Diccionario filológico-comparado de la lengua castellana
Diccionario filológico-comparado de la lengua castellana
Diccionario filológico-comparado de la lengua castellana
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Impudic-icia. f.<br />
Cfr. etim. impúdico. Suf.<br />
SIGN. — Deshonestidad.<br />
Impúd-ico, ica. adj.<br />
IMPUD IMPUN 3085<br />
•tcia.<br />
(>fr. etim. impu<strong>de</strong>nte. Suf. -ico.<br />
SIGN.— Deshonesto, falto <strong>de</strong> pudor:<br />
Eusebia, á quien una, y mil veces acusaba <strong>de</strong> impúdica<br />
y mal intencionada. Cerv- Pera. lib. 2, cap. 19.<br />
Impues-to, ta.<br />
Cfr. etiin. imponer. Siif. -to.<br />
SIGN.— J. p p. irreg. <strong>de</strong> IMPONER.<br />
2. m. Tributo, carga.<br />
Impugna-ble. adj.<br />
Cfr. etim. impugnar. Suf. -ble.<br />
SIGN.— 1. Que .«e pue<strong>de</strong> impugnar.<br />
2. ant. IiNEXPUNABLE.<br />
Impugna-ción. f.<br />
Cfr. etim. impugnar. Suf. -ción.<br />
SIGN. — Acción y efecto <strong>de</strong> impugnar:<br />
De tal manera vivirá en esta vida, que ningún incur-<br />
80 ni impugnación <strong>de</strong> <strong>la</strong> próspera ni adversa fortuna le<br />
podía empecer. Coni. 300, Copl. 28.<br />
Impugna-dor, dora. adj.<br />
Cfr. etim. impugnar. Suf. -dor.<br />
SIGN.— Que impugna. Ú. t. e. s.<br />
Los impugnadores daban color á <strong>la</strong> severidad injusta<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong>s censuras. Corn. Chron. tom. 3, lib. 3, cap. 9.<br />
Impugn ante.<br />
(]fi'. etim. impugnar. Suf. -ante.<br />
SIGN.— p. a. <strong>de</strong> impugnar. Que impugna.<br />
Im-pug-n-ar. a.<br />
ETIM. — Del <strong>la</strong>t. im-pug-na 7'e, atacar,<br />
asaltar, acometer, cercar, impugnar,<br />
contra<strong>de</strong>cir, oponerse á otro con pa<strong>la</strong>bras<br />
ú obras; compuesto <strong>de</strong>l pref. in-<br />
(cfr.), en, sobre, encima, etc., cambiado<br />
en iM- por asimi<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>la</strong> n- á <strong>la</strong> <strong>la</strong>-<br />
bial siguiente, y el verbo pugna re,<br />
prim. <strong>de</strong> pugnar (cfr.). Etimológ. significa<br />
pugnar en, sobre (un objeto, asunto,<br />
una cuestión, etc.). De tmpugna-re<br />
se <strong>de</strong>rivan: im-pug-na-tor, -tor-is,- torem,<br />
prim. <strong>de</strong> im-pug-na-dof; impugn ans,<br />
-antis, -antem (part. pres.), primitivo <strong>de</strong><br />
impugn-ante ; im-pug-na-tio, -tion-is,<br />
-tion-em, primit. <strong>de</strong> impugna-ción. De<br />
IMPUGNAR <strong>de</strong>scien<strong>de</strong>n impugna-ble é<br />
iMPUGNA-T-ivo. Le correspon<strong>de</strong>n: ital.<br />
impugnare; franc. impugner; prov. impugnar,<br />
enipugnar, empunhar; catalán<br />
impugnar; port. impugnar;\ng\. impugn,<br />
etc. Cfr. PUGNA. PUGNANTE, etC.<br />
SIGN —Combatir, contra<strong>de</strong>cir, refutar:<br />
Haria tantos y tales enemigos que le impugnarían<br />
con eficacia su <strong>de</strong>recho. Abare. An. R. D. Mart. cap.<br />
