Descargar - Secretaría Xeral da Emigración - Xunta de Galicia

Galegos en América e americanos en Galicia
Barco), que tiña unha filla que emigrou a Cuba en 1925, envioulle reiteradas
veces, por medio de propios (“siempre había alguno que venía acá”,
sinalaba a muller informante) latas de chourizos87 . Outro modo de conserva-los
chourizos durante a travesía era somerxelos en graxa, como fixo
nunha ocasión a nai de Carmen Cornes88 .
Estes testemuños refírense a agasallos que os emigrantes transportaban
para o seus familiares en América. Non parece desatinado supoñer
que tamén os utilizasen como viático. Os emigrantes levaban tamén
outros productos. Unha muller viguesa que viaxou a Venezuela, no ano
1951, sinalaba que:
(...) yo, por ejemplo, no llevaba, pero sí sé que había gente que llevaba, sobre todo así,
esta gente que venía así, del interior. Llevaban chorizos, llevaban así tocino, había algunos
que llevaban pedazos de pan de maíz, y otros llevaban frutas también. 89
Chourizos e tamén queixo tiñan por costume levar nas súas maletas
os emigrantes a Venezuela, na década dos cincuenta90 . E tamén algunhas
froitas que lles deran as súas nais, irmás ou algunha veciña91 . En efecto,
froita era unha das cousas que con máis frecuencia levaban consigo. Mazás
e limóns, por exemplo, atopámolos documentados nos relatos de Lesta
Meis e Barnet92 .
Por outra parte, nos barcos era posible mercar alimentos, frecuentemente
pan do día, froita93 e outros xéneros. Tamén se podían comprar
87 Entrevista realizada por Ana Rosa Fernández Pérez a Felisa Paradelo Paradelo, xa mencionada anteriormente,
nada en Vilariño (O Barco) no ano 1909. Emigrou a Cuba no 1925 e retornou bastantes
anos despois durante seis meses, para regresar alá e instalarse despois co seu esposo en Asturias. Fondo
HISTORGA.
88 Beatriz López, op. cit., 1992, p. 43.
89 Entrevista realizada por Magaly Costas Costas a unha informante anónima, nada na zona vella de
Vigo, no ano 1933. Emigrou a Venezuela en 1951 e non retornou ata 1968. Fondo HISTORGA.
90 Ramón Contiña, op. cit., pp. 125-126.
91 Ramón Contiña, op. cit., pp. 125-126.
92 Estebo, cando se atopou mal, puido tomar un xarro de auga fresca con limón que lle ofreceu un compañeiro
de viaxe. Cfr. X. Lesta Meis, op. cit., p. 136. Por outra banda, Manuel, o protagonista do relato
testemuñal de Barnet cando se vai a Cuba en marzo de 1916, con 16 anos, colle unha cesta de pan
e mazás que lle preparara a súa irmá. É dicir, pan e froita da estación, neste caso mazás xa que era
inverno. Miguel Barnet, op. cit., p. 37.
93 Memoria autobiográfica de Antón Crestar, op. cit., p. 192.
43