06.05.2013 Views

issues of linguistics - Tbilisi State University

issues of linguistics - Tbilisi State University

issues of linguistics - Tbilisi State University

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

fatikuri~. glotalizebuli saxiTaa isini SenarCunebuli axal samxreTarabul<br />

enebsa da eTiosemiturSi, xolo faringalizebuli koartikulaciiT<br />

warmogvidgeba danarCen semitur enebSi, mag., arabulSi, arameulSi, ebraulSi.<br />

5. gansakuTrebiT sayuradReboa semituri fonologiisaTvis specifikuri<br />

e.w. lateraluri sibilantebis ŝ ¾ arseboba. aseve mniSvnelovania<br />

afrikat fonemaTa ganviTareba diaqroniaSi. Tumc afrikatebis protosemitur<br />

doneze aRdgena ar ivaraudeba, magram maTi ganviTarebis Sinagani resursi<br />

calkeul Stoebsa da enebSi sruliad bunebrivi iyo, rac ganxorcielda<br />

kidec. magaliTad SegviZlia davasaxeloT arabuli, aseve eTiosemituri<br />

enebi da dialeqtebi, agreTve axalarameuli dialeqtebi da a.S.<br />

(wereTeli 1979:112, mefariSvili 2008:83).<br />

6. dabolos, kidev erTxel unda vaxsenoT vokalTa qvesistema, romelic<br />

semitur konsonantizmTan SedarebiT bevrad Raribia, radgan igi funqcionaluri<br />

TvalsazrisiT erTgvarad SezRudulia, vinaidan Ziris semantikas<br />

ar gansazRvravs.<br />

saerTo-semituri fonologiuri sistemis zogadi daxasiaTebis Semdeg<br />

saWiroa yuradReba gavamaxviloT sistemis Semadgenel komponentebze. aRniSnul<br />

sistemaSi, Tavis mxriv, gamoiy<strong>of</strong>a ramdenime qvesistema Tu klasi,<br />

romelTa Sorisaa: a. vokalTa qvesistema; b. aproqsimantebi anu naxevarxmovnebi;<br />

g. likvidTa anu sonorTa klasi ( r l m n ); d. xSulTa klasi,<br />

romelic rva Tanmovans moicavs da Sedgeba labialuri, dentaluri, velaruli<br />

rigebisagan (b p d t ŧ g k q); e. cxra fonemisagan Semdgari<br />

sibilantTa rTuli qvesistema, romelic moicavs interdentalur (d, ţ,<br />

t ³ ), alveolarul (z s ¿), prepalatalur (š) da lateralur (ŝ ¾) sibilantur<br />

rigebs; v. eqvsi fonemisgan Sedgenili guturalur wyvileulTa<br />

qvesistema velaruli (ġ, h), faringaluri (‛, ħ ) da laringaluri (’, h)<br />

rigebiT.<br />

Tu SevadarebT protosemiturSi arsebul viTarebas calkeul semitur<br />

Stoebsa da enebSi dadasturebul suraTTan, anu Tvals gavadevnebT<br />

CamoTvlili qvesistemebisa da klasebis ganviTarebas diaqroniaSi, SegviZlia<br />

aRvniSnoT Semdegi: zemoCamoTvlili eqvsi klasi Tu qvesistema er-<br />

TmaneTisgan gansxvavdeba diaqroniaSi transformirebulobis xarisxiT;<br />

zogierTi maTgani konservatiulobiTa da stabilurobiT gamoirCeva, sxvebi<br />

ki SedarebiT mcire an maRali xarisxis modifikacias avlenen. Tu Sedarebis<br />

kriteriumad modifikaciis xarisxs gamoviyenebT, maSin zemoaRniSnuli<br />

qvesistemebi da klasebi SeiZleba sam jgufad daiyos; pirvel<br />

jgufSi gaerTiandeba iseTi qvesistema, klasi an klasis SigniT arsebuli<br />

rigi, romelic konservatizmiTa da stabilurobiT gamoirCeva, anu isini,<br />

romelTac diaqroniaSi cvlilebebi ar ganucdiaT da protosistemasTan<br />

identurobas avlenen. aseTia, magaliTad, mTlianad sonorTa klasi, agre-<br />

Tve xSulTa klasis SigniT stabilurobiT gamorCeuli dentaluri triada<br />

(d t ŧ), xolo sibilantTa qvesistemis SigniT – martiv alveolarul<br />

sibilantTa (z s ¿) triada.<br />

204

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!