Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
Ññ³Å³ñí»ó ϳÃáÕÇÏáë³Ï³Ý å³ßïáÝÇó,<br />
áñÇó Ñ»ïá ɳïÇݳÙáÉ ÏÕ»-<br />
ñ³Ï³ÝÝ»ñÁ Ýñ³Ý Ý»ï»É ïí»óÇÝ<br />
ȳٵñáÝ µ»ñ¹³ù³Õ³ùÇ µ³Ýï, ù³-<br />
ÝÇ áñ, ÇÝãå»ë ѳí³ëïáõÙ ¿ êï»-<br />
÷³Ýáë úñµ»ÉÛ³ÝÁ, »ñÏÛáõÕáõÙ ¿ÇÝ,<br />
áñ Îáëï³Ý¹ÇÝ ´ γïáõÏ»óÇÝ Ï³ñáÕ<br />
¿ Ñ»é³Ý³É ³ñ¨»É³Ñ³Û »Ï»Õ»-<br />
ó³Ï³ÝÝ»ñÇ Ùáï ¨ Ýñ³Ýó ÏáÕÙÇó<br />
Ñéã³Ïí»É ²Ù»Ý³ÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇ-<br />
Ïáë: ÜáõÛÝ å³ïÙÇãÇ íϳÛáõÃÛ³Ùµ<br />
µ³Ýï Ý»ïí»Éáõ å³ÑÇÝ Îáëï³Ý¹ÇÝ<br />
´ γïáõÏ»óÇÝ í»ñóñ»É ¿ Èáõë³íáñãÇ<br />
²çÁ ¨ ûñÑÝ»É Ð³Ûáó ó·³íáñáõ-<br />
ÃÛáõÝÝ áõ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹ÇÝ: ܳ ãáñë<br />
ï³ñÇ ³Ýóϳóñ»É ¿ µ³ÝïáõÙ, ³å³<br />
лÃáõÙ ll ϳÙùáí ³½³ï ¿ ³ñÓ³Ïí»É<br />
¨ 1293–ÇÝ Ý߳ݳÏí»É êÏ¨é³ í³ÝùÇ<br />
³é³çÝáñ¹: ÜáõÛÝ í³ÝùÇ` §êϨé³ÛÇ<br />
êñµ³ñ³Ý¦ Ïáãí³Í Ù³ëݳïáõ÷Ç<br />
íñ³ å³Ñå³Ýí»É ¿ Îáëï³Ý¹ÇÝ ´<br />
γïáõÏ»óáõ ³ñӳݳ·Çñ ÑÇß³ï³-<br />
ϳñ³ÝÁ:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ Îáëï³Ý¹ÇÝ<br />
´ γïáõÏ»óáõÝ Ñ³çáñ¹»É ¿<br />
êï»÷³Ýáë ¸ ÐéáÙÏɳۻóÇÝ:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. ê³Ùáõ»É ²Ý»óÇ,<br />
гõ³ùÙáõÝù Ç ·ñáó å³ïÙ³·ñ³ó, ì³-<br />
Õ³ñß³å³ï, 1893: ²ÉÇß³Ý Ô., êÇëáõ³Ý,<br />
ì»Ý»ïÇÏ, 1885: êï»÷³Ýáë úñµ»ÉÛ³Ý,<br />
êÛáõÝÇùÇ å³ïÙáõÃÛáõÝ, ºñ¨³Ý, 1986:<br />
úñÙ³ÝÛ³Ý Ø., ²½·³å³ïáõÙ, ѳï. ´,<br />
ê. ¾çÙdzÍÇÝ, 2001: Æí³Ýáí ìÉ., àõÝÇÃáñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý<br />
ÁÝóóùÁ ĸ–ĺ ¹¹. ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý–ù³Õ³ù³Ï³Ý<br />
