06.05.2013 Views

issues of linguistics - Tbilisi State University

issues of linguistics - Tbilisi State University

issues of linguistics - Tbilisi State University

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

sazRvreba rogorc eqsperienceri (grZnoba-gunebis ganmcdeli subieqti)<br />

Sexper; gadaazrebis sqemaa: Oid>Sexper(Sobl). amgvari indoevropuli konebi<br />

ganixileba Cem mier rogorc semantikuri, ise formaluri TvalsazrisiT,<br />

imave planSi, rac qarTveluri inversia. 1 es funqcia saboloo jamSi ganekuTvneba<br />

farTo gramatikuli iribi posesiurobis cnebas anu formalur<br />

posesiurobas. posesiuroba formalurad ganisazRvreba formaluri Sesabamisi<br />

garkveuli morfosintaqsuri zedapiruli struqturis komponentTa<br />

formebiTa da konebis kombinatorikiT: imave principiT, rogorc aRiarebul<br />

iqna formaluri, gramatikuli afeqturoba, vaRiarebT formalur,<br />

gramatikul posesiurobas, romlis cneba kidev ufro farToa, vidre<br />

afeqturoba, radgan ukanaskneli pirvelis erT-erTi semantikuri qvejgufia.<br />

6. iribi agensi, romelic afeqturobis msgavsadve, erTiandeba saerTo<br />

formaluri iribi posesiurobis did morfosintaqsur jgufSi, erT-erTi<br />

semantikuri qvejgufis saxiT. es qvejgufia ergativizebuli gardamavloba,<br />

_ agensuri semantika, mimReobur-predikatul morfosintaqsur aRweriT<br />

perfeqtul konebSi. mogviano Zvelsparsul warwerebSi (arTaqserqse<br />

III, A3), akuzativis agensuri funqcia ergativizebul mimReobur analizur<br />

(perifrastul) konebSi gamoiy<strong>of</strong>a rogorc dativisa da genitivis<br />

analogia (Sdat, Sgen, Sacc). predikatia (P) kartam `gakeTebuli~ (perfeqtuli<br />

birTvi-mimReoba), Sacc mām `me~, windebuliani, wind. „Tan/mier~ upā:<br />

upā mām „Cemi/Cem mier/Cem Tana/Cemgan~. (upā) mām kartam `Cemi gakeTebulia/me<br />

gavakeTe/me maqvs gakeTebuli/me gamikeTebia~. mām (upā) aris<br />

iribi ergatiuli agensi akuzativis formiT da zogadi dativis funqciiT:<br />

SiblAgensErg. jamurad igi Sedis saerTo-gramatikuli posesiurobis<br />

semantikur-gramatikul blokSi, formaluri modelebis mixedviT _<br />

gramatikuli posesiurobis sferoSi. esaa zmnuri posesiuri gardamavloba,<br />

miRebuli posesiuri morfosintaqsuri mimarTebis gamoxatvis gziT.<br />

amave dros, dublirebisas, Acc//Gen,Dat-s funqciebSi, SeiniSneba semantikuri<br />

aranJirebis faqtoric: saqme isaa, rom Sacc sazogadod regularulad<br />

da normatiulad gamoiyeneba afeqturi subieqtis funqciiT, xolo<br />

Sdat//Sgen regularulad da normatiulad gamoiyeneba ergatiuli iribi<br />

agensis funqciiT. afeqturi akuzativi, _ Zveli sparsulis erT-erTi<br />

normaa, xolo dativi da genitivi, _ ergatiuli iribi subieqturi agensis<br />

wamyvani norma. aseT viTarebaSi, agensuri akuzativis CarTvas ergativizebuli<br />

gardamavlobis sistemaSi swored rom amyarebs afeqturi akuzativis<br />

normatiuloba (tipi mām kāma (āha) `me msurda/survili mqonda~),<br />

miT ufro, rom orive semantikuri qvejgufi sagnobrivi mqoneblobis<br />

1 indoevropuli iribsubieqturi konstruqciebisa da qarTveluri e.w. inversiis zogadtipologiur<br />

identurobaze sxva avtorebic saubroben, rac gvimyarebs poziciebs<br />

(ix., mag.: kortava 1982; Sdr.: kozinski 1983, zolotova, 1988: 104-116, timberleiki<br />

1982, nikolsi 1975, 1984; kendiuSenko 1984 da sxva.)<br />

224

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!