Descargar - Secretaría Xeral da Emigración - Xunta de Galicia

Galegos en América e americanos en Galicia
dariedade para os exiliados así como pola liberdade existente. Algúns foron
fusilados ou deportados a Usuhaia, en Tierra de Fuego. Este foi o caso de tres
galegos (Florindo Gayoso, natural de San Julián de Insua, Lugo; José
Montero, de Cecebre, A Coruña e José Ares, de Dodro, A Coruña), un cuarto
tamén galego, Macías, logrou escapar e refuxiarse despois en Montevideo
onde posteriormente será asasinado; os catro eran chauffeurs. Foron condenados
a morte por infractores da lei marcial, pero a condena non puido levarse
a cabo debido á presión exercida desde tódolos ámbitos da colectividade
galega, ata o poderoso Centro Galego intercedeu ante o presidente da
República, e cunha intensa campaña xornalística a favor dos condenados 82 .
Élles concedido o indulto e son postos en liberdade en decembro de 1932 83 .
A crónica dos sucesos da represión levada a cabo por Uriburu é
recollida no nº 41 do xornal da CNT coruñesa, Solidariedade Obreira,
sendo o seu autor Avelino López, galego e chauffeur afiliado á FORA, e
que fora deportado en 1930 xunto con outros foristas galegos. Entre estes,
máis de 20, estaban Jerónimo Rodríguez, do Grupo Editor de LP e do
Consello da Asociación Continental Americana dos Traballadores,
Florentino Carballo, Edmundo Vendevell, Telésforo Martín, Manuel
Cerviño, José Borrego, que fora tesoureiro da FORA, Francisco Díaz,
Ramón Cajide, que despois desenvolve unha forte actividade na CNT
galega, e Miguel A. Nieto, aínda que non todos son galegos. Avelino
López, trala súa deportación, regresa a Montevideo desde onde manda
algunha crónica da situación arxentina a Solidariedade Obreira, durante
os anos 1930 e 1931, denunciando a represión, o asalto ós locais da FORA
82 Véxase El Correo de Galicia, nº 1. 368, ano XXV, 10 de abril de 1932, p. 3 e o nº 1369, ano XXV, 17
de abril de 1932, p. 1.
83 Para unha narración dos feitos, ve-las memorias de José Montero, Miguel A. Ortiz: El verbo prohibido.
Memorias de un condenado a muerte, Talleres Gráficos Córdoba, Bos Aires, 1974, pp. 49-67.
Montero atribúe a concesión do indulto a unha serie de presións, “Pero la que a no dudar tuvo mayor
acierto en nuestro favor, debió ser la gestión realizada por unas cuantas damas de la aristocracia argentina
que, en compañía de la poetisa ONRUBIA DE BOTANA, intercedieron por nuestras vidas ante
la esposa del gobernante”, Miguel A. Ortiz, op. cit., p. 67. Florindo Gayoso será deportado a España
cara a 1938-1939 regresando a Bos Aires sobre 1942, e seguirá militando en chauffeurs ata a súa morte
en accidente de traballo; en abril de 1935 sería deportado a Barcelona José Montero, que regresará a
Bos Aires clandestinamente ó pouco tempo, para volver a España en 1937 co obxectivo de loitar na
Guerra Civil. En cambio será fusilado o catalán e libreiro anarquista Joaquín Penina en Rosario, en
setembro de 1930.
253