issues of linguistics - Tbilisi State University
issues of linguistics - Tbilisi State University
issues of linguistics - Tbilisi State University
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
cnobierebaSi yalibdeba, rogorc wesi, enobrivi struqturebis saxiT realizdeba<br />
enaSi da maTze dakvirveba, kategorizaciis ZiriTadi niSnebis<br />
amocnoba-daxasiaTeba, ZiriTadad, swored am enobrivi formebis analizis<br />
safuZvelzea SesaZlebeli.<br />
enobrivi cneba (koncepti) ar aris erTgvarovnad organizebuli. semantikur<br />
kategorias prototipuli buneba aqvs. masSi centri da periferia<br />
ganirCeva (gamyreliZe... 2003:467). centraluri konceptebi ufro bazisuria<br />
periferiulTan SedarebiT da isini konkretuli kategoriebis<br />
saukeTeso nimuSebad warmogvidgebian. koncepti SeiZleba iyos zogadi da<br />
konkretuli. magaliTad, zogadi konceptia ‘msaxiobi’, misi konkretuli<br />
nimuSi ki iqneba, vTqvaT, merlin monro. sazogadod, yoveldRiur azrovnebasa<br />
da metyvelebaSi ufro xSirad konkretuli koncepti gamoiyeneba,<br />
vidre zogadi. amasTanave, konkretuli koncepti ar aris saboloo konstruqcia<br />
da man SeiZleba ganusazRvreli raodenobis sxvadasxvagvari<br />
cvlileba ganicados, gansakuTrebiT maSin, rodesac aRweriTi gamonaTqvamebis<br />
meSveobiT aris gadmocemuli.<br />
konceptebi SesaZloa iyos, aseve, dinamikuri da statikuri. dinamikuria<br />
konceptebi, romlebic ufro martivad da xSirad icvlian Sinaarssa<br />
da formas, statikuri ki isini, romlebic ufro myarad arian damkvidrebulni<br />
cnobierebaSi. dinamikuri konceptebi statikurTan SedarebiT ufro<br />
yoveldRiuri konceptebia da maT cvlilebebze gavlenas axdens maTi SedarebiT<br />
ufro xSiri gamoyeneba sxvadasxva saxis konteqstSi. konteqsti,sazogadod,<br />
sakmaod xSirad iwvevs Sinaarsobriv cvlilebebs.<br />
kategorizaciis fenomenis asaxsnelad arsebobs sxvadasxva Teoria. kategoriis<br />
struqturis klasikuri modelis Tanaxmad, kategoriebi ganisazRvreba<br />
rogorc aucilebel da sakmaris niSanTa simravle. es niSnebi<br />
aucilebelia imitom, rom iseTi obieqti, romelsac ar axasiaTebs am ni-<br />
SanTa simravle, ar SeiZleba iyos mocemuli kategoriis wevri; amave<br />
dros, isini sakmarisia, ramdenadac, Tuki obieqts aqvs yvela es niSani,<br />
maSin es obieqti aucileblad iqneba am kategoriis wevri. kategorizaciis<br />
klasikuri modeli adgens mkafio da zust sazRvrebs kategoriebs Soris;<br />
ar gamoricxavs, aseve, erTi kategoriis CarTvas meoris SemadgenlobaSi,<br />
ar iTvaliswinebs centraluri da periferiuli konceptebis xasiaTs da<br />
erTi kategoriis SigniT Semaval yvela koncepts erT doneze aTavsebs.<br />
garda amisa, kategoriebs gareT tovebs uamrav iseT yoveldRiur koncepts,<br />
romelTa adekvaturi gansazRvra aucilebeli da sakmarisi niSnebis<br />
safuZvelze ubralod SeuZlebelia.<br />
klasikuri modelis paralelurad arsebobs kategoriis struqturis<br />
prototipuli modeli, romlis Tanaxmadac kategoriis farglebSi Semaval<br />
yvela wevrs ar aqvs Tanabari statusi. am modelis Tanaxmad, nimuSebi,<br />
romlebic yvelaze ukeT warmoadgenen kategorias, SeiZleba CaiTvalos<br />
kategoriis yvelaze centralur, anu prototipul wevrebad.<br />
Tu klasikuri modeli zedmetad xistad adgens kategoriis sazRvrebs,<br />
prototipul modelSi kategoriis sazRvrebi principSi arc aris<br />
45
Change language