Descargar - Secretaría Xeral da Emigración - Xunta de Galicia

Galegos en América e americanos en Galicia
sonorense– ou por algún dos portos do extenso territorio de Baja California
como Ensenada, moi achegado xa a Tijuana, na fronteira cos Estados
Unidos, reclamados á súa vez por algún dos poucos pero moi poderosos e
enriquecidos galegos que manexaban riquezas e poder neses lugares.
E tiñan sólidas raíces sobre todo no porto de Veracruz, a cidade máis
importante e populosa no Porfiriato e a gran porta de acceso ao país.
Unha cidade portuaria na que estaba solidamente asentado o ex-membro
do Consulado de Veracruz -disolto en 1824- Juan Manuel García Romay,
citado por Matilde Souto como galego20 , que fora exento da Lei de
Expulsión de decembro de 1827. En Veracruz é posible o reavivamento da
“cadea dormida” xa que nos anos sesenta e setenta do século pasado campaban
polos seus respectos os Landero, aqueles “ricos comerciantesempresarios
de origen gallego quienes también se destacaron en la política
local” 21 segundo expresión de Blázquez Domínguez, investigadora especializada
en historia rexional veracruzana. Os Landero, no ano 1865, despois
de ter denunciado dúas minas de chumbo arxentífero no pobo de San
Pedro Tatalita, encabezaban a promoción dunha sociedade coa que pretendían,
segundo Blázquez Domínguez “despertar en el distrito de Xalapa
el espíritu minero” 22 . Esta familia de orixe galaica estableceu unha tupida
rede de relacións económicas e sociais e en 1868 fanse socios con outros
españois e tal vez con algún mexicano, da Compañía Mexicana de
Ferrocarril de Veracruz a Puebla por Xalapa y Perote23 .
Esta segunda hipótese supón a existencia dese modelo de “cadea
migratoria dormida” sobre a que teorizou José Moya. Unha variante ou
modalidade que no caso mexicano tivo que esperar a bonanza dunhas
20 Matilde Souto Mantecón: “Los comerciantes españoles en Veracruz: del Imperio colonial a la
República”, Una Inmigración Privilegiada Comerciantes, empresarios y profesionales españoles en México
en los siglos XIX y XX, Compilación de Clara E. Lida, Madrid, Alianza América 1994, p. 67.
21 Carmen Blázquez Domínguez: “Empresarios y financieros en el puerto de Veracruz y Xalapa: 1870-
1890”, Una Inmigración privilegiada privilegiada, comerciantes, empresarios y profesionales españoles en
México en los siglos XIX y XX, Compilación de Clara E. Lida, Alianza América, Madrid, 1994, p. 129.
22 Carmen Blázquez Domínguez, op. cit. p. 136.
23 Arquivo Notarial de Xalapa, Procolo 1868, 14 de novembro de 1868, recollido por Carmen Blázquez
Domínguez en “Empresarios y financieros en el puerto de Veracruz y Xalapa: 1870-1890”, Una
Inmigración Privilegiada privilegiada, comerciantes, empresarios y profesionales españoles en México en los
siglos XIX y XX, Compilación de Clara E. Lida, Alianza América, Madrid, 1994, p. 129.
303