issues of linguistics - Tbilisi State University
issues of linguistics - Tbilisi State University
issues of linguistics - Tbilisi State University
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
saxleobis y<strong>of</strong>a da metyveleba (kvaWaZe 1982:52-53; kvaWaZe 1988; kvaWaZe<br />
1998:37-46).<br />
gombori eTnikurad da enobrivad Sereuli s<strong>of</strong>elia – jer kidev mefis<br />
ruseTis droidan moyolebuli, aq, garda qarTvelebisa (ZiriTadad,<br />
mTiani regionebidan Camosaxlebuli fSav-xevsurebisa), cxovrobdnen rusebic<br />
(ZiriTadad, ruseTis armiidan demobilizebuli jariskacebi da rusi<br />
glexoba). es faqti garkveulwilad ganapirobebda s<strong>of</strong>lis enobriv cxovrebas<br />
– gomborSi qarTul enasTan erTad funqcionirebda rusuli enac.<br />
me-20 saukunis pirvel aTeul wlebSi gare kaxeTsa da qvemo qarTlSi<br />
Camosaxleba iwyes amierkavkasiisa da iranis mezobeli olqebidan saSovarze<br />
wamosulma sxvadasxva muslimurma eTnikurma jgufebma. maT Soris iyvnen<br />
Sirvanis daba lahijidan ltolvili – iranuli modgmis, ramdenadme<br />
gaTurqebuli da orenovani (TaTur-azerbaijanuli) eTnografiuli jgufi<br />
da iranis azerbaijanidan ltolvili, Turquli modgmis, agreTve orenovani<br />
(azerbaijanul-sparsuli) eTnografiuli jgufi. isini jer mdinare<br />
Turdos midamoebsa da s<strong>of</strong>el paldoSi dasaxlebulan, Semdeg ki s<strong>of</strong>el<br />
gomborTan mouyriaT Tavi. migraciis procesi sabWoTa periodSic grZeldeboda,<br />
intensiurad mimdinareobda igi 30-40-ian wlebSi.<br />
gomborSi mcxovrebi iranulenovani eTnografiuli jgufis warmomadgenlebi<br />
sakuTar Tavs ara<strong>of</strong>icialurad ,,laijebs~ uwodeben, xolo TavianT<br />
sametyvelo enas – ,,laijurs~. es metyveleba TaTuri enis muslimuri<br />
dialeqtis kilokavs warmoadgens. TaTuri ena miekuTvneba iranul enaTa<br />
samxreT-dasavlur jgufs da Tavisi gramatikuli wyobiTa da leqsikuri<br />
SemadgenlobiT sparsul da tajikur enebs uaxlovdeba (griunbergi<br />
1961:107-108).<br />
TaTebi azerbaijanis kaspiispira raionebSi, daRestnis samxreT nawilsa<br />
da iranSi mcxovrebi xalxia. sarwmunoebis mixedviT, istoriulad,<br />
iy<strong>of</strong>ian sam jgufad, esenia: muslimi TaTebi, iudeveli TaTebi (mTieli ebraelebi)<br />
da grigoriani (somexi) TaTebi (griunbergi, davidova 1982:231;<br />
mileri 1929).<br />
iranidan migrirebuli TaTebis y<strong>of</strong>a saukuneTa ganmavlobaSi mWidrod<br />
erwymis kavkasiis xalxTa istorias. muslimi TaTebis ena, ebraelTagan<br />
gansxvavebiT, umwerloboa da azerbaijanis teritoriaze gansaxlebuli<br />
TaTebisaTvis, kulturis, <strong>of</strong>icialuri urTierTobis ena azerbaijanulia.<br />
igi Rrmad aris SeWrili agreTve say<strong>of</strong>acxovrebo da saojaxo urTierTobebSi.<br />
azerbaijanSi mcxovrebi TaTebis orenovnoba sayovelTao xasiaTs<br />
atarebs. igi masobrivia da sruli. muslimi TaTebis umravlesoba mSobliur<br />
enad azerbaijanuls asaxelebs, Tavsac azerbaijanelad acxadebs.<br />
azerbaijanelebad iwerebian daba lahijidan gomborSi gadmosaxlebuli<br />
TaTebic (kvaWaZe 1982; kvaWaZe 1988: 20-27).<br />
gasuli saukunis 80-ian wlebSi Cven aqtiurad vikvlevdiT gomborSi<br />
mcxovrebi muslimi mosaxleobis, rogorc sakuTriv azerbaijanelebis, ise<br />
azerbaijanelebad cnobili laijebis y<strong>of</strong>asa da metyvelebas. 2000 wlidan<br />
ganvaaxleT da ganvagrZeT savele muSaoba. axlad mopovebuli masale-<br />
153