Descargar - Secretaría Xeral da Emigración - Xunta de Galicia

Galegos en América e americanos en Galicia
En moitos barcos, como no vapor francés Malte, no ano 1911, cocíase
o pan tódolos días58 . Era, pois, pan fresco, pero ás veces de mala calidade.
De feito, neste buque, a comida e as condicións de aloxamento e
trato foron obxecto da crítica dos emigrantes, que se canalizou pola
embaixada española e tamén a través da prensa.
Como se pode ver, o problema non era tanto a cantidade (aínda que
casos houbo tamén de cicatería a este respecto) ou o tipo de alimentos que
se ofrecían –relativamente aceptables para a época– como a ínfima calidade
dos mesmos. Polo que se refire ás restantes inxestas as súas notas son
breves pero contundentes: “Da comida non quero nin falar, viña sendo
polo estilo do demais que deixo descrito.” 59 E o que describe é considerablemente
penoso.
Temos outra mostra no caso de Manuel Aneiros Ferrer, nado en
Mugardos no 1905, que emigrou a Cuba en 1918 no vapor Coruña que zarpou
do porto coruñés. A súa patética experiencia relátanola Neira Vilas:
(...) sinte gran arrepio cando ve apiñoados arredor de mil douscentos pasaxeiros,
entre os que hai moitos rapaces do seu tempo e inda máis novos. Non atopa por
onde moverse. O barullo e os cheiros revoltos e o desorde naquel enorme cortello
en movemento, déixano pampo e abrouxado. É o comenzo. Comprobará logo
que moitos durmen no chao e que á maoría dos pasaxeiros cústalle botar ó corpo
a galdrumada que reciben en vellos cazos de aluminio. 60
Outra experiencia de viaxe nun buque español ofrécenola Eladio
Marzabal, quen embarcou no porto da Coruña no Zelandia, que facía a
travesía a Cuba, en 1921. A este emigrante a comida non lle pareceu de
ningunha maneira boa61 .
En termos xerais, a calidade dos alimentos era francamente mellorable.
Con algunha frecuencia empregábanse sucedáneos baratos (para
suplir, por exemplo, ós ovos nas tortillas). Pero ás veces o máis grave era
58 Despacho do cónsul xeral de España en Lisboa, datado o 11 de decembro de 1911. AGA AH,
Asuntos Exteriores, caixa 9.120.
59 Memoria autobiográfica de Antón Crestar, op. cit., p. 194.
60 Entrevista a Manuel Aneiros Ferrer, nado en Mugardos en 1905. Emigrou a Cuba en 1918. Xosé
Neira Vilas: Galegos no Golfo de México, Ediciós do Castro, Sada-A Coruña, 1980, pp. 112-123.
61 Entrevista realizada por Roberto Vila y García a Eladio Marzabal Murillo, que emigrou a Cuba primeiramente
en 1921, con quince anos, e novamente en 1923. Fondo HISTORGA.
33