Descargar - Secretaría Xeral da Emigración - Xunta de Galicia

244
onde o logra clandestinamente con destino a Uruguai, e a partir de aquí
toda a actividade deste namorado da Astronomía terá lugar na FORU. É
autor de numerosos folletos editados en Arxentina, Uruguai e España 60 .
Ó ano seguinte, en 1911, foi deportado o ferrolán José López Bouza,
que ó seu regreso a España vai participar no Congreso Internacional da Paz
celebrado en Ferrol en 1915, abandonando trala I Guerra Mundial á CNT,
pasándose ó republicanismo 61 . En 1913 é deportado o pontevedrés Máximo
Fernández González, vendedor de libros e con 17 anos de residencia no país.
Califícase de anarquista ben relacionado cos máis perigosos líderes así como
con dirixentes de Montevideo e do interior do país, formando parte de agrupacións
anarquistas clandestinas como La Familia Universal.
Do 8 ó 17 de xaneiro de 1919 teñen lugar os graves acontecementos
que se coñecen co nome de Semana Tráxica, que comezaran cunha folga nos
talleres metalúrxicos Vasena de Bos Aires. O enfrontamento foi dunha gran
violencia, con numerosos mortos e feridos, e ademais a partir do día 11 comezou
unha gran redada contra os dirixentes da folga, especialmente contra os
anarquistas, pero tamén foron detidos e apaleados xudeus, rusos, polacos, alemanes,
é dicir, todos aqueles estranxeiros que “olían a maximalistas”, labor no
que a policía contou coa axuda de grupos paramilitares de dereita, a futura
Liga Patriótica 62 . Entre os deportados están algúns galegos que destacarán
polas súas posteriores actividades anarquistas en España, como Severino
Estévez Arraz, pontevedrés, que trala súa expulsión o 30 de setembro de 1919
establécese en Tui, cidade na que o movemento obreiro, que ata ese momento
tiña un cariz socialista, radicalízase. Ese cambio atribúese ou ben á revitalización
do movemento agrarista agora máis combativo ou á chegada de
Severino, vinculado durante a súa estadía en Arxentina cos dockers de Bos
60 Vladimir Muñoz e R. Cambra: Recordando a Erich Muhsam y José Tato Lorenzo, Publicacións Acratas:
El Sembrador, Recordando A, nº 14, s/d, pp. 12-26.
61 Para a súa etapa republicana en Galicia pódense ve-los traballos de Guillermo Llorca Freire: Los partidos
políticos en Ferrol durante la II República, Concello de Ferrol, Ferrol, 1982, pp. 32 e ss, e “Os
Ateneos ferroláns na súa historia (1879-1880, 1903-1917, 1931-1936)”, en Cadernos Ateneo Ferrolán,
nº III, ano V, xaneiro 1985, pp. 29-30.
62 Julio Godio: La semana trágica de enero de 1919, Hispamérica Edicións Arxentina, Bos Aires, 1986.
Para unha narración dos feitos dende a óptica policial, José Romariz: La semana trágica, Ed.
Hemisferio, Bos Aires, 1952.