Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
ܺðêºê º ²Þî²ð²ÎºòÆ<br />
(޳і²½Ç½Û³Ý)<br />
(1843–1857)<br />
AٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë<br />
1843–Çó: гçáñ¹»É ¿ ÐáíѳÝÝ»ë<br />
À γñµ»óáõÝ:<br />
ÌÝí»É ¿ 1770–Ç ÷»ïñí³ñÇ<br />
13–ÇÝ ²ßï³ñ³ÏáõÙ` гñáõÃÛáõÝ<br />
ù³Ñ³Ý³ ޳і²½Ç½Û³ÝÇ ÁÝï³-<br />
ÝÇùáõÙ: سѳó»É ¿ 1857–Ç ÷»ïñí³ñÇ<br />
13–ÇÝ ÂÇýÉÇëáõÙ: ²×ÛáõÝÝ<br />
³Ù÷á÷í»É ¿ سÛñ î³×³ñÇ ·³í-<br />
ÃÇ ³ç³ÏáÕÙáõÙ:<br />
êáíáñ»É ¿ ¾çÙdzÍÝÇ Ä³é³Ý·³íáñ³ó<br />
¹åñáóáõÙ: 1791–ÇÝ Ó»éݳ¹ñí»É<br />
¿ ë³ñÏ³í³·, 1794–ÇÝ` í³ñ¹³å»ï:<br />
Îñáݳ–»Ï»Õ»ó³Ï³Ý ½³Ý³-<br />
½³Ý ѳÝÓݳñ³ñáõÃÛáõÝÝ»ñáí áõ-<br />
Õ³ñÏí»É ¿ Î. äáÉÇë, ¼ÙÛáõéÝdz, ØáÉ-<br />
¹áí³, ì³É³Ëdz, ´»ë³ñ³µÇ³, Üáñ<br />
ܳËÇ稳Ý, ÐÛáõëÇë³ÛÇÝ ÎáíÏ³ë ¨<br />
³ÛÉáõñ: 1808–ÇÝ Ó»éݳ¹ñí»É ¿ »åÇë-<br />
Ïáåáë: áñÍáõÝ Ù³ëݳÏóáõÃÛáõÝ ¿<br />
áõÝ»ó»É XlX ¹³ñ³ëϽµÇ éáõë–å³ñë-<br />
Ï³Ï³Ý ¨ éáõë–Ãáõñù³Ï³Ý å³ï»-<br />
ñ³½ÙÝ»ñÇ µáÉáñ ¿³Ï³Ý Çñ³¹³ñÓáõ-<br />
ÃÛáõÝÝ»ñÇÝ: Üå³ëï»É ¿ éáõë³Ï³Ý<br />
µ³Ý³ÏÝ»ñÇ å³ñ»Ý³íáñÙ³ÝÁ:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇ Ñ³Ù³ñ<br />
¸³íÇÖ¸³ÝÇ»ÉÛ³Ý å³Ûù³ñÇ ÁÝ-<br />
óóùáõÙ å³ßïå³Ý»É ¿ ¸³ÝÇ»É ²<br />
êáõñÙ³é»óáõ ûÏݳÍáõÃÛáõÝÁ: ²-<br />
ç³ÏóáõÃÛáõÝ ¿ óáõó³µ»ñ»É º÷ñ»Ù ²<br />
Òáñ³·»ÕóáõÝ` ϳÃáÕÇáë³Ï³Ý ÁÝïñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ<br />
ųٳݳÏ: ºÕ»É ¿ í»ñçÇÝÇë<br />
Ù»ñÓ³íáñ³·áõÛÝ ½ÇݳÏÇóÁ:<br />
1814–ÇÝ Ý߳ݳÏí»É ¿ ìñ³ëï³ÝÇ ¨<br />
ÆÙ»ñ»ÃÇ Ð³Ûáó Ñá·¨áñ ³é³çÝáñ¹:<br />
γñ¨áñ ¹»ñ ¿ ˳ճó»É ìñ³ëï³ÝÇ<br />
ѳÛáó ÏñÃ³Ï³Ý ÏÛ³ÝùÁ µ³ñ»É³í»-<br />
Éáõ ·áñÍáõÙ: 1815–ÇÝ ÂÇýÉÇëÇ<br />
§ÎáßϦ ³ñí³ñÓ³ÝáõÙ ÑÇÙݳ¹ñ»É ¿<br />
í³Ý³Ï³Ý ¹åñáó: 1824–Ç ÷»ïñí³ñÇ<br />
24–ÇÝ ÂÇýÉÇëáõÙ ÑÇÙݳ¹ñ»É ¿<br />
Ü»ñëÇëÛ³Ý ¹åñáóÁ, áñÁ ÎáíϳëÇ<br />
³é³çÇÝ Ëáßáñ áõëáõÙÝ³Ï³Ý Ñ³ëï³ïáõÃÛáõÝÝ<br />
¿ñ ¨ ³éѳë³ñ³Ï ³Ù-<br />
µáÕç èáõë³Ï³Ý ϳÛëñáõÃÛ³Ý XlX<br />
¹³ñÇ É³í³·áõÛÝ ¹åñáóÝ»ñÇó Ù»ÏÁ:<br />
²Ûë áõëáõÙÝ³Ï³Ý Ñ³ëï³ïáõÃÛáõ-<br />
ÝáõÙ Ñ³Û ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇ Ñ»ï ÙdzëÇÝ<br />
áõë³Ý»É »Ý ݳ¨ íñ³óÇ, ÑáõÛÝ,<br />
Ññ»³ ¨ Ãáõñù »ñ»Ë³Ý»ñ: Ü»ñë»ë<br />
³ñù»å. ²ßï³ñ³Ï»óáõ ç³Ýù»ñáí<br />
1826–ÇÝ ÂÇýÉÇë ¿ ï»Õ³÷áËí»É<br />
²Ùëï»ñ¹³ÙÇ Ñ³ÛÏ³Ï³Ý ïå³ñ³ÝÁ,<br />
áñáí ëÏǽµ ¿ ¹ñí»É ÂÇýÉÇëÇ Ñ³Ûϳ-<br />
Ï³Ý ïå³·ñáõÃÛ³ÝÁ:<br />
ȳÛÝ ¨ »é³Ý¹áõÝ ·áñÍáõÝ»áõ-<br />
ÃÛáõÝ ¿ ͳí³É»É 1826–1828–Ý»ñÇ<br />
éáõë–å³ñëÏ³Ï³Ý å³ï»ñ³½ÙÇ Å³-<br />
ٳݳÏ: Îñ³Ïáï ßñç³µ»ñ³Ï³ÝÝ»-<br />
ñáí á·¨áñ»É ¿ Çñ ѳÛñ»Ý³ÏÇóÝ»ñÇÝ,<br />
ϳ½Ù³Ï»ñå»É ϳٳíáñ³Ï³Ý çá-<br />
ϳïÝ»ñ ¨ ³é³çÝáñ¹»É 鳽ٳ׳-<br />
ϳï, ³ÝÓ³Ùµ Ù³ëݳÏó»É ¾çÙdzÍ-<br />
ÝÇ, ê³ñ¹³ñ³å³ïÇ ¨ ºñ¨³ÝÇ ³½³ï³·ñ³Ï³Ý<br />
Ù³ñï»ñÇÝ: ä³ñ·¨³ïÁñí»É<br />
¿ èáõë³Ï³Ý µ³ñÓñ³·áõÛÝ<br />
195
Change language