06.05.2013 Views

issues of linguistics - Tbilisi State University

issues of linguistics - Tbilisi State University

issues of linguistics - Tbilisi State University

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

svanurSi ki rusuli yruebi ufro xSirad aspirirebulebiT gadmodian:<br />

qarT<strong>of</strong>il /qarTobil, fiTil rus. фитиль, farTik¡ `winsafari~ rus.<br />

фартук, farSi¡æ`yalbi, orguli~ rus. паршивый, foSda/foSta fosta<br />

rus. почта, feC, surduq `serTuki~ rus. сюртук; gvaqvs glotalizebulebiT<br />

gadmocemis SemTxvevebic: pilatok, pirisda¡ rus. пристав, papiros/pŠpiroz,<br />

pŠrtia, karavŠt, rubzŠk.<br />

mTis kavkasiur enebSi es sakiTxi SeviswavleT afxazuri, adiReuri,<br />

yabardouli, xunZuri, wezuri, xvarSiuli, hinuxuri, beJituri, arCibuli,<br />

hunziburi, lezgiuri, Tabasaranuli, udiuri, CeCnuri, inguSuri, bacburi<br />

enebis monacemebis safuZvelze (masala movipoveT gamokvlevebidan da leqsikonebidan:<br />

lomTaTiZe 1954, qadagiZe, qadagiZe 1984, jeiraniSvili 1971,<br />

Бокарев 1967, Дешериев 1967, Кумахов 1967, Муркелинский 1954, Шагиров<br />

1962, Карасаев, Мациев 1978, Оздоев, 1980, Хайдаков, 1962, WOLD). rusuli<br />

yru xSulebi Crdilo kavkasiur enebSi ufro xSirad aspirirebulebiT<br />

gadmodis. gansxvavebas gvaZleven mxolod samxreT kavkasiaSi mcxovrebTa<br />

enebi: bacburi da udiuri, romlebSic rusuli yruebi glotalizebulebiT<br />

gadmodian. aq savaraudoa qarTuli enis gavlena.<br />

amrigad, qarTulsa da megruls nasesxeb masalaSi ucxo enaTa yruebis<br />

mkveTrebiT Canacvleba axasiaTebT, xolo svanuri ufro aspirirebulebiT<br />

gadmoscems sasesxebeli (rusuli) enis yru Tanxmovnebs. amiT igi uaxlovdeba<br />

mTis kavkasiur enebs, sadac aseve upiratesoba rusuli yru Tanxmovnebis<br />

aspirirebulebiT gadmocemas eniWeba. qarTulTan siaxloves iCenen<br />

bacburi da udiuri, rac qarTulis gavlenas SeiZleba mieweros. es<br />

gansxvaveba gamowveuli unda iyos glotalizaciis xarisxis sxvaobiT.<br />

glotalizaciis dabali xarisxi iZleva ucxo enis martiv yru fonemas-<br />

Tan SeTanadebis safuZvels, xolo maRali xarisxi – qmnis specifikur<br />

bgeras, romlis SeTanadeba ucxo enis martiv yrusTan ufro Znelia, vidre<br />

aspirirebulTan an preruptivTan.<br />

4. qarTveluri, kavkasiuri da kavkasiis enobrivi arealis<br />

indoevropuli enebis xSuli Tanxmovnebis akustikuri analizi<br />

qarTveluri, kavkasiuri da kavkasiis enobrivi arealis indoevropuli<br />

enebis xSul-mskdomi Tanxmovnebisa da afrikatebis cifruli akustikuri<br />

analizi Sesrulebulia kompiuteruli programebiT _ Praat-iTa da Wave-<br />

Surfer-iT. gaanalizebuli audiomasalis grafikuli gamosaxulebebi (oscilograma,<br />

speqtrograma da intensivobis mrudi) vizualizebulia Wave-<br />

Surfer -is meSveobiT.<br />

sakvlevi erTeulebia: axali qarTuli ena, qarTuli enis guruli da<br />

xevsuruli dialeqtebi; svanuri enis balszemouri, balsqvemouri da lentexuri<br />

dialeqtebi; megrul-lazuris zugdidur-samurzayanouli da x<strong>of</strong>uri<br />

kilokavebi; xunZuri enis andalaluri dialeqti, abazuri enis tapanTuri<br />

dialeqti, yabardouli enis besleneuri dialeqti, udiuri enis<br />

varTaSnuli (oguzuri) dialeqti; osuri enis ironuli dialeqti da<br />

somxuri enis aRmosavluri dialeqti.<br />

194

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!