Descargar - Secretaría Xeral da Emigración - Xunta de Galicia

Galegos en América e americanos en Galicia
foran obxecto. Primeiramente recolleron firmas a bordo do vapor e tamén
reuniron diñeiro co que poder enviar telegraficamente a súa protesta ó
presidente do Consello de Ministros e emprender na Habana unha campaña
periodística contra a compañía e algunhas autoridades españolas.
Queixábanse, en efecto, de que os médicos españois non atenderan ningunha
das reclamacións que se lles formularan durante a viaxe. Este tipo
de alusións críticas ós médicos encargados da supervisión da comida e da
hixiene eran francamente frecuentes 96 . Ó chegar á Habana, enviaron o
seu escrito de protesta ó Consulado Español, pero non se contentaron con
iso 97 . Coma noutros moitos casos, encontraron máis eficaz confiar na resonancia
dos medios de prensa 98 . Deste xeito, unha comisión de emigrantes
visitou ó director do Diario Español na Habana, ofrecéndolle 100 pesos por
iniciar unha campaña de prensa contra a Compañía Hamburguesa
Americana. Esta campaña non chegou a realizarse debido a que o director
preveu ó cónsul, “lo que me permitió recabar y lograr de los emigrantes la
96 Outro caso de incuria dun médico de a bordo encontrámolo nunha carta asinada por Constantino
Pardo, publicada no Diario Español da Habana, o 3 de abril de 1920, denunciando graves abusos cometidos
a bordo do vapor americano Heffron, pertencente á Ward Line, sen que o médico fixese nada por
impedilos. Puidemos consultar este artigo de prensa a mercé do que se xuntou ó escrito da subsecretaría
do Consulado Xeral de España na Habana. Datado na Habana, o 13 de abril de 1920. AGA AH,
Asuntos Exteriores, caixa 1.693.
Aínda que en menor medida, encontramos tamén algún caso de probidade e rigor profesional dos
médicos dos barcos que transportaban emigrantes. Así, o médico de la Marina Civil y de Emigración,
Rufino Durán, a bordo do vapor Leerdam, da Holland Amerika Linie, relataba a forma penosa en que
eran tratados os pasaxeiros de terceira na cidade de Nova Orleáns, no seu porto facían escala os vapores
da compañía de referencia na súa viaxe a España. Menciónase esta denuncia no Informe do cónsul
español en Tampico (México), asinado en Tampico, a 31 de outubro de 1927. AGA AH, Asuntos
Exteriores, caixa 1.693.
97 Os consulados non sempre se mostraban dilixentes na defensa e amparo dos emigrantes. Así, por
exemplo, o cónsul na Habana, no ano 1920, foi criticado por unha lata autoridade do goberno español,
por non ter esixido –nas súas funcións de inspección– as debidas responsabilidades a raíz da
denuncia do capitán do barco francés con relación ós abusos cometidos polos camareiros, ó que aludimos
noutra parte. Así consta nun escrito do subsecretario de Previsión e Acción Social. Emigración,
datado en Madrid, 11 de novembro de 1920. AGA AH, Asuntos Exteriores, caixa 1.693.
98 Podemos mencionar outro exemplo de denuncia efectuada na prensa, soslaiando o cauce consular,
efectuada por un emigrante en relación cos abusos cometidos cos emigrantes a bordo do vapor americano
Heffron pertencente á compañía Ward Line. Informa sobre isto un escrito da Subsecretaría do
Consulado General de España na Habana. Datado na Habana o 13 de abril de 1920. AGA AH,
Asuntos Exteriores, caixa 1.693.
45