Descargar - Secretaría Xeral da Emigración - Xunta de Galicia

Galegos en América e americanos en Galicia
Vaiamos pergueñando o escenario real recorrendo a un relato de
vida. Antón Crestar describe como foi a súa viaxe a Montevideo en 1909
con pasaxe de terceira clase nun barco español:
Vou contar agora o que era viaxar en terceira clase nos vapores da época. Ó subir
a bordo indicábanno-lo número da ‘cucheta’, que estaban en departamentos de
dez. Entregábannos dez pratos, dez xerros, dez culleres, dez garfos, unha palangana
e un porrón, todo feito de folla de lata. Con estes utensilios organizabámonolos
dez para comer e facíamos turnos. Cada un encargábase de lava-la súa louza e
de coidala ata o remate da viaxe. 17
A vaixela e cubertería non debeu representar ningún problema
para uns emigrantes afeitos a dispoñer de tales obxectos de xeito moi
parco e rústico nas súas aldeas. O emprego do garfo tivo que ser para moitos
deles unha auténtica novidade posto que na Galicia rural de principios
de século o acostumado era servirse só dunha culler, dun coitelo e,
naturalmente, das mans. A ausencia de pano de mesa tampouco debeu de
ser algo que botasen en falla. Máis problemático foi, sen dúbida, para os
varóns terse que ocupar persoalmente do lavado dos pratos e cubertos,
labor ó que, como veremos noutro momento, distaban de estar habituados
por pobre que fose a súa condición, pois sempre habería algunha
muller na súa familia que o fixese por eles. Debemos sinalar como incomodidade
engadida o feito de que, en moitos casos, as piletas para lavar
funcionaban con auga de mar. 18
Por outra parte, o servicio de atención ós pasaxeiros que desempeñaban
os camareiros era obxecto de frecuentes críticas. Noutra parte deste
traballo haberémonos de referir a iso en relación coas súas actividades
mercantís extraoficiais. Sinalemos agora que as críticas facían moitas
veces fincapé en que en ocasións o seu número era reducido en relación
coa crecida proporción dos pasaxeiros de terceira clase, a parte de pouco
17 Memoria autobiográfica de Antón Crestar (1896-1985), nado en Miño (municipio de Castro, A
Coruña). En 1909 emigrou a Montevideo. Apéndice de Carlos Sixirei Paredes: A emigración, Galaxia
(BBCG), Vigo, 1988, p. 193.
18 No barco que se dirixía a Uruguai en 1909 “os lavabos consistían nunha serie de billas de auga salgada
sobre unha canaleta de ferro como recipiente da auga”. Memoria autobiográfica de Antón
Crestar, op. cit., p. 193.
23