Descargar - Secretaría Xeral da Emigración - Xunta de Galicia

Galegos en América e americanos en Galicia
Muxía –“Mugía” na tarxeta- Ferrol, Carncado –mal copiado na tarxeta,
debe ser Carnoedo, pequena localidade costeira moi achegada a
Sada e ao Pazo de Meirás, onde veraneaba Franco– e Ares son os primeiros
lugares claramente consignados, o que nos indica a orixe costeira desta
primeira inmigración contemporánea dos galegos no Estado de Puebla,
que segue unha pauta xeral a toda a República, especialmente ao vello
eixo –ou eixos– Veracruz-Distrito Federal.
Dos 10 ingresados no Estado de Puebla entre 1902 e 1910, 3 son
oriúndos do litoral coruñés, Ares, e outro lugar da provincia, outros 3 son
inmigrantes lucenses -dous de Meira e un da provincia sen especificación do
lugar–, igualando así ós de orixe coruñesa na primeira década do século XX.
Durante a Revolución Mexicana, entre 1911 e 1920 chegan 11
novos inmigrantes galegos que pasarán a residir ó Estado de Puebla. Iso
estános a indicar que a emigración non se detén nunca pese á escaseza e
perigo do transporte marítimo por mor da I Guerra Mundial. Deses 11
inmigrantes, 7 son da provincia de Lugo, e deles 2 mulleres. A cidade portuaria
de Vigo e a súa área de influencia, aínda que en escala menor,
tamén está presente nesta década convulsa, e seguen representadas, como
en décadas anteriores, a provincia da Coruña, de forma xenérica, e a cidade
de Ferrol e a vila mariñeira de Muxía, de maneira explícita.
Os ourensáns que ata este momento eran insignificantes no Estado
de Puebla, fan a súa irrupción de forma notoria na década dos vinte. Son
orixinarios dos Concellos de Avión, Beariz e Nogueira de Ramuín, esta
última terra de afiadores e paragüeiros ambulantes, que representan simbolicamente
a tódolos galegos na súa errancia emigrante e vagamunda.
Non nos deteremos a valorar a preponderancia dos veciños das
zonas montañosas do Faro de Avión e das Serras do Suído e Candán
–Avión e Beariz fundamentalmente–. Diremos só que chegaron á
República cara a finais do século pasado e que a súa expansión e retroalimentación
máis alá do eixe Veracruz-México seguiu o esquema exposto
por Moreno Toscano e Florescano 15 para a organización do territorio
15 Alejandra Moreno Toscano e Enrique Florescano: El sector externo y la organización espacial y regional
de México (1521-1910), Universidad Autónoma de Puebla, 1977.
291