Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
Éáí Ýß»É Ð³Ûáó »Ï»Õ»óáõ ÇÝùݳϳ-<br />
ÛáõÃÛáõÝÁ ¹»é¨ë lV ¹³ñáõÙ£ Ðݳñ³íáñ<br />
³é³ñÏáõÃÛáõÝÝ»ñÁ Ñ»ñù»Éáõ<br />
Ýå³ï³Ïáí, ÐáíѳÝÝ»ë º ¸ñ³ë-<br />
˳ݳϻñïóÇÝ Áݹ·ÍáõÙ ¿ ³ÛÝ Ñ³Ý-<br />
·³Ù³ÝùÁ, áñ ÙÇÝ㨠гÛáó »Ï»Õ»óáõ<br />
ջϳí³ñÇ å³ïñdzñù Ñéã³Ïí»ÉÁ<br />
ÝÙ³ÝûñÇÝ³Ï Çñ³íáõÝù ¿ÇÝ Ó»éù µ»-<br />
ñ»É Îáëï³Ý¹ÝáõåáÉëÇ ¨ ºñáõë³Õ»-<br />
ÙÇ Ñá·¨áñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Õ»Ï³í³ñÝ»-<br />
ñÁ£ êï³óíáõÙ ¿, áñ ùñÇëïáÝ»³Ï³Ý<br />
»Ï»Õ»óáõ ³ëïÇ׳ݳϳñ·áõÃÛáõ-<br />
ÝáõÙ, Áëï ãáñë ³í»ï³ñ³ÝÇãÝ»ñÇ<br />
ÃíÇ, ãáñë å³ïñdzñùÝ»ñ áõݻݳÉáõ<br />
ëϽµáõÝùÁ ³ñ¹»Ý ˳Ëïí³Í ¿ñ£ л-<br />
勉µ³ñ ѳۻñÁ ã¿ÇÝ, áñ ÷áñÓ»É »Ý<br />
÷á÷áËáõÃÛáõÝÝ»ñ ÙïóÝ»É ùñÇëïá-<br />
Ý»³Ï³Ý »Ï»Õ»óáõ ϳé³í³ñÙ³Ý ³-<br />
í³Ý¹³Ï³Ý ѳٳϳñ·Ç Ù»ç£<br />
Àëï Ýñ³, гÛáó »Ï»Õ»óÇÝ ÇÝù-<br />
ݳϳ٠¹³éݳÉáõ ѳٳñ Çñ³íáõÝù-<br />
Ý»ñ áõÝ»ñ ݳ¨ ³ÛÝ å³ï׳éáí, áñ<br />
гÛáó »Ï»Õ»óáõ Ý»ñëáõÙ ³ñ¹»Ý<br />
Ó¨³íáñí»É ¿ÇÝ ÇÝÁ ¹³ë»ñª Çñ»Ýó Ç-<br />
ñ³íáõÝùÝ»ñáí áõ å³ñï³Ï³Ýáõ-<br />
ÃÛáõÝÝ»ñáí£ ºÏ»Õ»ó³Ï³Ý ÇÝÁ ¹³ë»-<br />
ñÇ Ù³ëÇÝ ï»ëáõÃÛáõÝÁ ѻﳷ³ ¹³ñ»ñÇ<br />
ÁÝóóùáõ٠ɳÛÝ ï³ñ³ÍáõÙ ¿<br />
ëï³ó»É ÇÝãå»ë Ñ³Û å³ïÙÇãÝ»ñÇ,<br />
³ÛÝå»ë ¿É »Ï»Õ»ó³Ï³Ý ·áñÍÇãÝ»ñÇ<br />
ßñç³ÝáõÙ ¨ û·ï³·áñÍí»É ¿ гÛáó »-<br />
ϻջóáõ Çñ³íáõÝùÝ»ñÁ ÑÇÙݳíáñ»-<br />
Éáõ Ýå³ï³Ïáí£<br />
ÐáíѳÝÝ»ë ¸ñ³ë˳ݳϻñïóáõ<br />
¹ÇñùáñáßáõÙÁ Ñ»ï¨áÕ³Ï³Ý ¿ ³ß-<br />
˳ñÑÇÏ ¨ Ñá·¨áñ Çß˳ÝáõÃÛáõÝÝ»-<br />
ñÇ ÷áËѳñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ·Ý³-<br />
ѳï»ÉÇë£ Ü³ ѳÏí³Í ¿ ·»ñ³å³ïíáõÃÛáõÝÁ<br />
