issues of linguistics - Tbilisi State University
issues of linguistics - Tbilisi State University
issues of linguistics - Tbilisi State University
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
amrigad, SeiZleba vifiqroT, rom saerTo-qarTvelurSi glotalizacia<br />
Zlier fonetikur maxasiaTebels warmoadgenda. Zvel qarTulsa da zemosvanurSi<br />
garkveulwilad SenarCunebulia saerTo-qarTveluri viTareba,<br />
xolo axali qarTuli da megruli srulebiT aRar avlenen glotalizaciisaTvis<br />
damaxasiaTebel fonotaqtikur da fonostatistikur niSnebs.<br />
2.2.2. glotalizaciis mimarTeba mJRerobisa da aspiraciis niSnebTan<br />
glotalizacia ufro axlos dgas mJRerobis niSanTan, vidre aspiraciis<br />
niSanTan. amas mowmobs is, rom mJRerebTan misi kombinirebis unari<br />
sWarbobs aspirirebulebTan dakavSirebis unars:<br />
glotalizebulebis<br />
kombinacia<br />
saerTo-<br />
qarTvel.<br />
Zveli<br />
qarTuli<br />
axali<br />
qarTuli<br />
zemosvanuri lentexuri megruli<br />
mJRerebTan 52,34%(1) 64,04%(1) 25,66%(2) 52,22%(1) 40,49%(1) 27,85%(2)<br />
aspirirebulebTan 37,33%(2) 25,24 % (2) 25,07%(3) 28,00 % (2) 36,03%(2) 18,92% (3)<br />
glotalizebulebTan 11,33%(3) 10,72% (3) 49,27% (1) 19,78 % (3) 23,48%(3) 53,23% (1)<br />
gansxvaveba mJRerobasTan da aspiraciasTan kombinirebis SesaZleblobs<br />
Soris metia saerTo-qarTvelurSi (15%), Zvel qarTulsa (38%) da zemosvanurSi<br />
(24%). axal qarTulSi (0,59%), lentexursa (4,45%) da megrulSi<br />
(8,93%) gansxvaveba Semcirebulia, mkveTrebis siaxlove fSvinvierebTan<br />
izrdeba. axali qarTuli da megruli asimilaciur (glotalizebuli<br />
+ glotalizebuli tipis) SeerTebas aZleven ukve upiratesobas.<br />
mJRerebTan siaxloves avlenen agreTve rogorc decesiuri, ise aqcesiuri<br />
kontaqturi SeerTebebi. rogorc vnaxeT, araharmoniuli kompleqsebi<br />
swored mJRerisa da glotalizebulis kombinaciebs warmoadgenen. ase-<br />
Tebia: decesiuri bk, bt, bw, bW, by da aqcesiuri kb, kd, yb, yd, wb, wd,<br />
Wd mimdevrobebi;<br />
am monacemebis safuZvelze vfiqrobT, rom qarTvelur enaTa xSulTa<br />
sameulebis sistemaSi sameulis pirveli day<strong>of</strong>aa: fSvinvieri /f T q c C/<br />
_ arafSvinvieri /b d g Z j p t k w W/ da momdevno: glotalizebuli /p<br />
t k w W/ _ araglotalizebuli /b d g Z j/. orive diferencialuri niSnis<br />
TvalsazrisiT aramarkirebulebia mJReri xSulebi, rac maT sixSirul<br />
maxasiaTeblebSic aisaxeba (meliqiSvili 1976). mJRerebis aramarkirebulebad<br />
miCnevis fonetikur safuZvels qarTvelur enaTa xSulebis mJRerobis<br />
dabali xarisxi warmoadgens.<br />
2.2.3. decesia/aqcesia da laringalur niSanTa kombinaciebi<br />
decesia-aqcesiis TvalsazrisiT kontaqturi da distanciuri SeerTebebi<br />
gansxvavebul kanonzomierebebs amJRavneben.Kkontaqturi SeerTebebi<br />
did upiratesobas aniWeben decesiur mimdevrobas, xolo distanciurebi _<br />
aqcesiur mimdevrobas:<br />
1. aqcesiur distanciur mimdevrobaTa raodenoba yvela enobriv erTeul-<br />
Si sWarbobs decesiur mimdevrobaTa raodenobas.<br />
191