06.05.2013 Views

issues of linguistics - Tbilisi State University

issues of linguistics - Tbilisi State University

issues of linguistics - Tbilisi State University

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

semantika gansazRvravs morfosintaqsemaSi komponentis adgils. mxedvelobaSi<br />

misaRebia morfologiuri faqtoric; zogjer argumentad gvevlineba<br />

agreTve leqsikuri semantika (mag.: predikatuli birTvisa da misi referentebis<br />

urTierTobis garkvevisas an zedapiruli struqturis arCevisas).<br />

am argumentebis zemoqmedeba ikveTeba pirdapiri da iribi morfologiuri<br />

formebis aranJirebisas. masala adasturebs, rom pirdapir brunviT<br />

formad unda miviRoT zogadad mxolod nominativi an absolutivi, yvela<br />

danarCeni brunva iribi brunvebia. maT Soris, indoevropuli akuzativic,<br />

swored irib brunvaTa korpuss ganekuTvneba da ara pirdapir brunvebs.<br />

arsebobs garkveuli lingvisturi tradicia ie akuzativis anu braldebi-<br />

Ti brunvis pirdapirad moxseniebisa, radgan igi xSirad sintaqsurad pirdapiri<br />

damatebis/obieqtis gamomxatvelia, rac sinamdvileSi ufro gviani<br />

da meoreuli movlenaa (ix. desnickaia 1981, 1983; gamyreliZe, ivanovi<br />

1981, 1984a, 1984b:285-288, gonda 1957/1975:44-62, 1959/1975:72-81,<br />

1975a:63-71, 1975b:34-43; meie 1931, odri 1968, krisko 1984, 1988, 1990,<br />

1994 da sxva; amis Sesaxeb dawvr.: saxokia, 1985:13, 3-42, 141-162). pirdapir<br />

brunvaTa rigis lingvisturi arsi aris dasaxeleba, nominacia anu e.<br />

benvenistiseuli sagani (objet), romelic pirobiTad upirispirdeba process<br />

(proces) (benvenisti, 1950, 1966/1974). xolo iribi brunvebis rangi<br />

(Tu maTi sakompensacio saSualebebi, _ siRrmiseuli iribi brunvebi aRweriTi<br />

zedapiruli struqturiT) gamoxatavs nebismier SesaZlo mimarTebebs<br />

nominaciis rigis saganTa an movlenaTa Soris drosa da sivrceSi.<br />

Cemi daskvniT, aseTia urTierTmimarTeba morfosintaqssa da samyaros suraTis<br />

logikas Soris.<br />

irkveva, rom mraval enaSi, maT Soris, indoevropul da qarTul (qar-<br />

Tvelur) enebSi, am SemTxvevaSi ki, _ kerZod Zvel sparsulSi, ZiriTadad,<br />

yvela iribi brunva an misi Sesabamisi sxva forma, Seenacvleba erTurTs<br />

sxvadasxva funqciaTa mixedviT. ufro metic: urTierTcvalebadia zogjer<br />

iribi da pirdapiri brunviTi funqciebic, e.i. ori rangi brunviTi formebisa<br />

funqciebis mixedviT zogjer urTierTmonacvlea (ix. saxokia<br />

1985:182-183, 163-169, 185-186; saxokia 1984).<br />

amgvari indoevropuli uzusis saerTo suraTi Zalian kargad Cans swored<br />

Zveli sparsulis magaliTze. es memkvidre ena TvalnaTliv axdens *pie<br />

difuzuri mravalfunqciuri brunvis ilustrirebas, romelic Semdgom<br />

iwodeba sirkonstantul akuzativad (gamyreliZe, ivanovi 1984b:285-288).<br />

am did tipologiur sakiTxze ukve adreul naSromSi mqonda laparaki.<br />

iq Tqmuli vrceldeba Zveli sparsulis faqtebzec. zogierTi enobrivi<br />

sibrtye, magaliTad, tranzitoruli xasiaTis mqone morfosintaqsuri<br />

sistema, iZleva karg SesaZleblobas mravalferovani morfosintaqsuri<br />

faqtis dafiqsirebisa. aseTi diaqroniuli enobrivi done warmoadgens er-<br />

Tgvar poligons tipologiuri meqanizmebis gamosavlenad. aseT sinqronul<br />

masalas gvawvdis Zveli sparsulis warwerebis enobrivi done. aq ikveTeba<br />

ori ZiriTadi rgoli:<br />

217

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!