Descargar - Secretaría Xeral da Emigración - Xunta de Galicia

278
estánnos suxerindo a existencia de vellas e moi arraigadas cadeas migratorias
como vía de internación e inserción en Nueva España.
Dese colectivo, 54 individuos emigraron a Veracruz, 30 a Nueva
España, 9 a México, 3 a Puebla, 2 a Guadalajara e 1 a Campeche. As 117
persoas procedentes de Galicia que emigraron a México e Centroamérica
(o 35 por cento do total) proban que este era o destino maioritario dos
nosos paisanos, seguido das Antillas, con 84 emigrantes (o 25, 3%).
É curioso observar que mesmo entre as xentes non vinculadas directamente
ao comercio colonial o traslado a Nueva España vai in crescendo
no último tercio do século XVIII, inverténdose a tendencia co cambio de
século. É o caso dos gobernadores, correxedores e alcaldes de orixe galega
estudiados polo erudito Gómez Canedo. Dun total de 14 individuos chegados
a Nueva España durante todo o período colonial 9 arriban despois
de 1764. De 5 oficiais reais 2 seguen a mesma tendencia, e entre os 100
clérigos, misioneiros e relixiosos –a excepción dos xesuítas expulsados–,
30 aparecen na Nueva España no período aludido.
Aceptámos a cuantificación xeral do colectivo hispano argumentada
e sintetizada por Clara Lida nas súas últimas publicacións, para o
momento da Independencia, cifras que volve poñer ao día brevemente no
seu último libro 5 . É un reconto crítico que recolle censos e estudios anteriores
tanto da bibliografía académica especializada como dunha publicística
de diferente calidade e fortuna. Considerada a cifra de 10. 000 individuos
válida para o conxunto español en 1821, pensamos que a proporción
dos mesmos é inversa para o caso dos galegos con respecto ao conxunto dos
españois chegados coa conquista e primeira colonización. Foron contados
os galegos na conquista e moi poucos nos primeiros tempos da colonización,
mentres aumentaron considerablemente a finais do século XVIII e
durante a Guerra de Independencia, iniciada en 1810. Para o caso galego
a recluta do conflicto independentista supuxo unha forte sangría, xa habitual
dende Felipe V, e o arribo a México de milleiros de soldados e dalgúns
centos de oficiais e suboficiais dos que non poucos botaron raíces na Nueva
5 Clara E. Lida: “El perfil de una inmigración: 1821-1939”, Una inmigración privilegiada Comerciantes,
empresarios y profesionales españoles en México en los siglos XIX y XX, Compilación de Clara E. Lida,
Alianza América, Madrid, 1994, pp. 27-28.