issues of linguistics - Tbilisi State University

isic unda iTqvas, rom rusuli ena asrulebda im arxis rols, romlis
gavliT qarTulamde aRwevda Tanamedrove evropuli socialuri, politikuri,
mecnieruli terminologia. am Sualeduri rgolis mniSvneloba,
pirvel rigSi, sabWoTa epoqaSi saerTaSoriso kontaqtebze mkacri
SezRudvebiT iyo ganpirobebuli. misi SedarebiTi mravalricxovanebis da
misi pragmatikuli Rirebulebis miuxedavad am gziT SeZenili leqsika
qarTuli enis „zedapirul“ fenad gveCveneba, romelic Zlierfesviani qar-
Tuli morfologiis, semantikis da pragmatikis fonze garkveuli TvalsazrisiT
„neitralurad“ gamoiyureba. Tumca, rogorc amas qvemoT moyvanili
magaliTebi adasturebs, saerTaSoriso „civilizaciis“ elementebi
garegnulad Cveulebrivi morfologiuri formebiT aris warmodgenili.
moviyvanT ramdenime nimuSs sxvadasxva Tematuri sferodan:
socialuri wyobileba:
_ demokratia, plutokratia, socializmi...;
dawesebulebebi:
_ parlamenti, senati, universiteti, instituti, skola, banki, ofisi...;
Tanamdebobebi:
_ prezidenti, ministri, deputati, direqtori, reqtori, profesori,
docenti...;
samecniero dargebi:
_ lingvistika, maTematika, biologia, fizika...;
terminebi:
_ fonema, morfema, afiqsi, diferenciali, integrali, radikali, funqcia,
operatori....
ukanasknel magaliTebTan dakavSirebiT vaxsenoT is SemTxvevebic, romlebic
ganekuTvnebian axali mniSvnelobis „SemoWris“ meore variants, saxeldobr,
moviyvanT axali cnebebis gaformebis magaliTebs, romlebic ena-
Si ukve miRebul leqsikas iyeneben:
monakveTi, simravle, kuTxe, siCqare, aCqareba, wneva, xaxuni...
axali leqsikis warmoqmnis am variantSi xSirad gamoiyeneba ucxoenovani
kompozitebis daSla, maTi komponentebis Targmani da am ukanasknelebis
qarTulenovani kompoziciis Seqmna:
_ председатель _ Tavmjdomare, руко-водитель _ xelmZRvaneli...;
_ само-лет _ TviTmfrinavi, верто-лет _ Sveulmfreni, паро-воз _ orTqlmavali...;
_ тре-угольник _ samkuTxedi...;
_ Foot-ball _ fex-burTi, volley-ball _ fren-burTi, hand-ball _ xelburTi,
water polo _ wyalburTi.
daskvnis saxiT unda aRiniSnos, rom mocemul enaSi axali leqsikis
„Semosvla“ zogjer marTlac ar cvlis enis ZiriTad saxes, kerZod, gramatikas
da uvneblad amdidrebs mis komunikaciur saSualebebs, rasac
udidesi mniSvneloba aqvs dRevandel samyaroSi, sadac sxvadasxva enebis
matarebel erebs Soris ufro da ufro viTardeba yvela saxis kavSirebi
(socialuri, politikuri, mecnieruli, industrialuri da sxva).
172