Descargar - Secretaría Xeral da Emigración - Xunta de Galicia

Trátase do modelo de sociedade personalista que se convertirá en
maioritario entre os empresarios guardeses. Tamén existe un gran número
de sociedades colectivas que se ben non teñen socios comanditarios, case
todas elas os tiveron algunha vez ou os terán nalgún momento. Esta gran
presencia da sociedade comanditaria débese, como veremos, a que:
1ª. Era fundamental para a permanencia e continuidade do comercio
guardés en Puerto Rico.
2ª. Ó mesmo tempo tratábase dunha fórmula de investimento dos
capitais gañados por eses comerciantes guardeses.
Analicemos, pois, eses dous aspectos da sociedade en comandita
( S. en C.)
3. 1. AS CADEAS DE PAISANAXE
Galegos en América e americanos en Galicia
Baixo o sistema de tipo comanditario, as sociedades permitían que
se puidera establecer unha cadea de paisanaxe, segundo a que os xa asentados
no comercio poñían o negocio e os chegados recentemente, a industria.
Deste xeito, con esta cooperación obtíñase un dobre beneficio: por
un lado os inmigrantes atopaban rapidamente traballo e, por outro, os
empresarios podían dispoñer de man de obra de confianza e con gran espíritu
de sacrificio. Pasado un tempo, o empresario podíase retirar como
comanditario deixando a xestión da sociedade a aquel empregado máis
cualificado, xeralmente un familiar ou un conveciño do seu lugar de orixe.
Precisamente en La Voz del Tecla apareceron nos anos 1913 e 1914 unha
serie de artigos, publicados por un autor anónimo que asinaba con “X”, e
titulados “A nuestros hermanos de América: Cuestiones de actualidad”,
onde sinalaba no seu número IV claramente este aspecto:
A la cooperación que en los negocios han tenido los guardeses el acierto de establecer en
Puerto Rico, si bien limitada esta cooperación a la familia o íntimas amistades, (...) se
deben los éxitos comerciales que allí han alcanzado. 10
A continuación no artigo compáranse estas sociedades, coas que os
guardeses conseguiran o éxito económico co modelo tradicional de Casa
10 La Voz del Tecla, nº 139, col. 3-4, A Guarda, 20 de decembro de 1913, p. 1.
179