Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
ÌÝ. Ã. ³ÝÑï., ٳѳó»É ¿<br />
1374–ÇÝ êÇë ù³Õ³ùáõÙ:<br />
8 - ²Ù»Ý³ÛÝ Ð³Ûáó γÃáÕÇÏáëÝ»ñ<br />
ܳ˳å»ë »Õ»É ¿ êëÇ Ø³Ûñ ²ÃáéÇ<br />
Ùdzµ³Ý, ³ñùáõÝÇ »åÇëÏáåáë:<br />
ì³Û»É»É ¿ ÎÇÉÇÏdzÛÇ É³ïÇÝ Ã³·³íáñ<br />
Îáëï³Ý¹ÇÝ lll ÈáõëÇÝÛ³ÝÇ Ñáí³Ý³íáñáõÃÛáõÝÁ:<br />
ÈÇÝ»Éáí ²Ù»Ý³ÛÝ<br />
гÛáó ϳÃáÕÇÏáë, ØËÇóñ ²<br />
éÝ»ñóáõ ·³Õ³÷³ñ³ÏÇóÝ áõ Ñ»-<br />
ï¨áñ¹Á` ѳٳÙÇï ¿ »Õ»É í»ñçÇÝÇë<br />
Ïñáݳ¹³í³Ý³µ³Ý³Ï³Ý áõ ù³Õ³ù³Ï³Ý<br />
áõÕ»·ÍÇÝ: áñÍáõÝ Ù³ëݳÏóáõÃÛáõÝ<br />
¿ áõÝ»ó»É ϳÃáÉÇÏ ³ñ¨-<br />
ÙáõïùÇ Ñ»ï ѳٳ·áñͳÏó»Éáõ áõÕ-<br />
ÕáõÃÛ³Ùµ Ó»éݳñÏí³Í ù³ÛÉ»ñÇÝ:<br />
سëݳÏó»É ¿ êëÇ 1345–Ç »Ï»Õ»ó³-<br />
Ï³Ý ÅáÕáíÇÝ, áñÝ ÁݹáõÝ»É ¿ Ñ³Û ¨<br />
ɳïÇÝ »Ï»Õ»óÇÝ»ñÇ áõÝdzÝ: Üñ³<br />
ϳÃáÕÇÏáëáõÃÛ³Ý ßñç³ÝáõÙ ÎÇÉÇ-<br />
ÏÇá гÛáó ó·³íáñáõÃÛáõÝÁ ß³ñáõ-<br />
ݳÏíáõÙ ¿ñ Ñá·»í³ñù ³åñ»É: гÛáó<br />
ó·³íáñáõÃÛ³Ý í³ñã³ù³Õ³ù³-<br />
Ï³Ý »ÝóϳÛáõÃÛ³Ý Ý»ñùá ¿ÇÝ Ùݳó»É<br />
ÙdzÛÝ êÇë ¨ ²Ý³í³ñ½³ ù³Õ³ù-<br />
Ý»ñÁ ¨ ÙÇ ù³ÝÇ µ»ñ¹»ñ: ʳËïí»É<br />
¿ñ гÛáó »Ï»Õ»óáõ Ý»ñëáõÙ ÑÝáõó Ç<br />
í»ñ Ó¨³íáñí³Í ÝíÇñ³å»ï³Ï³Ý<br />
³ëïÇ׳ݳϳñ·áõÃÛáõÝÁ: êëÇ Ð³-<br />
Ûáó ϳÃáÕÇÏáëáõÃÛ³Ý Çñ³íáõÝùÝ»-<br />
ñÇ ÙÇ Ù³ëÝ ³Ýó»É ¿ÇÝ ²Õí³ÝÇó ¨<br />
²ÕóٳñÇ Ï³ÃáÕÇÏáëáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ<br />
¨ ºñáõë³Õ»ÙÇ å³ïñdzñùáõÃÛ³ÝÁ:<br />
êï»ÕÍí³Í å³ÛÙ³ÝÝ»ñáõ٠гÛáó<br />
ϳÃáÕÇÏáëÇ ÁÝïñáõÃÛ³Ý ¨ ûÍÙ³Ý<br />
³ñ³ñáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÝ ³í³Ý¹³Ï³Ý »-<br />
ճݳÏáí ã¿ÇÝ Ï³ñáÕ Ï³ï³ñí»É,<br />
áõëïÇ Îáëï³Ý¹ÇÝ º êë»óÇÝ Ï³Ãá-<br />
