Descargar - Secretaría Xeral da Emigración - Xunta de Galicia

Galegos en América e americanos en Galicia
é, prover ós cultivadores de caña e café de todos os productos necesarios
para o funcionamento das facendas: alimentos básicos (víveres) e manufacturas
(roupa, calzado, quincalla, entre outros). A maior parte dos
empresarios guardeses adicábanse á importación e posterior venda e distribución
por xunto deses productos, actividade que xiraba sempre arredor
do seu almacén. Algúns, ademais do seu almacén, poñían unha tenda para
a venda polo miúdo (“al detall”) dos seus propios productos.
Para levar a cabo as súas intensas actividades comerciais, os guardeses
elixiron como principal modelo empresarial a sociedade personalista
(colectiva ou comanditaria), na que se responde sempre fronte a terceiros
da marcha do negocio con tódolos bens persoais. Sen embargo, sobre todo
no século XIX, os guardeses fundaban empresas individuais, as cales, ante
a expansión dos negocios, acababan por se converter en sociedades. De
aquí deducimos que o comercio do Puerto Rico colonial non estaba tan
desenvolvido coma o vai estar despois.
Aínda que había moitas sociedades personalistas colectivas, o modelo
máis importante era o da sociedade comanditaria, dado que por medio
del podíanse establecer as cadeas xeracionais de paisanaxe. Os mozos guardeses
que eran reclamados establecíanse dentro dunha destas sociedades
como dependentes, período no cal “se formaban” para o mundo do comercio,
soportando múltiples penalidades. Pasado un tempo convertíanse en
apoderados ou en viaxantes comisionistas da empresa. De aí podían ingresar
como socios xestores á fronte da sociedade á espera dalgún día, xa producido
o relevo xeracional, poder retirarse da mesma como socio comanditario.
Tratábase, pois, dunha retirada no cumio dos negocios tras consegui-lo
éxito nos mesmos, vivindo a partir de entón das rendas obtidas.
Pero, xunto a este proceso normal de mobilidade ascendente, os
comerciantes guardeses desenvolveron novos proxectos persoais e profesionais:
Por un lado o feito de non retirarse nunca e quedarse á fronte da
xestión das empresas de forma definitiva, permite que poidamos falar
dunha verdadeira clase empresarial.
187