Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
²ðºÆÜ ² ê²ðÆêÚ²Ü<br />
(1995–1999)<br />
A ٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë<br />
1995–Çó: гçáñ¹»É ¿ ì³½·»Ý ²<br />
ä³É×Û³ÝÇÝ:<br />
ÌÝí»É ¿ 1932–Ç û·áëïáëÇ<br />
27–ÇÝ êÇñdzÛÇ ø»ë³µ ³í³ÝáõÙ:<br />
سѳó»É ¿ 1999–Ç ÑáõÝÇëÇ 29–ÇÝ<br />
¾çÙdzÍÝáõÙ, ³×ÛáõÝÝ ³Ù÷á÷í»É<br />
¿ سÛñ î³×³ñÇ µ³ÏáõÙ:<br />
ܳËÝ³Ï³Ý ÏñÃáõÃÛáõÝÝ ëï³ó»É<br />
¿ ø»ë³µÇ àõëáõÙݳëÇñ³ó Ùdzó-<br />
Û³É í³ñųñ³ÝáõÙ, áñÇó Ñ»ïá áõëáõÙݳéáõÃÛáõÝÁ<br />
ß³ñáõÝ³Ï»É ¿ Ø»ÍÇ<br />
î³ÝÝ ÎÇÉÇÏÇá ϳÃáÕÇÏáëáõÃÛ³Ý<br />
¹åñ»í³ÝùáõÙ (1946–1952): 1949–Ç<br />
Ù³ÛÇëÇ 29–ÇÝ Ó»éݳ¹ñí»É ¿ ë³ñÏ³í³·,<br />
1952–Ç ë»åï»Ùµ»ñÇ 28–ÇÝ`<br />
Ïáõë³ÏñáÝ ù³Ñ³Ý³: Æ ÑÇß³ï³Ï<br />
³ñ»·ÇÝ ² Ðáíë»÷Û³Ýó ϳÃáÕÇÏáëÇ<br />
ÁݹáõÝ»Éáí ³ñ»·ÇÝ ³ÝáõÝÁ`<br />
¹³ñÓ»É ¿ ÎÇÉÇÏÇá Ùdzµ³ÝáõÃÛ³Ý<br />
áõËïÇ ³Ý¹³Ù: ä³ßïå³Ý»Éáí §Ð³-<br />
Û³ëï³ÝÛ³Ûó »Ï»Õ»óíá ³ëïí³Í³-<br />
µ³ÝáõÃÛáõÝÁ Áëï Ñ³Û ß³ñ³Ï³ÝÝ»-<br />
ñáõݦ ûٳÛáí í³ñ¹³å»ï³Ï³Ý ³-<br />
í³ñï³×³éÁ` 1955–ÇÝ ëï³ó»É ¿<br />
í³ñ¹³å»ï³Ï³Ý ³ëïÇ׳Ý: ÜáõÛÝ<br />
Ãí³Ï³ÝÇÝ å³ßïáݳí³ñ»É ¿ ¸åñ»-<br />
í³ÝùáõÙ` áñå»ë áõëáõóÇã ¨ í»ñ³-<br />
ϳóáõ, 1956–ÇÝ ëï³ÝÓÝ»É ¸åñ»-<br />
í³ÝùÇ ï»ëãÇ å³ßïáÝÁ: 1957–1959-<br />
ÇÝ ³ñ»·ÇÝ í³ñ¹³å»ïÝ áõëáõÙ-<br />
ݳéáõÃÛáõÝÁ ß³ñáõÝ³Ï»É ¿ úùëýáñ-<br />
¹Ç ѳٳÉë³ñ³ÝáõÙ (²Ý·Édz), áñï»Õ<br />
Ñ»ï¨»É ¿ ³ëïí³Í³µ³Ý³Ï³Ý<br />
µ³ñÓñ³·áõÛÝ áõëÙ³Ý` ³í³ñï³×³é<br />
Ý»ñϳ۳óÝ»Éáí §ø³ÕÏ»¹áÝÇ ÅáÕáíÁ<br />
¨ Ñ³Û »Ï»Õ»óÇݦ (Ññ³ï., ÈáݹáÝ,<br />
1965, ³Ý·É.) Ëáñ³·ñáí ³ß˳ïáõÃÛáõÝÁ,<br />
ëï³ó»É ³ëïí³Í³µ³-<br />
ÝáõÃÛ³Ý µ³Ï³É³íñÇ ³ëïÇ׳Ý:<br />
1960–ÇÝ ÏñÏÇÝ ëï³ÝÓÝ»É ¿ ¸åñ»-<br />
í³ÝùÇ ï»ëãÇ å³ßïáÝÁ: ÜáõÛÝ ßñç³-<br />
ÝáõÙ ³ñ»·ÇÝ í³ñ¹³å»ïÁ, áñå»ë<br />
Ø»ÍÇ î³ÝÝ ÎÇÉÇÏÇá ϳÃáÕÇÏáëáõÃÛ³Ý<br />
Ý»ñϳ۳óáõóÇã, ·áñÍáõÝ<br />
Ù³ëݳÏóáõÃÛáõÝ ¿ áõÝ»ó»É ÙÇç»Ï»-<br />
Õ»ó³Ï³Ý ÙÇ ß³ñù ѳٳ·áõÙ³ñÝ»-<br />
ñÇ áõ ÅáÕáíÝ»ñÇ, ºÏ»Õ»óÇÝ»ñÇ Ñ³-<br />
Ù³ß˳ñѳÛÇÝ ËáñÑñ¹Ç (ºÐÊ) ÙÇç»-<br />
ϻջó³Ï³Ý ²ñ¨»ÉÛ³Ý áõÕÕ³÷³é<br />
ùáõÛñ »Ï»Õ»óÇÝ»ñÇ å»ï»ñÇ Ñ³Ù³-<br />
ÅáÕáíÝ»ñÇ: Ø»Í ¿ Ýñ³ ³í³Ý¹Á<br />
1965–ÇÝ ²¹Çë ²µ»µ³ÛáõÙ (ºÃáíådz)<br />
²ñ¨»ÉÛ³Ý áõÕÕ³÷³é ùáõÛñ »Ï»Õ»óÇ-<br />
Ý»ñÇ å»ï»ñÇ Ñ³Ù³ÅáÕáíÇ Ï³½Ù³-<br />
Ï»ñåÙ³Ý ·áñÍáõÙ: ¸Çïáñ¹Ç ϳñ-<br />
·³íÇ׳Ïáí Ù³ëݳÏó»É ¿ ì³ïÇϳ-<br />
ÝÇ »ñÏñáñ¹ ÅáÕáíÇ »ñ»ù ѳçáñ¹³-<br />
Ï³Ý ÝÇëï»ñÇÝ (1963–1965) ¨ ²Ý·ÉÇ-<br />
Ï³Ý »Ï»Õ»óáõ ȳٵ»ÃÇ Ñ³Ù³ÅáÕáíÇÝ<br />
(1968): ºÐÊ–áõÙ í³ñ»É ¿ ÙÇ<br />
ß³ñù å³ï³ë˳ݳïáõ å³ßïáÝ-<br />
Ý»ñ, 1968–ÇÝ ÁÝïñí»É ¿ ºÐÊ Ï»Ýï-<br />
29