Descargar - Secretaría Xeral da Emigración - Xunta de Galicia

294
Morte, polo embravecido mar e os seus históricos naufraxios. Á súa internación,
Bermúdez Seoane tiña como referente en México a Victoriano
Álvarez, a mesma referencia que terá en 1923, ano do seu ingreso ó país,
o comerciante ambulante do lugar de Xirarga, no municipio de Beariz e
provincia de Ourense, José Cendón Vales. A ubicación socioprofesional
de Victoriano Álvarez non aparece na tarxeta de Bermúdez Seoane pero
si consta explicitamente na de Cendón Vales, que o sitúa na esquina de 5
de Maio e 4 Oriente da cidade de Puebla, onde se ubicaba o almacén de
roupa El Puerto de Veracruz, do que Victoriano debeu ser propietario,
directamente vinculado ao sector dos fabricantes textileiros. Aínda que
non aparece na lista dos 147 grandes ou medianos empresarios, si está
relacionado coa propiedade ou co-propiedade de varias facendas 16 .
Existe na actualidade, nese privilexiado recanto da urbe anxelopolitana,
outro gran centro comercial que pola súa altura e xigantismo desproporcionado
así como pola súa fealdade exterior destruiu de forma notoria
a estética urbana do seu antigo entorno colonial.
O pioneiro Enrique Bermúdez Seoane rexístrase en 1932 como casado
e propietario do Taller de Confecciones Pompeya, ligado pola súa actividade
económica ao sector textileiro e supoñemos que ao seu protector
ou amigo de referencia –e tal vez tamén paisano– Victoriano Álvarez, propietario
do almacén de roupa El Puerto de Veracruz, ao cal probablemente
provería de roupa de confección para a súa venda ó público nese establecemento
comercial.
Outro dos pioneiros, chegado a México en 1896, natural de
Riotorto, municipio do noreste lucense, foi José García Fernández, que
se rexistra como casado en 1932, ano de expedición da súa tarxeta de
16 Véxase Leticia Gamboa Ojeda: Los empresarios de ayer. El grupo dominante en la industria textil de
Puebla, 1906-1929, Editorial Universidad Autónoma de Puebla, 1985, p. 153. A cita di textualmente
“Cabe anotar así que que en ciertos casos los empresarios o las familias anotadas no fueron dueños
absolutos, en determinados momentos, de las propiedades señaladas sino socios o copropietarios. Esto
pasó, por ejemplo, con tres haciendas de los Conde y Conde: la de Tatetla fue, entre 1920 y 1922, una
hacienda e ingenio explotados por Ángela Conde, viuda de Conde, Victoriano Álvarez y Juan Pérez
Acedo, pero después sólo la explotaron aquella y este. Asimismo, la de San Cristobal Polaxtla había
sido compartida en propiedad por Victoriano Álvarez y Ángela Conde, quien en 1922 la cedió a
aquel”.