Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
² èßïáõÝÇÝ ·³Ñ³Ï³É»É ¿ ˳ճÕ<br />
å³ÛÙ³ÝÝ»ñáõÙ:<br />
γÃáÕÇÏáëáõÃÛ³Ý í»ñçÇÝ ßñç³-<br />
ÝáõÙ` 945–ÇÝ, ´Ûáõ½³Ý¹³Ï³Ý ϳÛëñáõÃÛ³Ý<br />
³ñ¨»ÉÛ³Ý »ñÏñ³Ù³ë»ñáõÙ<br />
èáÙ³Ýáë l Ȼϳå»Ýáë ϳÛë»ñ ݳ-<br />
˳ӻéÝáõÃÛ³Ùµ ѳۻñÇ Ýϳïٳٵ<br />
ëÏëí»É ¿ ¹³í³Ý³Ï³Ý ³Ýѳݹáõñ-<br />
ÅáճϳÝáõÃÛ³Ý ÙÇ ù³Õ³ù³Ï³Ýáõ-<br />
ÃÛáõÝ, áñÇ Ýå³ï³ÏÝ ¿ »Õ»É ѳۻñÇÝ<br />
å³ñï³¹ñ»É ù³ÕÏ»¹áݳϳÝáõ-<br />
ÃÛáõÝ: ²Û¹ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ñ»-<br />
勉Ýùáí §µ³½ÙáõÃÇõÝù Ïñûݳõáñ³ó<br />
ѳɳͻ³Éù Ç ÐáéáÙáó ³ß˳ñ-<br />
Ñ»Ý ë³Ïë áõÕÕ³÷³éáõû³Ý¦ ï»-<br />
Õ³÷áËí»É »Ý Ø»Í Ð³ÛùÇ Ï»Ýïñá-<br />
Ý³Ï³Ý ·³í³éÝ»ñÁ: ºÕdz ² èßïáõ-<br />
ÝÇÝÇÝ Ñáí³Ý³íáñ»É ¨ µ³½Ù³ÏáÕ-<br />
Ù³ÝÇ û·ÝáõÃÛáõÝ ¿ óáõÛó ïí»É ·³Õ-<br />
Ã³Í Ñ³Û Ñá·¨áñ³Ï³ÝÝ»ñÇÝ: ºÕdz<br />
² èßïáõÝÇÝ ²ÕóٳñáõÙ ÝëïáÕ<br />
гÛáó »ñ»ù ϳÃáÕÇÏáëÝ»ñÇó í»ñçÇÝÝ<br />
¿:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ ºÕdz<br />
² èßïáõÝáõÝ Ñ³çáñ¹»É ¿ ²Ý³Ýdz ²<br />
ØáϳóÇÝ:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. êï»÷³Ýáë î³ñáÝ»óÇ<br />
²ëáÕÇÏ, ä³ïÙáõÃÛáõÝ ïÇ»½»-<br />
ñ³Ï³Ý, ºñ¨³Ý, 2000: úñÙ³ÝÛ³Ý Ø., ²½-<br />
·³å³ïáõÙ, ѳï. ², ê. ¾çÙdzÍÇÝ, 2001:<br />
ÜºÈ ðÆàðÚ²Ü<br />
ºÔÆÞº ϳÃáÕÇÏáë,<br />
³Ãáé³ÏÇó ê³ñ·Çë ØÛáõë³ÛÉÇ<br />
(1484–1515)<br />
6 - ²Ù»Ý³ÛÝ Ð³Ûáó γÃáÕÇÏáëÝ»ñ<br />
ºê²ÚÆ ² ºÔÆä²îðàôÞºòÆ<br />
(775–788)<br />
