06.05.2013 Views

issues of linguistics - Tbilisi State University

issues of linguistics - Tbilisi State University

issues of linguistics - Tbilisi State University

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

enaTmecnierebis sakiTxebi – 2011<br />

fonotaqtika da sistemis elementTa<br />

diaqroniuli transformacia<br />

(II nawili)<br />

naTela quTelia<br />

XX saukunem gansakuTrebuli roli Seasrula lingvitikis, rogorc<br />

mecnierebis, ganviTarebaSi. swored man gansazRvra ena, rogorc sakuTriv<br />

lingvistikis obieqti, Tavis srul da mravalmxriv ganzomilebaSi. `fonemis~<br />

da `morfemis~, rogorc abstraqtul erTeulTa, axleburma gagebam<br />

saSualeba misca lingvistebs Seiswavlon enaSi arsebuli sxvadasxva ierarqiuli<br />

doneebi.<br />

`fonema~ da `morfema~, rogorc enis ierarqiuli erTeulebi, qmnian<br />

realur enobriv struqturebs enobrivi ierarqiis sxvadasxva doneze, romelTa<br />

urTierTmimarTeba ayalibebs enas rogorc sistemas.<br />

imis mixedviT, Tu rogor ganviTardeba enobriv movlenaTa mecnieruli<br />

sistematizacia, misi albaTobis xarisxi, miT ufro TvalsaCino iqneba<br />

ierarqiul doneTa erTeulebis sintagmaturi mimarTebebi, romlebic ayalibeben<br />

enas mTlianobaSi – rogorc diaqroniul, ise sinqroniul Wril-<br />

Si.<br />

mecniereba enis Sesaxeb, iseve rogorc yvela sxva mecniereba, dogmaTa<br />

sistema ar aris – meTodebi icvleba da Sesabamisad Sedegebic. `fonema~<br />

sametyvelo bgeraa, is realurad arsebobs da enaTmecnierebis Seswavlis<br />

sagans warmoadgens; enaSi, rogorc sistemaSi, Tanamoqmedebs bgeris materialuri<br />

substancia da funqcia. materialuri substanciisa da funqciis<br />

organuli Serwymis safuZvelzea SesaZlebeli enis sxvadasxva ierarqiul<br />

doneTa Tanamoqmedeba, swored esaa `fonemis~ rogorc abstraqtuli er-<br />

Teulis, axleburi gageba da ara fonetikisa da fonologiis dapirispireba,<br />

rogorc es n. trubeckoisTan gvaqvs. `fonologia rogorc saenaTmecniero<br />

disciplina swavlobs sametyvelo bgeras anu fonemas sityvaTganmasxvavebluri<br />

funqciis TvalsazrisiT, gamodis ra misi (fonemis)<br />

akustikur-fiziolgiuri raobidan~ (axvlediani 1999:263).<br />

fonema abstraqcia ar aris am sityvis piridapiri mniSvnelobiT. imaves<br />

amtkiceben `funqcionaluri fonetikis~, rogorc fonetikis axali mimarTulebis<br />

Casaxvis da Teoriis Camoyalibebis pionerebi: p. uslari, i.<br />

boduen de kurtene, n. kruSevski, l. SCerba, mogvianebiT g. axvlediani da<br />

a. martine.<br />

lingvistikis sauniversiteto kursebSi damkvidrda termini – `fonetika-fonologia~.<br />

vfiqrob, amTaviTve unda ganixilebodes problema: aris<br />

es terminTa dapirispireba, Tu arsebiTad erTi da igivea – rasakvirvelia,<br />

erTi da igivea, vinaidan igulisxmeba sametyvelo anu socialurad Rire-<br />

265

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!