06.05.2013 Views

issues of linguistics - Tbilisi State University

issues of linguistics - Tbilisi State University

issues of linguistics - Tbilisi State University

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

meore jgufSi SegviZlia gavaerTianoT fonemaTa is klasebi an qvesistemaTa<br />

is rigebi, romelTac diaqroniaSi calkeul enebsa Tu StoebSi SedarebiT<br />

umniSvnelo cvlilebebi ganicades. aq unda davasaxeloT naxevarxmovnebi,<br />

ukanaenismier wyvileulTa qvesistemis SigniT faringalebi,<br />

xSulTa klasSi ki _ labialuri da velaruli rigebi.<br />

mesame jgufSi ki gaerTianebulia fonemaTa is klasebi an qvesistemaTa<br />

is rigebi, romlebmac calkeul semitur Stoebsa da enebSi sagrZnobi modifikaciebi<br />

ganicades. aq pirvel rigSi unda davasaxeloT xmovanTa da<br />

sibilantTa (alveolaruli rigis gamoklebiT) qvesistemebi, agreTve guturalur<br />

wyvileulebSi – velaruli rigi.<br />

winamdebare statiaSi mokled SevexebiT meore da mesame jgufSi gaer-<br />

Tianebul klasebsa da rigebs. Tavdapirvelad mimovixiloT meore jgufSi<br />

gaerTianebuli klasebi da rigebi. protosemitur doneze aRdgeba ori aproqsimanti:<br />

w da y (mefariSvili 2008:147; diakonovi 1970). amasTan, ma-<br />

Ti realizacia da gamoyenebis sixSire calkeul semitur enebsa da StoebSi<br />

sxvadasxvagvaria. ase magaliTad, Tu samxreTsemitur StoSi, kerZod,<br />

samxreTarabulSi, eTiosemitursa da CrdiloarabulSi maT cvlileba ar<br />

ganucdiaT, aqadurSi orive maTgani dakargulia da nuls iZleva, CrdilodasavlurSi<br />

ki (ebraulSi, arameulSi, ugaritulSi, finikiurSi) Zalze<br />

dabalia w-is ZirSi Tanxmovnis funqciiT gamoyenebis sixSire, radgan Tavkidur<br />

poziciaSi w praqtikulad ar gvxvdeba, igi Canacvlebulia y-iT,<br />

anu ebraulsa da arameulSi semitur w-s ori refleqsi aqvs: II da III<br />

poziciaSi w, xolo Tavkidur poziciaSi – y.<br />

axla mokled ganvixiloT ukanaenismier wyvileulTa da xSulTa klasebi,<br />

romelTa calkeulma rigebmac met-naklebi xarisxis transformacia<br />

ganicades semitur enebSi. protosemitur doneze xSulTa klasi amgvarad<br />

aRdgeba: ix. (1)<br />

labialuri b p _ b _ _ b _ _<br />

dentaluri d t ŧ (1) d t ŧ (2) d t ŧ (3)<br />

velaruli g k q g k q _ k q<br />

sistemaSi erTi carieli ujredia, radgan qvesistemaSi ukiduresad<br />

markirebuli (gamyreliZe... 2003:173) glotalizebuli labialuri Ð-s aRdgena<br />

protosemitur donezec ar ivaraudeba. xSulTa klass mTlianobaSi<br />

cvlileba ar ganucdia CrdiloaRmosavlur aqadursa da Crdilodasavlur<br />

semitur enebSi: ebraulSi, arameulSi, ugaritulsa da finikiurSi im<br />

dros, roca mcired modificirebulia am klasis labialuri rigi samxreTsemitur<br />

StoSi. kerZod, arabulSi, samxreTarabulsa da eTiosemiturSi<br />

yru labialuri p gasulia xSulTa sistemidan da gadasulia napralovan<br />

Ff-Si; Sesabamisad, aq sistemaSi ori carieli ujredi gvxvdeba,<br />

ix. sqema (2). arabulSi ki xSulTa sistemam kidev erTi cvlileba ganicada,<br />

sistemaSi mesame carieli ujredi gaCnda, radgan velarul rigSi<br />

mJReri wevri g palatalur afrikat ğ-Si gadavida da axali opozicia<br />

Seqmna š-sTan. A<br />

205

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!