F³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë 775–Çó: гçáñ¹»É<br />
¿ êÇáÝ ² ´³íáÝ»óáõÝ:<br />
ÌÝ. Ã. ³ÝÑï., ²Ûñ³ñ³ïÇ ÜÇ·<br />
·³í³éÇ ºÕÇå³ïñáõß ·ÛáõÕáõÙ:<br />
سѳó»É ¿ 788–ÇÝ ¸íÇÝáõÙ:<br />
ºÕ»É ¿ ³Õù³ï ÁÝï³ÝÇùÇ ½³í³Ï:<br />
êáíáñ»É ¿ ¸íÇÝÇ Ï³ÃáÕÇÏáë³ñ³ÝÇ<br />
¹åñ»í³ÝùáõÙ: ì³Û»É»É ¿ Ðáí-<br />
ѳÝÝ»ë úÓÝ»óáõ Ñáí³Ý³íáñáõ-<br />
ÃÛáõÝÁ: γñ¨áñ³·áõÛÝ å³ßïáÝÝ»ñ ¿<br />
½µ³Õ»óñ»É ¸íÇÝÇ Ñ³Ûñ³å»ï³ÝáóáõÙ:<br />
ºÕ»É ¿ áÕÃÝÇ Ñá·¨áñ ûÙÇ ³-<br />
é³çÝáñ¹: 768–ÇÝ Ù³ëݳÏó»É ¿ ä³ñï³íÇ<br />
»Ï»Õ»ó³Ï³Ý ÅáÕáíÇÝ:<br />
774–775–Ý»ñÇ Ñ³Ï³³ñ³µ³Ï³Ý Ù»Í<br />
³åë³ÙµáõÃÛ³Ý Å³Ù³Ý³Ï å³ßïå³Ý»É<br />
¿ êÇáÝ ² ϳÃáÕÇÏáëÇ ù³Õ³ù³Ï³Ý<br />
áõÕ»·ÇÍÁ, ·ï»É, áñ ³ñ³µÝ»-<br />
ñÇ Ýϳïٳٵ å»ïù ¿ í³ñ»É ѳÝ-<br />
¹áõñÅáÕ ¨ Ù»ÕÙ ù³Õ³ù³Ï³Ýáõ-<br />
ÃÛáõÝ, ïíÛ³É å³ÛÙ³ÝÝ»ñáõÙ Ñ»éáõ<br />
ÙÝ³É óáõÛó»ñÇó ¨ »ÉáõÛÃÝ»ñÇó: ¸³ ¿<br />
å³ï׳éÁ, áñ г۳ëï³ÝÇ áëïÇ-<br />
Ï³Ý êáõɳÛÙ³ÝÁ 775–Ç Ï³ÃáÕÇÏáë³Ï³Ý<br />
ÁÝïñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Å³Ù³Ý³Ï<br />
å³ßïå³Ý»É ¿ ºë³ÛÇ ² ºÕÇå³ïñáõß»óáõ<br />
ûÏݳÍáõÃÛáõÝÁ: ºë³ÛÇ ² ºÕÇå³ïñáõß»óáõ<br />
ϳÃáÕÇÏáëáõÃÛ³Ý<br />
ï³ñÇÝ»ñÇÝ ³ñ³µÝ»ñÁ ³Ý³ë»ÉÇ ã³-<br />
÷»ñáí ͳÝñ³óñ»É »Ý ѳñϳÛÇÝ<br />
¹ñáõÛùÝ»ñÁ, »ñÏñÇ ïÝï»ëáõÃÛáõÝÁ<br />
ù³Ûù³Ûí»É ¿, µÝ³ÏãáõÃÛáõÝÁ` ³Õù³ï³ó»É:<br />
ºë³ÛÇ ² ºÕÇå³ïñáõß»óÇÝ ¹Ç-<br />
Ù»É ¿ áëïÇϳÝÇÝ ¨ Ëݹñ»É ûè³ó-<br />
Ý»É Ñ³ñÏ»ñÁ, ë³Ï³ÛÝ ³Ý³ñ¹ÛáõÝù:<br />
²Û¹ Å³Ù³Ý³Ï ¿, áñ ï»ÕÇ ¿ áõÝ»ó»É<br />
81
Change language