issues of linguistics - Tbilisi State University
issues of linguistics - Tbilisi State University
issues of linguistics - Tbilisi State University
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
enaTmecnierebis sakiTxebi _ 2011<br />
zaaqis mamis saxelis Sesaxeb<br />
lili JorJoliani<br />
firdousis „Sah-nameSi“ iranis legendaruli, uzurpatori da mtarvali<br />
mefis, zaaqis (zoaqis) mamis saxelia mardasi (Mardas), romlis samflobelos<br />
`Subosan mxedarTa veli“ (Dašt-e savārān-e neyze gozar) ewodeba<br />
da igi iq mcxovrebi Taziebis (arabebis) meTauria. mardasi `Sah-nameSi~<br />
warmodgenilia keTilSobil, samarTlian, mowyale da RvTismoSiS xelmwifed,<br />
romelic Tavis walkotSi mdebare salocavSi malulad RamiT scems<br />
Tayvans RmerTs da Cumad loculobs (firdousi 1916, I:44). `Sah-nameSi~<br />
ar aris aRniSnuli mardasis am saqcielis, anu RamiT Cumad da malulad<br />
locvis mizezi. vnaxoT ra viTareba gvaqvs am mxriv `Sah-namemdel~ Txzulebebsa<br />
da wyaroebSi.<br />
dRevandel avestaSi, an `dinqardSi~, romelSic sruli avestis mokle<br />
Sinaarsia gadmocemuli, zaaqis (avest. Aži Dahāka) mama saerTod ar ixsenieba,<br />
Tumca `dinqardSi“, rogorc z. safa aRniSnavs, avestis erT-erTi<br />
nawilis _ `Sutgar nask~-is Sinaarsis gadmocemisas naTqvamia, rom Zu devs,<br />
romelic zaaqis deda iyo, saxelad udagi (Ôdhāg) erqva da swored igi<br />
iyo, vinc acduna da amqveyniur siamovnebebze waaqeza jamSidi (safa<br />
1333:457) anu avestis გima xSaeTa (Yima xšaēta _ `brwyinvale ჲima~).<br />
falauri religiuri Txzulebebidan `bundahiSnSi~ zaaqis genealogia<br />
mocemulia rogorc mamis, ise dedis xaziT. aq mamis mxriv zaaqi aris Ze<br />
xrutaspisa, Ze zainigavisa, Ze virafsangisa, Ze Tazisa, Ze fravakisa, Ze<br />
siგamakisa, Ze maSiasi, Ze gaiomarTisa. am TxzulebaSi zaaqis dedis saxelia<br />
udai (Sdr. avest. Ôdhāg) da misi genealogiuri xazi ahrimanamde,<br />
anu borot sawyisamde aRwevs (bundahiSni 1880: Tavi XXXI, §-6).<br />
rogorc Cvens wignSi _ `zaaqianis sparsuli da qarTuli versiebi“ _<br />
gvaqvs aRniSnuli, islamis periodis istorikosebidan abu hanifa dinavaris<br />
TxzulebaSi `axbar at-tival~ zaaqis mamas ilvani (ناﻮﻠﻋ) hqvia, xolo<br />
`mojmal aT-Tavarixis“ anonimi avtori mas arvandasbs uwodebs. Tabaris,<br />
saalibisa da birunis ki zaaqis mamis ori saxeli aqvT mocemuli.<br />
erTi sparselTa mixedviT: Tabari _ ‘avrvandasb’, saalibi _ ‘andarmasb’,<br />
biruni _ ‘avrandasb’, romlebic `mojmal aT-TavarixSi“ mocemuli saxelisagan<br />
odnav gansxvavdebian; meore ki _ arabTa mixedviT da am SemTxvevaSi<br />
samive avtoris Tanaxmad _ ilvani (JorJoliani 2003:44-46).<br />
xelnawerTa erovnuli centris P-462 xelnaweriT warmodgenil `Sahnames“<br />
sparsul prozaul versiaSi, romlis SemuSavebis TariRi dadgenili<br />
ar aris, zaaqis mamis Sesaxeb vkiTxulobT: `erTi uTvistomo kaci<br />
hyavda mefe jamSids, romelic jamSid Sahis Tazibani iyo da saxelad furi<br />
erqva“ (xelnaweri P-462, 3b). rogorc vxedavT, firdousis `sar-e Ta-<br />
211