Descargar - Secretaría Xeral da Emigración - Xunta de Galicia

Galegos en América e americanos en Galicia
mas eran moi estrictas para obter un pasaporte (competencia da Dirección
Xeral de Seguridade). Debían estar en posesión dunha carta de chamada
ou contar cun contrato de traballo visado polo cónsul español, do país
correspondente15 . Por outra banda, os gobernos americanos eran reticentes
a acollida indiscriminada duns traballadores que competían cos nacionais
no mercado laboral, xurdindo así políticas restrictivas16 contra os
extranxeiros, en profunda oposición ó feito en décadas anteriores, pero a
situación económica e social deses países era moi distinta. Comeza pois,
unha nova etapa de crecemento da emigración. Cabe sinalar dous datos:
por unha banda a elevada proporción dos emigrantes galegos sobre o total
dos españois, que acada os seus máximos históricos e, por outra, os destinos
americanos sofren unha lixeira transformación: ata 1930 predominaban
Arxentina, Cuba, Brasil, e Uruguai, pero a partir de 1946 serán
Venezuela e Estados Unidos os de maior inmigración galega, e manteránse
Arxentina, Brasil e, xa en menor medida, Uruguai. En ningún caso a
riada alcanzou as proporcións de principios de século, tratándose dunha
emigración máis selectiva e cualificada17 .
A emigración galega a ultramar comeza a descender vertixinosamente
a partir de 1960 debido a que gran parte das repúblicas iberoamericanas
vivían unha situación de inestabilidade política polo auxe do
militarismo e pola crise económica. De todos os xeitos ata 1965
15 Isto provocaba a existencia dunha importante corrente migratoria clandestina, centrada nas Illas
Canarias, da que non dispoñemos cifras, pero foron miles de canarios os que arribaron ás costas venezolanas
de maneira ilegal durante os anos corenta. Véxase o artigo de Miguel Ángel Hernández
Arvelo: “El proceso de la inmigración española en Venezuela: 1939-1970”, en Revista Arbor, Hacer la
América: Un sueño continuado, Madrid, agosto-setembro 1990.
16 Por poñer un exemplo, en 1940 na nova Constitución cubana fixéronse declaracións explícitas para
protexer o traballo dos naturais da illa; en 1946 Arxentina limitou a uns 20.000 a entrada de emigrantes
por ano, en Venezuela, durante a dictadura de Juan V. Gómez se impedía a afluencia masiva
de emigrantes. Case todos os países seguían unha política selectiva pola que só admitían a aqueles
inmigrantes que encaixaran coas necesidades do país de acollida, debían estar dispostos a traballar de
colonos adicados á agricultura en condicións que non aceptaban os naturais do propio país.
17 Valentina Fernández Vargas no seu artigo “Análisis cuantitativo”, en Historia General de la Emigración
Española a Iberoamérica”, Historia 16, Madrid, 1992, proporciona unha clasificación por etapas que vai
de 1939 a 1990. Distingue cinco etapas: a primeira, de 1939 a 1946, co restablecemento da lei de emigración
de 1924; de 1947 a 1956, de emigración regulamentada á emigración asistida; de 1957 a 1965
segundo os intereses dos gobernos iberoamericanos ante a inmigración; de 1966 a 1975 trátase dunha
emigración cualificada, desta data e ata 1990 prodúcense as últimas ondadas.
69