Descargar - Secretaría Xeral da Emigración - Xunta de Galicia

Galegos en América e americanos en Galicia
do que con razón esperaba poder tomar en abundancia en Arxentina. Ata
os anos sesenta moitas familias campesiñas tan só probaban o pan de trigo
en ocasións sinaladas, como podían ser, por exemplo, as festas patronais.
(...) ya cuando íbamos en el barco empezaron a darnos pan de trigo, pues aquello ya
era, era muy bueno, porque un pedazo de trigo así, y también la comida en el barco ya
era mejor que la que comíamos en casa. 77
A sorte máis adversa era a que, como cabe imaxinar, sufrían os que
se embarcaban coma polizóns, situación de ningún modo insólita nuns
tempos nos que moitos mozos emigraban ilegal e clandestinamente para
subtraerse ó servicio militar, concebido como un imposto de sangue. Polo
propio carácter clandestino do feito resulta imposible determinar a súa
cuantía. Sábese, por multitude de indicios, que era unha cifra francamente
alta. Engádese tamén que non todos os que emigraban ilegalmente o
facían coma polizóns. Estes parecen ter sido unha minoría entre os que
embarcaban ilegalmente.
Dispoñemos dalgunha información a este respecto, referida ó porto
da Coruña en 1911, que ben puidera resultar representativa, a lo menos
ilustrativa, deste xénero de cuestións. Segundo as estimacións oficiais da
Legación española na Habana 78 , a teor dunhas averiguacións directas practicadas
in situ polas autoridades españolas, máis do 30 por cento dos pasaxeiros
embarcaban ilegalmente. Máis concretamente, nun vapor alemán
que foi objeto de inspección, resultou que moitos embarcaran “por alta”, é
dicir, en alta mar, e cos documentos sen selar pola Xunta da Coruña.
Carecían de documentación e a pasaxe fóralles facilitada polos donos de
casas de hóspedes da cidade, mediante un pagamento que polo común oscilaba
entre 63 e 65 pesos, pero que incluso podía chegar ós 78 pesos.
Noutros casos, a pasaxe foilles entregada xa no barco mediante un pagamento
análogo, pois ó parecer empregaban a bordo un selo falsificado.
Naquel vapor alemán preto do 40 por cento viaxaba ilegalmente. Estaba
claro que para que unha cousa tan avultada puidese levarse a efecto era
77 Entrevista realizada por Eva Liñares Fernández a José Domingo Domínguez Beade, nado en Viduido
(Ames) no ano 1927. Emigrou a Bos Aires no 1947. Fondo HISTORGA.
78 Escrito da Legación de España na Habana. Datado na Habana o 5 de decembro de 1911. AGA AH,
Asuntos Exteriores, caixa 1.693.
39