·áñÍÁÝ-<br />
óóÝ»ñÇ Ñ³Ù³ï»ùëïáõÙ, ï»°ë §Ð³Û-<br />
ϳ½Û³Ý ѳ۳·Çï³Ï³Ý ѳݹ»ë¦, ѳï.<br />
ƾ, ´»ÛñáõÃ, 2007:<br />
ìðºÄ ì²ð¸²ÜÚ²Ü<br />
Îàêî²Ü¸ÆÜ Îºê²ð²òÆ<br />
(лñÓí³ÍáÕ, ²é³çÇÝ ³ÕóñÙ³)<br />
(1307–1322)<br />
AٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë<br />
1307–Çó: гçáñ¹»É ¿ ñÇ·áñ ¾ ²-<br />
ݳí³ñ½»óáõÝ:<br />
ÌÝí»É ¿ Ùáï 1240–ÇÝ, ÍÝ.<br />
í³ÛñÝ ³ÝѳÛï ¿: سѳó»É ¿<br />
1322–Ç ÑáõÝí³ñÇ 6–ÇÝ êÇë ù³-<br />
Õ³ùáõÙ:<br />
ØÇÝ㨠ѳÛñ³å»ï ÁÝïñí»ÉÁ »-<br />
Õ»É ¿ λë³ñdzÛÇ ³ñù»åÇëÏáåáë:<br />
γÃáÕÇÏáë ¿ ûÍí»É 1307–Ç Ù³ñïÇ<br />
23–ÇÝ êëáõÙ: ì³ñ»É ¿ ɳïÇÝ »Ï»Õ»-<br />
óáõÝ ÙdzݳÉáõ áõÕ»·ÇÍ: 1307–ÇÝ<br />
êëÇ ê. êáýdz »Ï»Õ»óáõ٠лÃáõÙ ll<br />
ó·³íáñÇ Ñ»ï Ññ³íÇñ»É ¿ ÅáÕáí,<br />
áñÝ ÁݹáõÝ»É ¿ ɳïÇݳٻï áñáßáõÙ-<br />
Ý»ñ: ²ÛÝáõÑ»ï¨ Îáëï³Ý¹ÇÝ Î»-<br />
ë³ñ³óÇÝ ÝíÇñ³ÏÝ»ñ ¿ áõÕ³ñÏ»É<br />
êÛáõÝÇù, áñå»ë½Ç ³ñ¨»É³Ñ³Û Ñá-<br />
·¨áñ³Ï³ÝáõÃÛ³ÝÝ ÁݹáõÝ»É ï³<br />
Ýßí³Í ÅáÕáíÇ áñáßáõÙÝ»ñÁ: ê³Ï³ÛÝ<br />
²ñ¨»ÉÛ³Ý Ð³Û³ëï³ÝÇ »Ï»Õ»óÇÝ»ñÝ<br />
áõ í³ñ¹³å»ïÝ»ñÁ Ù»ñÅ»É »Ý Ýñ³<br />
³é³ç³ñÏÁ:<br />
1308–Ç ÑáõÝí³ñÇÝ Îáëï³Ý¹ÇÝ<br />
λë³ñ³óÇÝ î³ñëáÝ ù³Õ³ùáõÙ<br />
úßÇÝ Ð»ÃáõÙÛ³ÝÇÝ ûÍ»É ¿ гÛáó ó-<br />
·³íáñ: ì»ñçÇÝÇë Ñ»ï ÙdzëÇÝ Ï³-<br />
ÃáÕÇÏáëÁ ß³ñáõÝ³Ï»É ¿ ÎÇÉÇÏdzÛÇ<br />
ó·³íáñáõÃÛáõÝáõÙ ï³ñ³Í»É ϳ-<br />
ÃáÉÇÏáõÃÛáõÝ, áñÇ Ñ»ï¨³Ýùáí »ñÏñáõÙ<br />
å³é³ÏïáõÙ ¿ ë»ñٳݻÉ` ¿³-<br />
ϳÝáñ»Ý ÃáõɳóÝ»Éáí Ýñ³ é³½-<br />
Ù³Ï³Ý áõÅ»ñÁ: ¸³ ѳñáõó»É ¿ ݳ¨<br />
ѳñ¨³Ý Ù³ÑÙ»¹³Ï³Ý Çß˳Ýáõ-<br />
ÃÛáõÝÝ»ñÇ ÃßݳٳÝùÁ: ê³Ï³ÛÝ ÎÇ-<br />
ÉÇÏdzÛÇ ÅáÕáíáõñ¹Á ÏïñáõÏ Ï»ñåáí<br />
109
Change language