Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
Ï»ñïÝ»ñáí: Ö»Ù³ñ³ÝÇ ÝÛáõóϳÝ<br />
íÇ׳ÏÁ µ³ñ»É³í»Éáõ ¨ ë³Ý»ñÇ Ï»Ýó³Õ³ÛÇÝ<br />
ϳñÇùÝ»ñÁ É³í³·áõÛÝë<br />
Ñá·³Éáõ Ýå³ï³Ïáí` سÛñ ²ÃáéÇÝ<br />
ѳïϳóí³Í Ïï³ÏÝ»ñÇó ½·³ÉÇ<br />
·áõÙ³ñÝ»ñ ¿ ïñ³Ù³¹ñ»É áõëáõÙݳ-<br />
Ï³Ý Ñ³ëï³ïáõÃÛ³ÝÁ:<br />
Æñ ѳÛñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ï³ñ׳ï¨<br />
ÁÝóóùáõ٠ݳ ׳ݳãí»ó áñå»ë<br />
µ³ó³éÇÏ ³ÝÓݳíáñáõÃÛáõÝ, øñÇëïáëÇ<br />
ͳé³, Çñ ³Ýµ³ëÇñáõÃÛ³Ùµ,<br />
³ÝÏ»ÕÍáõóٵ, ûñÇݳå³ÑáõÃÛ³Ùµ,<br />
ѳë³ñ³Ï³ó ߳ѻñÇÝ Ñ»ï³Ùáõï »-<br />
ÕáÕ, ¹ñ³Ù³Ï³Ý ѳßÇíÝ»ñáõÙ Ù³ùñáõÃÛáõÝ<br />
å³Ñ³ÝçáÕ, ϳñ· áõ ϳÝá-<br />
Ýáí ³åñáÕ, »Ï»Õ»ó³Ï³Ý ÏÛ³ÝùáõÙ<br />
ϳñ·ÇÝ áõ ϳÝáÝÝ»ñÇÝ Ñ³í³ï³ñÇÙ<br />
áõ Ñݳ½³Ý¹: ²Ûë ³Ù»ÝÇ Ñ»-<br />
勉ÝùÝ ¿, áñ ê. ¾çÙdzÍÝÇ áõ Î. äáÉëÇ<br />
å³ïñ³ñùáõÃÛ³Ý ÙÇç¨ »ñµ»ù<br />
³ÛÝåÇëÇ ë»ñï ѳñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñ<br />
ã¿ÇÝ »Õ»É, ÇÝãåÇëÇù ëÏëí»É áõ ѳëï³ïí»É<br />
¿ÇÝ Ø³ïûáë ´ Îáëï³Ý¹-<br />
ÝáõåáÉë»óáõ ûñáù:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ Ø³ï-<br />
ûáë ´ Îáëï³Ý¹ÝáõåáÉë»óáõÝ Ñ³çáñ¹»É<br />
¿ ¨áñ· º î÷ÕÇë»óÇÝ:<br />
ºñÏ»ñ. гÛñ³å»ïáõÃÇõÝ Ð³Û³ëï³Ý»³Ûó<br />
²é³ù»É³Ï³Ý êáõñµ ºÏ»Õ»óõáÛ,<br />
»õ ²Õóٳñ áõ êÇë, Î. äáÉÇë, 1881:<br />
î»Õ»Ï³·Çñ ϳÃáÕÇÏáë³Ï³Ý »ñÏñáñ¹<br />
Û³ÝÓݳÅáÕáíáÛÝ ³é ³½·³ÛÇÝ Áݹѳ-<br />
Ýáõñ ÅáÕáíÝ, Î. äáÉÇë, 1883: ܳٳϳ-<br />
ÝÇ, γÑÇñ», 1911:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. §Î»Ýë³·ñ³Ï³Ý<br />
ͳÝáÃáõÃÛáõÝÝ»ñ Î. äáÉëÇ ÝáñÁÝïÇñ<br />
å³ïñdzñùÇݦ (سïûáë ƽÙÇñÉÛ³Ý),<br />
ï»°ë §²ñ³ñ³ï¦, 1908: Êáñ»Ý í³ñ¹³å»ï<br />
