Descargar - Secretaría Xeral da Emigración - Xunta de Galicia

Galegos en América e americanos en Galicia
próxima, que facía de tutor. Que unha muller, en especial nova, viaxase
soa era un feito absolutamente infrecuente na época 69 . A emigración é un
fenómeno farto complexo no que se dan situacións moi diversas. Pero
neste caso de certo aparece paradigmaticamente claro como a emigración
a América funcionou en ocasións ó servicio dunha estratexia familiar 70 ,
como un mecanismo de complementariedade ó servicio do fortalecemento
da sociedade campesiña tradicional 71 . A súa nai, viúva e en mala situación
económica, esfórzase en sufragarlle a pasaxe co que inviste un capital
coa esperanza de que produza dividendos en forma de remesas destinadas
a mellora-la sorte da súa familia cando se realice o pagamento diferido,
implícito neste contrato de reciprocidade 72 .
Ela carecía de recursos e naturalmente tivo que face-la viaxe en terceira
clase, pero o pudor da época induciu ás catro rapazas a facer un
ímprobo esforzo económico e coller un camarote á parte para non ter que
durmir coa abigarrada pasaxe, en que predominarían dende logo os
homes 73 , na súa maioría sen parella (como mostra a investigación realizada
sobre a emigración española ós EE UU de Germán Rueda). Fronte a
outros relatos que ofrecen unha visión negativa, cando non calamitosa das
penalidades da travesía, o desta moza ofrece unha imaxe completamente
positiva. En canto á comida, sinalaba que había de todo e, en conxunto,
comíase ben. Claro que a súa experiencia favorable puido deberse á fortuna
de dispoñer dun camarote independente, o que lle aforrou o espectáculo
dos mareos doutros pasaxeiros, e no que podería tamén comer con
menos incomodidade, e a outro factor do que falaremos máis adiante.
Probablemente tamén ó feito de que gozaran de bo tempo durante a viaxe
69 Unha parte importante da porcentaxe total das mulleres (e nenos) que viaxaron a América fixérono
acompañadas de familiares. Cfr. Alejandro Vázquez González: “As dimensións microsociais da emigración
galega a América: a función das redes sociais informais”, en Vicente Peña Saavedra (Coord.):
Galicia-América. Relacións históricas e retos de futuro, Xunta de Galicia, Santiago, 1993, p. 29.
70 Cfr. sobre esta cuestión Blanca Sánchez Alonso: Las causas de la emigración española, 1880-1930,
Alianza Universidad, Madrid, 1995, pp. 57-60.
71 X. Rodríguez Campos: “Análise antropolóxica da emigración”, I Coloquio de Antropoloxía de Galicia,
Museo do Pobo Galego/Ediciós do Castro, Santiago de Compostela, 1984, p. 37.
72 Cfr. sobre esta cuestión Beatriz López, op. cit., pp. 28-29.
73 Beatriz López, op. cit., p. 31.
37