ÕÇÏáë ¿ Ý߳ݳÏí»É Îáëï³Ý¹ÇÝ V<br />
ó·³íáñÇ (1365–1373) Ññ³Ù³Ýáí:<br />
γÃáÕÇÏáë Ñéã³Ïí»Éáõó Ñ»ïá ß³ñáõݳϻÉ<br />
¿ Çñ ɳïÇݳٻï ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ:<br />
ÎÇÉÇÏÛ³Ý Ð³Û³ëï³ÝÇ<br />
ѳٳñ ëï»ÕÍí³Í ûñѳë³-<br />
Ï³Ý ¹ñáõÃÛáõÝÁ ëïÇåáõÙ ¿ñ Îáëï³Ý¹ÇÝ<br />
º êë»óÇ Ï³ÃáÕÇÏáëÇÝ<br />
Ù³ëݳÏó»É ³ñùáõÝÇùáõÙ »ñÏñÇ<br />
÷ñÏáõÃÛ³ÝÁ Ýå³ï³Ï³áõÕÕí³Í<br />
é³½Ù³ù³Õ³ù³Ï³Ý ·áñͳéáõÛÃÝ»-<br />
ñÇÝ: Îáëï³Ý¹ÇÝ V ó·³íáñÇ Ù³-<br />
ÑÇó Ñ»ïá ·É˳íáñ»É ¿ ³ÛÝ ù³Õ³ù³Ï³Ý<br />
áõÅ»ñÇÝ, áñáÝù Ó·ï»É »Ý<br />
ѳÛáó ·³ÑÁ ѳÝÓÝ»É Ï³ÃáÉÇÏ ÈáõëÇÝÛ³ÝÝ»ñÇÝ:<br />
Îáëï³Ý¹ÇÝ º êë»óÇÝ<br />
¿ »Õ»É ÎÇåñáëÇ ³ñù³Û³½Ý ȨáÝ ÈáõëÇÝÛ³ÝÇÝ<br />
ÎÇÉÇÏdz Ññ³íÇñ»Éáõ ¨<br />
гÛáó ó·³íáñ Ñéã³Ï»Éáõ ݳ˳-<br />
Ó»éÝáÕÁ: ²Û¹ Ýå³ï³Ïáí ݳ ѳïáõÏ<br />
å³ïíÇñ³ÏáõÃÛáõÝ ¿ áõÕ³ñÏ»É<br />
ÎÇåñáëÇ ä»ïñáë ll ó·³íáñÇ Ùáï,<br />
ÇëÏ 1373–Ç ë»åï»Ùµ»ñÇÝ` Ñ»é³Ï³<br />
ϳñ·áí, ȨáÝ ÈáõëÇÝÛ³ÝÇÝ Ñéã³Ï»É<br />
гÛáó ó·³íáñ: ê³Ï³ÛÝ Îáëï³Ý¹ÇÝ<br />
º êë»óáõÝ íÇ׳Ïí³Í ã¿ñ<br />
ȨáÝ ÈáõëÇÝÛ³ÝÇÝ ûÍ»É Ð³Ûáó ó-<br />
·³íáñ, ù³Ý½Ç ÙÇÝ㨠í»ñçÇÝÇë êÇë<br />
ѳëÝ»ÉÁ, 1374–Ç ·³ñݳÝÁ ϳÃáÕÇ-<br />
ÏáëÁ í³Ë׳Ýí»ó:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ Îáëï³Ý¹ÇÝ<br />
º êë»óáõÝ Ñ³çáñ¹»É ¿ äá-<br />
Õáë ² êë»óÇÝ:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. úñÙ³ÝÛ³Ý Ø.,<br />
²½·³å³ïáõÙ, ѳï. ´, ê. ¾çÙdzÍÇÝ,<br />
2001:<br />
²ÆΠвðàôÂÚàôÜÚ²Ü<br />
Îàêî²Ü¸ÆÜ ¼ ì²ÐβòÆ<br />
(1430–1439)<br />
AٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë<br />
1430–Çó: гçáñ¹»É ¿ äáÕáë ´<br />
³éÝ»óáõÝ:<br />
113
Change language