Descargar - Secretaría Xeral da Emigración - Xunta de Galicia

286
declara ter entrado en México a finais do século pasado ou na primeira
década de 1900. A pregunta é: ¿Cantos inmigrados, a maioría non naturalizados,
chegados no Porfiriato, durante a Revolución ou nos primeiros anos
vinte que se asentaron definitivamente en México e non retornaron á súa terra
natal viviron en México sen inscribirse no RNE? Rematada a Revolución
Mexicana e a Gran Guerra europea houbo unha forte inmigración de
españois en México ata as secuelas da crise de 1929, como se pode ver no
Anuario Estadístico de 1930. Por fontes primarias, bibliográficas, hemerográficas
e a través da historia oral coñecemos bastantes casos de galegos,
desde grandes potentados ata profesionais liberais e humildes dependentes
ou vendedores da rúa, inmigrados en México a finais do século pasado
e no primeiro cuarto do actual que poideron vivir neste país practicamente
indocumentados e sen que conste a súa tarxeta de identificación
no RNE. Naturalmente desbotamos tarxetas deterioradas ou ilexibles e as
non identificadas como pertencentes a cidadáns galegos por figurar só
España ou un topónimo irrecoñecible no aparatado “lugar e país en que
naceu”, sen outros datos ou indicios de galeguidade. Polo exposto e polo
gran número de fichas que rexeitamos, parécenos razoable aceptar unha
marxe de omisións no reconto global de entre un dous e un tres por cento.
Hai que ter en conta pois unha oscilación á alza, desa magnitude, de
galegos rexistrados pero que non constan na base de datos elaborada a
posteriori con esta materia prima. Con todo, os posibles rexistrados non
contabilizados son moitos menos que aqueles dos que temos constancia de
que emigraron e residiron en México anos e décadas, o que ao noso xuízo
elevaría as cifras nunha porcentaxe superior ao 30 por cento para o conxunto
da inmigración galega en México e tamén para o Estado de Puebla
no lapso de tempo estudiado. Unha cifra que formularemos como indicio
razoable e como hipótese máis que como unha conclusión definitiva, ao
deixar fóra deste estudio as estatísticas de emigración española e de inmigración
mexicana recollidas por Yañez Gallardo en La emigración española
a América (siglos XIX y XX), editado en Colombia, Asturias pola
Fundación Archivo de Indianos en 1994.
Outro problema que presenta o RNE é a identificación das actividades
socioprofesionais dos inmigrantes nos seus lugares de orixe e en