06.05.2013 Views

issues of linguistics - Tbilisi State University

issues of linguistics - Tbilisi State University

issues of linguistics - Tbilisi State University

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

fati anTaZe-malaSxia<br />

30<br />

enaTmecnierebis sakiTxebi _ 2011<br />

qarTulSi Semosuli sami orientalizmis Sesaxeb<br />

(„zirak||Zirak~||„zira~||„Zira~; „Zabun~-i; „manZil~-i)<br />

axlo aRmosavlur enebTan xangrZlivma da mWidro urTierTobam qar-<br />

TulSi mniSvnelovani kvali datova am enaTagan Semosul nasesxobaTa saxiT.<br />

sparsuli, romelsac yvelaze ufro xangrZlivi urTierTobebi akav-<br />

Sirebda qarTulTan 1 , gvevlineboda rogorc uSualo, aseve Suamavali gamsesxeblis<br />

rolSi. mas Semdeg, rac mniSvnelovanwilad Sesustda da TandaTanobiT<br />

gawyda qarTulis uSualo Sexeba arabulTan, didad gaizarda<br />

sparsulis, rogorc Suamavali enis roli arabuli warmomavlobis erTeulTa<br />

dasamkvidreblad qarTulSi. amgvar erTeulTa aRsaniSnad gaCnda pirobiTi<br />

termini „arabul-sparsuli sityvebi~ (andronikaSvili 1965: 297-<br />

330; andronikaSvili 1966: 8), romelic moiazrebs sparsuli gziT Semosul<br />

arabizmebs maTi gamocalkevebis safuZvelze uSualod arabulidan<br />

nasesxeb sityvaTagan rogorc qronologiur, aseve fonetikur kriterium-<br />

Ta moxmobiT (andronikaSvili 1965). SevniSnavT, rom rig SemTxvevebSi<br />

ver dgindeba arabizmTa qarTulSi Semosvlis gza, es ZiriTadad exeba im<br />

sityvebs, romelTa etimonebSi ar dasturdeba is specifikuri fonemebi<br />

(vTqvaT, ق – q, ط – ÷ an difTongebi), romlebic sxvadasxvagvarad gadmoicema<br />

qarTulSi uSualod arabulidan da sparsulidan gaSualebuli gziT<br />

Semosvlisas. amgvar SemTxvevebSi qronologiurTan erTad mosaSveliebelia<br />

semantikuri kriteriumi, kerZod, Sesapirispirebelia qarTulSi damkvidrebuli<br />

nasesxobis mniSvneloba arabul da sparsul mniSvnelobebTan.<br />

savsebiT viziarebT mosazrebas, romlis Tanaxmad, umarTebuloa XI<br />

saukunis Semdgom qarTulSi arabizmTa Semosvlis erTaderT wyarod sparsulis,<br />

zogjer Turqulis miCneva (silagaZe 2008: 218) da arabul-qar-<br />

Tuli cocxali enobrivi urTierTobebis Sewyvetis fonze qarTulisaTvis<br />

sakuTriv arabulidan sesxebis SesaZleblobis gamoricxva im sityvebisaTvis,<br />

romlebic sparsulSic an TurqulSic damkvidrdnen. qarTulSi uSualo<br />

da gaSualebuli gziT Semosul arabizmTa gasamijnad saWiroa kompleqsuri<br />

midgoma (silagaZe 2008: 221), kerZod, erToblivadaa gasaTvaliswinebeli<br />

zemoxsenebuli qronologiuri, fonetikuri da semantikuri<br />

faqtorebi. amgvar mravalfaqtorul midgomas saWiroebs aseve uSualod<br />

sparsuli warmomavlobis nasesxobaTa analizic. es dagvexmareba am nases-<br />

1 savaraudod, qarTulis sparsulTan Sexeba mxolod saSualo da axali enobrivi<br />

periodebiT ar Semoifargleboda da Zvel sparsulsac moicavda (andronikaSvili<br />

1966:8, 20). Sesabamisad, XX saukunis dasawyisamde gagrZelebul sparsul-qarTul<br />

enobriv kontaqtebs, iseve rogorc qarTulis urTierTobas zogadad iranul<br />

enobriv samyarosTan, dasabami Cv.w. V saukunemde mieca.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!