2, núm. 15.<br />
I Impugnat-ivo,<br />
iva. adj.<br />
Cfr. etim. impugnar. Suf -ivo.<br />
SIGN.— Dícese <strong>de</strong> lo que impugna ó es capaz<br />
<strong>de</strong> impugnar<br />
No hai en toda su carta sy<strong>la</strong>ba impugnativa, que no<br />
tenga contra sí toda <strong>la</strong> evi<strong>de</strong>néia <strong>de</strong> <strong>la</strong>s historias. Pell.<br />
Sync. núm. 59.<br />
Impuls-ar. a.<br />
Cfr. etim. impulso. Suf. -ar,<br />
SIGN.— Impeler:<br />
La impulsó á <strong>de</strong>cir con audacia procedida <strong>de</strong> constante<br />
fe C. <strong>de</strong> <strong>la</strong> Roe. V. N. Señora, pl, 149.<br />
Impuls-ión. f.<br />
Cfr. etim. impulso. Suf. -ion.<br />
SIGN.-lMPULSo:<br />
Pero esta impulsión es mas vehemente en <strong>la</strong> parte<br />
anterior. F. Uerr. Egl. 2, Garc.<br />
Impuls-ivo, iva. adj.<br />
Cfr. etim. impulso. Suf. -ivo.<br />
SIGN.— Dícese <strong>de</strong> lo que impele ó pue<strong>de</strong><br />
impeler.<br />
Impul-so. m.<br />
Cfr. etim. impeler. Suf. -so.<br />
SIGN.—Acción y efecto <strong>de</strong> impeler:<br />
A cuyo impulso los polos Caducan, el mar se encrespa.<br />
Las montañas se estremecen, Y los edificios tiem<br />
b<strong>la</strong>n. Cald. Aut. «El Cor<strong>de</strong>ro <strong>de</strong> Isaías.»<br />
Impul-sor, sora. adj.<br />
Cfr. etim. impulso. Suf. -sor.<br />
SIGN.— Que impele. U. t. c. s.<br />
Im-pune. adj.<br />
ETIM.— Del <strong>la</strong>t. im-puni-s, -e, impune,<br />
sin castigo, libre <strong>de</strong> él; compuesto<br />
<strong>de</strong>l pref. negativo in- (cfr.), no, cambiado<br />
en im- por asimi<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>la</strong> n- á <strong>la</strong><br />
<strong>la</strong>bial siguiente, y -punis, <strong>de</strong>rivado <strong>de</strong>l<br />
verbo puni-re, castigar, cuya etim. cfr.<br />
en punir. Etimológ. im-pun-e significa<br />
sin pena, sin castigo. De im-pun-is <strong>de</strong>scien<strong>de</strong>n<br />
im-puni-tas, -tat-is, -tat-em, primitivo<br />
<strong>de</strong> iMPUNi-DAD é /a>7-/)m/i?-¿ms, -¿a,<br />
-tum, no castigado, prim. <strong>de</strong> impuni-do.<br />
De impune se <strong>de</strong>riva im-pune-mente.<br />
Le correspon<strong>de</strong>n: ¡tal. impune; cat. y<br />
port. impune, etc. Cfr. franc. impuni:<br />
ita!. impunito; cat. impúnit; port. impunido,<br />
etc. Cfr. pena, punitivo, etc.<br />
SIGN.— Que queda sin castigo:<br />
Cuyo nativo horror <strong>de</strong>sfiguran y <strong>de</strong>smienten con su<br />
misma fácil práctica é impune complicidad. Aleaz.<br />
Chon. Prol. pl. 7.<br />
Impune-mente. adv. m.<br />
Cfr. etim. lmpune. Suf. -mente.<br />
SIGN.— Con impunidad.<br />
Impuni-dad. f.<br />
Cfr. etim. impune. Suf. -dad.<br />
SIGN.— Falta <strong>de</strong> castigo:<br />
Muchas veces suele disimu<strong>la</strong>r Dios los pecados, raras<br />
<strong>la</strong> tmjjunidad <strong>de</strong> ellos. Nieremb. Dict. R. Pee. 8.