Ï³ÝÝ»-<br />
ñÇ ÙÇç¨ µáõÝ ¹ñ³Í ³ÝÙdzµ³Ýáõ-<br />
ÃÛ³ÝÝ áõ ѳϳëáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ: ê³-<br />
ϳÛÝ í»ñ³Ñ³ë Ù³ÑÁ ÃáõÛÉ ãÇ ïí»É<br />
³é³í»É ɳÛÝ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝ Í³í³É»É:<br />
¼µ³Õí»É ¿ ݳ¨ Ù³ï»Ý³·ñáõ-<br />
ÃÛ³Ùµ, ÇÝãå»ë ѳí³ëïáõÙ ¿ êÇÙáÝ<br />
ºñ¨³ÝóÇÝ` §áõÝÇ ½·ñ»³Ýë ¹³ï³õáñ³Ï³Ýë<br />
Ñá·³ó»³É¦:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ ØÇݳë<br />
² ²ÏÝ»óáõÝ Ñ³çáñ¹»É ¿ ²Õ»ùë³Ý¹ñ<br />
´ ´Ûáõ½³Ý¹³óÇÝ:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. êÇÙ»áÝ ºñ¨³ÝóÇ,<br />
æ³Ùµé, ì³Õ³ñß³å³ï, 1873: úñ-<br />
Ù³ÝÛ³Ý Ø., ²½·³å³ïáõÙ, ѳï. ´,<br />
ê. ¾çÙdzÍÇÝ, 2001:<br />
äºîðàê ÐàìвÜÜÆêÚ²Ü<br />
ØÆø²ÚºÈ ² 꺴²êî²òÆ<br />
(1567–1576)<br />
AٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë<br />
1567–Çó: гçáñ¹»É ¿ êï»÷³Ýáë<br />
º ê³ÉÙ³ëï»óáõÝ:<br />
ÌÝ. Ã. ³ÝÑï., 껵³ëïdz:<br />
سѳó»É ¿ 1576–ÇÝ:<br />
ºÕ»É ¿ 껵³ëïdzÛÇ Ã»ÙÇ ³é³ç-<br />
Ýáñ¹: 1547–ÇÝ êï»÷³Ýáë º ê³É-<br />
Ù³ëï»óáõ ÏáÕÙÇó Ý߳ݳÏí»É ¿ ³-<br />
Ãáé³ÏÇó ϳÃáÕÇÏáë (ÙÇÝ㨠1567–Á):<br />
áñÍáõÝ Ù³ëݳÏóáõÃÛáõÝ ¿ áõÝ»-<br />
ó»É Ñ³Û ³½³ï³·ñ³Ï³Ý ß³ñÅÙ³ÝÁ:<br />
ºÕ»É ¿ ¾çÙdzÍÝÇ 1547–Ç ·³ÕïÝÇ<br />
166
Change language