Øáõñ³¹µ»ÏÛ³Ý, àõÕ¨áñáõÃÛáõÝ ²-<br />
ٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë سïûáë ´–Ç<br />
Î. äáÉëÇó ê. ¾çÙdzÍÇÝ, ê. ¾çÙdzÍÇÝ,<br />
1909: ޳іܳ½³ñÛ³Ýó ê., ì»Ñ³÷³é<br />
ƽÙÇñÉÛ³ÝÁ, ØáëÏí³, 1910: Ô³½³ñÛ³Ý<br />
Ê., ´³ñ»Ýáñá·ã³Ï³Ý ݳ˳ӻéÝáõÃ-<br />
ÛáõÝÝ»ñ Ð³Û »Ï»Õ»óáõÙ XIX ¹. í»ñçÇÝ<br />
ù³éáñ¹ÇÝ ¨ XX ¹. ³é³çÇÝ Ï»ëÇÝ, ê. ¾ç-<br />
ÙdzÍÇÝ, 1999: úñÙ³ÝÛ³Ý Ø., ²½·³å³ïáõÙ,<br />
ѳï. , ê. ¾çÙdzÍÇÝ, 2001: §ì³í»ñ³·ñ»ñ<br />
Ð³Û »Ï»Õ»óáõ å³ïÙáõÃ۳ݦ,<br />
·Çñù À. سïûáë ´ ƽÙÇñÉÛ³Ý Ï³ÃáÕÇ-<br />
Ïáë ²Ù»Ý³ÛÝ Ð³Ûáó (1908–1910), º-<br />
ñ¨³Ý, 2001:<br />
î. Ôºìàܸ ù³Ñ³Ý³ زÚÆÈÚ²Ü<br />
غÈÆîº ² زܲ¼ÎºðîòÆ<br />
(452–456)<br />
F ³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë 452–Çó: гçáñ¹»É<br />
¿ Ðáíë»÷ ² ÐáÕáóÙ»óáõÝ<br />
(ì³ÛáóÓáñóÇ):<br />
ÌÝ. Ã. ¨ í³ÛñÁ ³ÝÑï., ٳѳó»É<br />
¿ 456–ÇÝ:<br />
ê»ñáõÙ ¿ ²ÕµÇ³ÝáëÛ³Ý ïáÑÙÇó:<br />
ØÇÝ㨠ϳÃáÕÇÏáë ÁÝïñí»ÉÝ áõÝ»ó»É<br />
¿ ù³Ñ³Ý³ÛÇ Ï³ñ·, Ù³ëݳÏó»É Þ³-<br />
ѳåÇí³ÝÇ 447–Ç ÅáÕáíÇÝ: ²ÛÝáõÑ»-<br />
ï¨ Ó»éݳ¹ñí»É ¿ سݳ½Ï»ñïÇ »-<br />
åÇëÏáåáë, ·É˳íáñ»É ²å³ÑáõÝÇù<br />
·³í³éÇ »Ï»Õ»ó³Ï³Ý ûÙÁ: 449–ÇÝ<br />
Ù³ëݳÏó»É ¿ ²ñï³ß³ïÇ ÅáÕáíÇÝ`<br />
Çñ ëïáñ³·ñáõÃÛáõÝÁ ¹Ý»Éáí г½-<br />
Ï»ñï ll ó·³íáñÇ ÏáÕÙÇó ѳۻñÇÝ<br />
áõÕÕí³Í ѳí³ïáõñ³óáõÃÛ³Ý ³é³ç³ñÏÁ<br />
Ù»ñÅáÕ ·ñ³íáñ å³ï³ë˳-<br />
ÝÇ Ý»ñùá: ¸ñë¨áñ»É ¿ ÅËïáճϳÝ<br />
í»ñ³µ»ñÙáõÝù ´Ûáõ½³Ý¹Ç³ÛÇ Ï³Ûë»ñ³Ï³Ý³óí³Í<br />
»Ï»Õ»óáõ ѳݹ»å:<br />
Ø»ÉÇï» ² سݳ½Ï»ñïóÇÝ ãÇ Ñ»-<br />
ï¨»É Èáõë³íáñãÇ ï³Ý ³ñ¨Ùï³Ù»ï<br />
áõÕ»·ÍÇÝ: ܳ˳ÝÓ³ËݹÇñ ¿ »Õ»É<br />
ѳÛáó ³½·³ÛÇÝ ¨ Ñá·¨áñ ³ñÅ»ùÝ»-<br />
ñÇ ³Ý³Õ³ñïáõÃÛ³Ý, ¹³í³Ý³Ï³Ý<br />
164
Change language