Descargar - Secretaría Xeral da Emigración - Xunta de Galicia

28
se fixese tal discriminación entre os sexos, como parece revela-lo testemuño
de Camen Cornes 40 .
As compañías de navegación esmerábanse pouco en ofrecer unhas
condicións dignas ós emigrantes. E a iso engadíase o descontrol destes por
mor do seu relativo descoido e non sempre axeitada hixiene, amén dos
inevitables vómitos a consecuencia dos mareos. Era o “mal do mar” que
facía irrespirable a atmósfera dos dormitorios 41 . A todo isto refírese Lesta
Meis na súa novela de testemuño. En efecto, a situación parecía levadeira
mentres as condicións meteorolóxicas fosen boas. Pero cando eran
adversas e non se podía permanecer na cuberta, o amoreamento e os
mareos tornaban o panorama insoportable. Velaquí unha vívida estampa
desta situación:
A medianoite tivo que baixar pró camarote. Na cuberta non se paraba coa friaxe.
¡Aquelo foi matalo! Non ben asomou a cabeza pola escaleiriña, veu de dentro
unha bafarada de cheirumes que o fixo volver pra atrás de contado. Revolvéuselle
o estómago. Pero na cuberta non se podía estar. O vento frío facía zoa-las cordas
dos paus. Tivo que facer de tripas corazón. Puxo o pano no nariz e foise pra abaixo
dun salto. Faría como fixeran os demais.
¡Virxen Santisimiña! ¡Aquelo era o fin do mundo! Corpos tirados aquí e alí de
homes e mulleres que parecían montóns de farrapos. Mareáranse, e ó pé de cada
un estaba todo o que comera ó xantar. Cheiraba que fedía. Non se podía dar un
paso sin ter que pisar o que a xente gomitara espóndose a escorrer e rompe-los
fuciños. Ninguén se ocupaba de limpar. O calor do vapor facía aquelo mais imposibre
de resistir. Os mariñeiros debían estar moi acostumados a esto, porque en vez
de botar auga e pasar unha escoba deixábano, e inda lles servía de risa. Non había
quen se chegara a un pasaxeiro pra decirlle si se lle ofrecía algo. Sacando o que
tiña algún parente ou amigo que non se mareaba e podía ir á cociña buscar un
chisco de té ou manzanilla, pagando ben, que se non non llo daban, os demais
podían morrer antes que ninguén lles dixera nada. A non ser que lle ventasen
peto. Se lle ventaban peto, si que non lle faltaba algún de abordo que lle viñese
ofrecer canto quixera. Pero como son moi raros os pasaxeiros de terceira que
poden levar unhas pesetas, víase o chan e os camarotes estrados deles, o mesmo
que se a morte pasara por alí. 42
40 Beatriz López, op. cit., p. 31.
41 José Manuel Azcona Pastor et al., op. cit., p. 174.
42 Xosé Lesta Meis, op. cit., p. 134.