Descargar - Secretaría Xeral da Emigración - Xunta de Galicia

306
dos galegos no Estado de Puebla segue unha pauta xeral a toda a
República, especialmente ó vello eixe Veracruz-Distrito Federal.
Os chegados entre 1902 e 1910 aínda son, a pesar de que xa de
maneira non tan acentuada, orixinarios do litoral coruñés, coincidindo a
dirección do veciño de Ferrol que fai a súa internación en 1910 coa dun
paisano seu inmigrado en 1898, aínda que o nome do primeiro en entrar
ó país non figure como referencia en México do segundo.
Esta chegada a un mesmo enderezo, vecindade, pousada, casa de
parentes ou empregadores, que se repite nalgúns dos 90 galegos inmigrados
no Estado de Puebla, é unha das características que mellor informan
do funcionamento das cadeas migratorias e da eficacia na circulación de
información dun lado ao outro do Atlántico a través de cartas, viaxes
temporais dos inmigrantes e doutros medios.
Os lucenses, con 3 internacións nesta década inaugural do novo
século equipáranse aos coruñeses neste subperíodo. Tres mulleres, de clase
media ou media alta chegan a Puebla nesta época, unha delas con residencia
na Fábrica do Valor, o que parece sinala-lo tímido inicio do reagrupamento
familiar ao chegar a unha certa situación de comodidade e
tras unha etapa máis ou menos longa de inmigración solitaria dos varóns
pioneiros.
Outros 11 inmigrantes chegados entre 1911 e 1920 quedaránse a
vivir no Estado de Puebla; os 4 primeiros fan a súa entrada en 1911, 1913,
1915 e 1916 e os 7 restantes despois da Constitución de Querétaro, o que
marca tamén unha tendencia xeral da inmigración galega neste país, que
se fai sensiblemente máis intensa tralo final da Revolución Mexicana e
da Gran Guerra. Son maioritariamente orixinarios da provincia de Lugo,
cinco varóns e dúas mulleres, unha delas mestra de profesión. Vigo, a
provincia da Coruña –bastantes seguramente da capital–, Ferrol e Muxía
seguen representadas o que nos suxire a existencia dalgunha posible
conexión ou cadea entre os orixinarios de Ferrol e Muxía, presentes no
Estado de Puebla ininterrumpidamente desde o século pasado. Esta interpretación
da inserción por mediación da cadea migratoria refórzase no
caso de Muxía, lugar da Costa da Morte galaica do que é orixinario o primeiro
inmigrante galego internado e enraizado no Estado de Puebla. Este