issues of linguistics - Tbilisi State University
issues of linguistics - Tbilisi State University
issues of linguistics - Tbilisi State University
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
sazRvreba rogorc eqsperienceri (grZnoba-gunebis ganmcdeli subieqti)<br />
Sexper; gadaazrebis sqemaa: Oid>Sexper(Sobl). amgvari indoevropuli konebi<br />
ganixileba Cem mier rogorc semantikuri, ise formaluri TvalsazrisiT,<br />
imave planSi, rac qarTveluri inversia. 1 es funqcia saboloo jamSi ganekuTvneba<br />
farTo gramatikuli iribi posesiurobis cnebas anu formalur<br />
posesiurobas. posesiuroba formalurad ganisazRvreba formaluri Sesabamisi<br />
garkveuli morfosintaqsuri zedapiruli struqturis komponentTa<br />
formebiTa da konebis kombinatorikiT: imave principiT, rogorc aRiarebul<br />
iqna formaluri, gramatikuli afeqturoba, vaRiarebT formalur,<br />
gramatikul posesiurobas, romlis cneba kidev ufro farToa, vidre<br />
afeqturoba, radgan ukanaskneli pirvelis erT-erTi semantikuri qvejgufia.<br />
6. iribi agensi, romelic afeqturobis msgavsadve, erTiandeba saerTo<br />
formaluri iribi posesiurobis did morfosintaqsur jgufSi, erT-erTi<br />
semantikuri qvejgufis saxiT. es qvejgufia ergativizebuli gardamavloba,<br />
_ agensuri semantika, mimReobur-predikatul morfosintaqsur aRweriT<br />
perfeqtul konebSi. mogviano Zvelsparsul warwerebSi (arTaqserqse<br />
III, A3), akuzativis agensuri funqcia ergativizebul mimReobur analizur<br />
(perifrastul) konebSi gamoiy<strong>of</strong>a rogorc dativisa da genitivis<br />
analogia (Sdat, Sgen, Sacc). predikatia (P) kartam `gakeTebuli~ (perfeqtuli<br />
birTvi-mimReoba), Sacc mām `me~, windebuliani, wind. „Tan/mier~ upā:<br />
upā mām „Cemi/Cem mier/Cem Tana/Cemgan~. (upā) mām kartam `Cemi gakeTebulia/me<br />
gavakeTe/me maqvs gakeTebuli/me gamikeTebia~. mām (upā) aris<br />
iribi ergatiuli agensi akuzativis formiT da zogadi dativis funqciiT:<br />
SiblAgensErg. jamurad igi Sedis saerTo-gramatikuli posesiurobis<br />
semantikur-gramatikul blokSi, formaluri modelebis mixedviT _<br />
gramatikuli posesiurobis sferoSi. esaa zmnuri posesiuri gardamavloba,<br />
miRebuli posesiuri morfosintaqsuri mimarTebis gamoxatvis gziT.<br />
amave dros, dublirebisas, Acc//Gen,Dat-s funqciebSi, SeiniSneba semantikuri<br />
aranJirebis faqtoric: saqme isaa, rom Sacc sazogadod regularulad<br />
da normatiulad gamoiyeneba afeqturi subieqtis funqciiT, xolo<br />
Sdat//Sgen regularulad da normatiulad gamoiyeneba ergatiuli iribi<br />
agensis funqciiT. afeqturi akuzativi, _ Zveli sparsulis erT-erTi<br />
normaa, xolo dativi da genitivi, _ ergatiuli iribi subieqturi agensis<br />
wamyvani norma. aseT viTarebaSi, agensuri akuzativis CarTvas ergativizebuli<br />
gardamavlobis sistemaSi swored rom amyarebs afeqturi akuzativis<br />
normatiuloba (tipi mām kāma (āha) `me msurda/survili mqonda~),<br />
miT ufro, rom orive semantikuri qvejgufi sagnobrivi mqoneblobis<br />
1 indoevropuli iribsubieqturi konstruqciebisa da qarTveluri e.w. inversiis zogadtipologiur<br />
identurobaze sxva avtorebic saubroben, rac gvimyarebs poziciebs<br />
(ix., mag.: kortava 1982; Sdr.: kozinski 1983, zolotova, 1988: 104-116, timberleiki<br />
1982, nikolsi 1975, 1984; kendiuSenko 1984 da sxva.)<br />
224