Descargar - Secretaría Xeral da Emigración - Xunta de Galicia

Galegos en América e americanos en Galicia
Os dormitorios eran nas mesmas bodegas que levaban a carga cando non había
pasaxe. Eran amplias e sen divisións de ningunha clase. Cuns soportes afirmados
no teito e no piso, que era de ferro, armaban tres “cuchetas” superpostas. En cada
unha había un colchón recheo dunhas algas marinas moi finas e secas e un cabezal
co mesmo recheo. A cama completábase cunha manta de algodón do máis
ordinario que se poda atopar. Ás oito había que subir a cuberta para baldear e
desinfecta-los “aposentos” e non se podía baixar ata o mediodía, quedando un
cheiro insoportable a desinfectante. 35
A “peste” dos dormitorios onde se reunían para comer era tal, sinalaba,
pola súa parte, Miguel Barnet aludindo ó barco Lerland, de bandeira
alemana, que “semejaban verdaderos cuartos de milicianos”. 36
Non sempre os vapores dispoñían as liteiras, que adoitaban ser de
ferro, nas bodegas para os pasaxeiros de terceira clase, aínda que isto parece
que foi o máis común. Así, o vapor francés Malte, que recollera en Vigo
un continxente de emigrantes no inverno de 1911, tiña instalados os dormitorios
nas pontes superiores 37 .
Como improvisados refectorios non parecían, pois, excesivamente
confortables. Ademais, cando comían nos seus aposentos tiñan que facelo
de xeito separado homes e mulleres, xa que estas estaban aloxadas, en
compañía dos nenos, en dependencias á parte que non diferían das dos
homes 38 . Esta segregación por sexos era algo moi xeral nos barcos transatlánticos.
Así, no vapor da Compañía Trasatlántica Francesa St. Laurent,
en 1912, que facía a ruta dende Barcelona ata Sacramento, en California,
con escalas en varios portos de Galicia, Canarias e tamén en Cuba, había
na terceira clase, departamentos distintos para homes e mulleres, aloxándose
doce persoas en cada un deles 39 . Pode ser que nalgún dos barcos non
35 Memoria autobiográfica de Antón Crestar, op. cit., p. 193.
36 Miguel Barnet, op. cit., p. 44.
37 Despacho do cónsul xeral de España en Lisboa, datado o 11 de decembro de 1911. AGA AH,
Asuntos Exteriores, caixa 9.120.
38 Memoria autobiográfica de Antón Crestar, op. cit., p. 193.
39 Informe do cónsul de España en Nova Orleáns, datado en Nova Orleáns o 30 de setembro de 1912.
Declaración de Nicasia Uribe, de 23 anos de idade, desembarcada do vapor St. Laurent o 29 de xullo
de 1912, prestada ante o fiscal auxiliar do Distrito L.H. Burns, na súa oficina da aduana. Xullo de
1912, ás 2 da tarde. AGA AH. Asuntos Exteriores, caixa 1.693.
27