ï³Éáõ Ñá·¨áñ Çß˳Ýáõ-<br />
ÃÛ³ÝÁ, ë³Ï³ÛÝ Ñ³Û Ñ³ë³ñ³ÏáõÃÛ³Ý<br />
³Û¹ »ñÏáõ áõÅ»ñÇ Ñ³Ù»ñ³ßËáõÃÛáõ-<br />
ÝÁ µ³ó³ñӳϳå»ë å³ñï³¹Çñ<br />
å³ÛÙ³Ý ¿ ѳٳñ»É£ Üñ³ ϳñÍÇùáí,<br />
гÛáó å»ïáõÃÛ³Ý ³ÙµáÕç³Ï³Ýáõ-<br />
ÃÛáõÝÝ ¿, áñ ³å³ÑáíáõÙ ¿ ݳ¨ гÛáó<br />
»Ï»Õ»óáõ ÙdzëÝáõÃÛáõÝÁ£<br />
²ÛëåÇëáí, ÐáíѳÝÝ»ë º ¸ñ³ë-<br />
˳ݳϻñïóÇÝ ³é³ÝÓݳÝáõÙ ¿ ѳÛ<br />
å³ïÙÇãÝ»ñÇ ß³ñùáõ٠гÛáó »Ï»Õ»-<br />
óáõ å³ïÙáõÃÛ³ÝÁ Ù³Ýñ³Ù³ëÝáñ»Ý<br />
³Ý¹ñ³¹³éݳÉáõ ¨ ³ÛÝ Ñ³Ù³Ï³ñ-<br />
·»Éáõ ³éáõÙáí, áõëïÇ Ýñ³Ý ϳñ»ÉÇ<br />
¿ ѳٳñ»É гÛáó »Ï»Õ»óáõ å³ïÙáõ-<br />
ÃÛ³Ý ³é³çÇÝ Ñ»ï³½áïáÕÝ»ñÇó Ù»-<br />
ÏÁ£<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ Ðáí-<br />
ѳÝÝ»ë º ¸ñ³ë˳ݳϻñïóáõÝ Ñ³çáñ¹»É<br />
¿ êï»÷³Ýáë ´ èßïáõÝÇÝ:<br />
ºñÏ»ñ. Þ³ñÇó гÛñ³å»ï³óÝ Ð³-<br />
Ûáó [ï»°ë ê³Ùáõ»É ²Ý»óáõ §Ð³õ³ùÙáõÝù<br />
Ç ·ñáó å³ïÙ³·ñ³ó¦, »ñϳëÇñáõÃÛáõ-<br />
ÝÁ (ì³Õ³ñß³å³ï, 1893), ¾ç 372–277] :<br />
гÛáó å³ïÙáõÃÛáõÝ, ºñ¨³Ý, 1996:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. ÂáíÙ³ ²ñÍñáõÝÇ<br />
¨ ²Ý³ÝáõÝ, ä³ïÙáõÃÛáõÝ ²ñÍñáõÝÛ³ó<br />
ï³Ý, ºñ¨³Ý, 1985£ êï»÷³Ýáë úñµ»É-<br />
Û³Ý, êÛáõÝÇùÇ å³ïÙáõÃÛáõÝ, ºñ¨³Ý,<br />
1986£ úñÙ³ÝÛ³Ý Ø., ²½·³å³ïáõÙ,<br />
ѳï. ², ê. ¾çÙdzÍÇÝ, 2001£<br />
вÚð²äºî زð²ðÚ²Ü<br />
ÐàìвÜÜºê ¼ êêºòÆ<br />
(ػͳµ³ñá)<br />
(1203–1221)<br />
AٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë<br />
1203–Çó: гçáñ¹»É ¿ ñÇ·áñ ¼ ²-<br />
åÇñ³ïÇÝ:<br />
ÌÝ. Ã. ¨ í³ÛñÁ ³ÝÑï.: سѳó»É<br />
¿ 1221–Ç Ù³ÛÇëÇ 2–ÇÝ êÇë ù³-<br />
Õ³ùáõÙ, ³Ù÷á÷í»É ¸ñ³½³ñÏÇ<br />
í³ÝùáõÙ:<br />
137
Change language